Pollini, Maurizio

Pollini Maurizio, *5 I 1942 Mediolan, †23 III 2024 Mediolan, włoski pianista i dyrygent. W latach 1953–59 studiował grę na fortepianie w Conservatorio di Musica G. Verdi w Mediolanie u C. Lonatiego i C. Vidussa. Był laureatem międzynarodowego konkursu muzycznego w Genewie w 1957 (II nagroda) i w 1958 (II nagroda ex aequo z R. Turinim, I nie przyznano) oraz międzynarodowego konkursu pianistycznego im. Ettore Pozzoli w Seregno 1959 (I nagroda). Już wówczas prasa muzyczna podkreślała rzadki talent pianistyczny Polliniego, dopiero jednak zdobycie I nagrody na VI Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. F. Chopina w Warszawie (1960) dało początek jego wielkiej światowej karierze. Dokonane wówczas dla EMI nagrania utworów Chopina (Koncert e-moll z Philharmonia Orchestra pod dyrekcją P. Kleckiego, 4 nokturny, Ballada g-moll, Polonez As-dur) do dziś uchodzą za wzorcowe. W 1961 Pollini przerwał działalność koncertową, poświęcając się pracy nad doskonaleniem techniki pianistycznej i poszerzeniem repertuaru; w 1962 studiował krótko u A. Benedetti-Michelangelego. W 1963 powrócił do czynnego życia koncertowego (występy w Berlinie, Londynie i Stanach Zjednoczonych), w 1968 podpisał kontrakt z firmą DG. Pierwsze nagrania (trzy fragmenty z Pietruszki Strawińskiego i VII Sonata fortepianowa Prokofiewa, 1971) oraz kolejne płyty z utworami Schönberga, Bartóka, Bouleza oraz Beethovena, Schuberta i Schumanna, występy w Salzburgu (od 1973), tournée po Japonii (1974), wykonania wszystkich koncertów (z Wiener Philharmoniker pod dyrekcją C. Abbado, Nowy Jork 1987) i sonat Beethovena (Berlin, Monachium, Wiedeń, Paryż, Mediolan, Londyn, Nowy Jork 1993/94; nagrywane dla DG – najnowsza płyta z 2007 zawiera Sonaty op. 2) postawiły Polliniego, obdarzonego krystalicznie czystą techniką i fenomenalną pamięcią muzyczną, w rzędzie najwybitniejszych i najbardziej wszechstronnych pianistów współczesnych. Pozycję tę utrwaliły realizacje serii koncertów według własnego projektu, łączących dawną i nową muzykę, które prezentował pod nazwą Progetto Pollini (Salzburg 1995, 1999, 2005, Tokio 2002, Rzym 2003) i Perspectives: Maurizio Pollini (2000/2001, Carnegie Hall w Nowym Jorku). W 1995 z Berliner Philharmoniker pod dyrekcją C. Abbada zrealizował nowe nagranie wszystkich koncertów fortepianowych L. van Beethovena. Źródeł stylu interpretacji Polliniego można szukać w jego fascynacji sztuką wykonawczą wielkich mistrzów klawiatury (A. Cortot, W. Backhaus, W. Gieseking, A. Benedetti-Michelangeli) i batuty (D. Mitropoulos, A. Toscanini, K. Böhm, a także C. Abbado, który zwrócił uwagę Polliniego na awangardowe dzieła L. Nona i K. Stockhausena). Gruntowne studia Polliniego nad historycznym kontekstem wykonywanych dzieł dały rezultat w postaci przemyślanych kreacji artystycznych. Pollini występował też jako kameralista, m.in. z Quartette Italiano, D. Fischerem-Dieskauem (1978) i M. Rostropowiczem (1980). W 1976 debiutował jako dyrygent z orkiestrą La Scali w Mediolanie. W 1981 na festiwalu w Pesaro poprowadził z sukcesem operę G. Rossiniego La donna del lago, którą następnie nagrał na płyty (K. Ricciarelli, S. Ramey, The Chamber Orchestra of Europe, Sony Classical). W 1995 na festiwalu w Salzburgu zaprezentował cykl koncertów fortepianowych W.A. Mozarta, dyrygując od klawiatury. W Polsce wystąpił w 1977 w ramach festiwalu Warszawska Jesień, wykonując utwory Schönberga, Nona, Bouleza i Weberna oraz 4 ostatnie sonaty fortepianowe Beethovena.

W 2008 koncertował w krajach europejskich (Belgia, Szwajcaria, Włochy, Niemcy, Austria), a także w Rosji (Moskwa, St. Petersburg) i Stanach Zjednoczonych. W 2009 wykonał szereg utworów kompozytorów XX w. występując z Klangforum Wien pod dyrekcją P. Eötvösa w Paryżu, Mediolanie i Kolonii, a także z Ensemble InterContemporain pod dyrekcją P. Bouleza w Mediolanie i Paryżu, odbył również tournée po Chinach i Japonii. W tym samym roku ukazało się jego pierwsze nagranie Das Wohltemperiete Klavier J.S. Bacha (cz. I), wysoko ocenione przez światową krytykę muzyczną. W 2010 z okazji Roku Chopinowskiego Pollini wykonał utwory polskiego kompozytora w Aula Santa Cecilia w Rzymie, Royal Festival Hall w Londynie i w Carnegie Hall w Nowym Jorku. W 1996 otrzymał nagrodę muzyczną im. E. von Siemensa, w 2001 Diapason d’Or za nagranie 33 wariacji C-dur op. 120 na temat walca A. Diabellego L. van Beethovena, był także laureatem nagrody Grammy za nagrania: I i II Koncertu fortepianowego B. Bartóka z Chicago Symphony Orchestra pod dyrekcją C. Abbado (1979) oraz nokturnów F. Chopina (2006). W 2010 otrzymał Premium Imperiale.

Literatura: E. Baroncini Maurizio Pollini, Mediolan 1988.