Szigeti, Joseph

Szigeti [sˊigeti] Joseph, właśc. József Singer, *5 IX 1892 Budapeszt, †19 II 1973 Lucerna, amerykański skrzypek węgierskiego pochodzenia. Kształcił się w akademii muzycznej w Budapeszcie u J. Hubaya. W 1905 debiutował w Berlinie; w latach 1907–13 wielokrotnie występował w Wielkiej Brytanii (w 1909 wykonał po raz pierwszy, dedykowany mu, Koncert skrzypcowy H. Harty’ego). W 1913 osiadł w Szwajcarii, w latach 1917–25 wykładał w konserwatorium w Genewie. W 1924 rozpoczął intensywną działalność koncertową; występował w krajach europejskich (w Związku Radzieckim, do 1927, w Polsce w 1925, 1928, 1934 i w latach 1936–37), Stanach Zjednoczonych (debiutował w 1925 z Philadelphia Orchestra pod dyrekcją L. Stokowskiego w Carnegie Hall w Nowym Jorku), Ameryce Południowej, Australii i Japonii. W 1940 wyemigrował do Stanów Zjednoczonych (naturalizowany w 1951). Po II wojnie światowej wznowił działalność koncertową. W 1960 osiadł ponownie w Szwajcarii i poświęcił się dydaktyce.

Szigeti należał do najwybitniejszych skrzypków XX w. Jego grę cechowała doskonała technika i sugestywne interpretacje, zarówno muzyki XVIII-XIX w. (J.S. Bach, Mozart, Beethoven, Brahms), jak i współczesnej (Debussy, Ravel, Busoni, Berg, Strawiński, Milhaud i in.). Dokonał wielu prawykonań, kompozytorzy dedykowali mu swoje utwory, m.in. E. Ysaÿe (I Sonata skrzypcowa), Bartók (I Rapsodia, Kontrasty), Prokofiew, E. Bloch, A. Casella, F. Martin. Działalność Szigetiego dokumentują liczne nagrania dla firm Columbia (m.in. Mity Szymanowskiego z N. Magaloffem, 1933), Sony Classical, CBS, EMI, Hungaroton.