logotypes-ue_ENG

Schott, Bernhard

Biogram i literatura

Schott [szot] Bernhard, *10 VIII 1748 Eltville, †26 IV 1809 Heidesheim (k. Moguncji), niemiecki wydawca muzyczny, założyciel muzycznej firmy wydawniczej w Moguncji. Od dzieciństwa uczył się drukarstwa muzycznego u ojca, Nicolausa Schotta (1716–1792), który zajmował się miedziorytnictwem i drukowaniem nut. Schott otrzymał wykształcenie muzyczne w Moguncji, następnie w latach 1761–62 w Mannheimie u I.J. Holzbauera, F.X. Richtera i J.Ch. Cannabicha (instrument podstawowy — klarnet). Od 1762 do 1764 uczył się drukarstwa, miedziorytnictwa i odlewnictwa czcionek w Strasburgu. W 1768 uruchomił w Moguncji sztycharnię, potem oficynę drukarską i w 1770 wydawnictwo. W latach 1769–71 studiował na uniwersytecie w Moguncji. Od 1771 do 1773 był muzykiem wojskowym w Strasburgu, w 1773 doskonalił umiejętność gry na klarnecie u J. Beera w Paryżu i uzyskał tytuł maître de la clarinette. W tym czasie wydawnictwo w Moguncji prowadził jego ojciec, potem młodszy brat Philipp Franz (1776–1840), sztycharz nut i skrzypek, który przez wiele lat był współpracownikiem firmy. W 1780 Schott otrzymał od elektora Friedricha Carla Josepha barona von Erthal privilegium exclusivum i tytuł nadwornego drukarza muzycznego. W latach 1792–93 wybudował w Moguncji siedzibę wydawnictwa, do dziś istniejącą, w której handlował także obcymi muzykaliami i instrumentami muzycznymi, materiałami piśmiennymi, a nawet winem reńskim i burgundzkim. W 1797 został mianowany elektorskim radcą tytularnym. Pierwsze wydania Schotta zawierały utwory miejscowych kompozytorów, ale wkrótce objęły twórców szkoły mannheimskiej i wielkich ośrodków muzycznych, jak Paryż i Wiedeń. W 1799 Schott jako pierwszy wydawca zastosował wynalazek litografii. Publikował także czasopisma muzyczne: „Récolte de fleurs musicales” (1793–97) i „Eventail musical” (1798–1809).

Synowie Schotta: Johann Andreas (1781–1840), Johann Joseph (1782–1855) i Adam Joseph (1794–1864) po śmierci ojca rozbudowali wydawnictwo i nadali mu nazwę Bernhard Schotts Söhne. Powstały filie w Lipsku (1819), Antwerpii (1824), Paryżu (1826), Brukseli (1830), Londynie (1835), Rotterdamie (1853), w Sydney i Melbourne oraz we Frankfurcie n. Menem (1864). Najważniejszym osiągnięciem drugiej generacji Schottów było wydanie ostatnich dzieł L. van Beethovena: IX Symfonia, Missa solemnis, kwartety smyczkowe op. 127 i 131, Uwertura C-dur (Poświęcenie domu). Publikowano również opery: Tancred, Wilhelm Tell G. Rossiniego, Fra Diavolo D. Aubera, La fille du régiment G. Donizettiego, Postillon von Lonjumeau A. Adama, a także muzykę salonową i wirtuozowską. Wspólnie z firmami André i Simrock w latach 1810–14 wydawano serię «Signais de Musique» i załączony do niej dodatek Réveil-matin musical. W Moguncji ukazywały się czasopisma muzyczne: „Caecilia” (1824–48), „Süddeutsche Musikzeitung” i „Der musikalische Hausfreund” (1849–69); do połowy XIX w. wychodziły także: „Der Minnesänger” i „Der Gesellschafter”, zaś w Brukseli „Le Diapason” i jego kontynuacja „Le guide musical, revue de nouvelles musicales” (do I wojny światowej). Wspólnie z wydawcą Leroux z Brukseli w 1837 opublikowano 1. wydanie Biographie universelle des musiciens et bibliographie générale de la musique F.-J. Fétisa. Od 1855 jedynym właścicielem firmy był Franz Philipp (*30 VII 1811, †8 V 1874), syn Johanna Andreasa. W 1859 nawiązał kontakt z R. Wagnerem, wydał Der Ring des Nibelungen i Der Meistersinger von Nürnberg i Parsifal. W latach 1867–72 był honorowym burmistrzem Moguncji; zapisał miastu w testamencie znaczną sumę na założenie miejskiej orkiestry i ofiarował bibliotece miejskiej w Moguncji listy L. van Beethovena do wydawnictwa Schott. Jego brat Peter (†20 IX 1894 Paryż) w 1843 połączył filię wydawnictwa w Antwerpii z filią w Brukseli, która w 1889 uniezależniła się od Moguncji p.n. Schott Frères.

Po śmierci Franza Philippa Peter Schott został jednym z dyrektorów wydawnictwa kierowanego wówczas przez Ludwiga Streckera (*26 III 1853 Dieburg, †19 XII 1943 Moguncja), współspadkobiercę i właściciela, który jako senior rodu i tajny radca do późnej starości miał znaczny wpływ na działalność firmy. Zacieśnił stosunki z R. Wagnerem, F. Lisztem, P. Corneliusem, E. Humperdinckiem i H. Wolfem. W 1911 przystąpił do firmy jako wspólnik jego syn Ludwig Emanuel Strecker (*13 I 1883 Moguncja, †15 IX 1978 Wiesbaden), a w 1920 wszedł do spółki drugi syn Willi (*4 VII 1884 Moguncja, †1 III 1958 Frankfurt n. Menem). Obaj bracia podjęli konsekwentną rozbudowę repertuaru wydawniczego; dzięki kontaktom zagranicznym firma stała się międzynarodowym centrum muzyki współczesnej. W 1946 włączono do wydawnictwa firmę Ars Viva Verlag z dziełami I. Strawińskiego, G. Ligetiego, J.-R. Françaix. W 1952 wspólnikiem i dyrektorem wydawnictwa został zięć L.E. Streckera Heinz Schneider-Schott (*22 IV 1906 Moguncja, †22 I 1988). W 1961 dyrektorem firmy został Peter W. Making, w latach 1974–77 kierował nią Arno Volk (*15 I 1914 Würzburg, †7 VII 1987), a po nim syn H. Schneidera-Schotta Günther Schneider-Schott (*8 IV 1939 Moguncja). Od 1951 wydawnictwo Schott ma wspólnie z UE przedstawicielstwo niemieckie na dzieła sceniczne i orkiestrowe A. Berga, A. Weberna, A. Schönberga i P. Bouleza, od 1972 wspólnie z UE wydaje teksty źródłowe. W 1957 zakupiono londyńskie wydawnictwo E. Eulenburg Ltd., w 1971 firmę płytową Wergo, w 1981 londyńskie wydawnictwo Fürstner Ltd., w 1992 firmę Cranz z Wiesbaden, a w 1998 Panton International. W 1995 wydawnictwo przyjęło nazwę Schott Music International GmbH & Co., prezesem został wnuk L.E. Streckera Peter Hanser-Strecker (*14 VII 1942 Monako), a dyrektorami Ludolf Freiherr von Canstein (*22 VII 1925, †23 X 2014) i Rolf Reisinger (*XII 1949), a od 2015 Thomas Sertl (*VII 1960) i Denis Martin Freiberg.

Wydawnictwo Schott od początku istnienia ma własną drukarnię i nieprzerwaną tradycję edytorską. Katalog wydawniczy w zakresie muzyki współczesnej należy do najbogatszych na świecie. W dorobku oficyny znajdują się krytyczne wydania dzieł wszystkich R. Wagnera, A. Schönberga i P. Hindemitha, a także utworów C. Orffa, H.W. Henzego, L. Nona, K. Pendereckiego. Z wydawnictw książkowych opublikowano m.in. Musik-Lexikon H. Riemanna i Joseph Haydn. Thematisch-bibliographisches Werkverzeichnis A. Hobokena, a z czasopism muzycznych: „Melos” (1920–34, 1946–74) oraz „Musik im Unterricht”, „Das Orchester” i „Das Musikleben”. Wydawnictwo ma swoje przedstawicielstwa w Londynie (Schott and Co. Ltd.), Nowym Jorku (Schott Music Corp.) i w Tokio (Nikon Schott KK).

Literatura: Der Musikverlag Bernhard Schott, Moguncja 1954; Musikverlag Bernhard Schotts Söhne, Moguncja 1970; Festschrift für einen Verleger. Ludwig Strecker zum 90. Geburtstag, red. C. Dalhaus, Moguncja 1973; H.-Ch. Müller Bernhard Schott, Hofmusikstecher in Mainz. Die Frühgeschichte seines Musikverlages bis 1797, Moguncja 1977; Die Schott Music Group: 250 Jahre Verlagsgeschichte, red. S. Gilles-Kircher, H. Hogen, R. Mohrs, Moguncja 2020.