Wąsowska Maria, 1o voto Badowska (1895), 2o voto Rüdigerowa (1908), *9 II 1866 Łódź, †po 1938 Warszawa, polska pianistka i pedagog. Naukę gry na fortepianie rozpoczęła u W. Pawłowskiej w Łodzi (pierwszej nauczycielki A. Rubinsteina), następnie odbyła studia w Instytucie Muzycznym w Warszawie w klasie P. Schlözera (dyplom uzyskany w 1885). Od 1887 rozwijała działalność koncertową w kraju i za granicą, m.in. w Paryżu (na Wystawie Światowej w 1889), Londynie, Petersburgu (Koncert e-moll F. Chopina pod dyrekcją L. Auera, 1890), Berlinie (1891), Moskwie (1892), Wiedniu (1893). W 1889 odbyła tournée po Rosji z włoską skrzypaczką Teresą (Teresiną) Tua (1866–1956), uczennicą J. Massarta. Małżeństwo z A. Badowskim, malarzem i pedagogiem (następcą W. Gersona w warszawskiej Klasie Rysunkowej), ograniczyło koncertową działalność Wąsowskiej do coraz rzadszych występów w kraju (głównie w Łodzi i Warszawie), m.in. z orkiestrą Teatru Wielkiego (Koncert fortepianowy a-moll E. Griega i III Koncert Es-dur C. Saint-Saënsa pod dyrekcją C. Trombiniego, 1895) i Filharmonii Warszawskiej (II Koncert fortepianowy G-dur P. Czajkowskiego, wykonany na wspólnym występie z F. Kreislerem pod dyrekcją E. Młynarskiego, 1901). Po śmierci męża (1903) Wąsowska skoncentrowała się na pracy pedagogicznej we własnej szkole fortepianowej (założonej w 1897 i reklamowanej w „Muzyce” jeszcze w 1927) oraz w szkole WTM, kierowanej przez B. Domaniewskiego i przemianowanej w 1919 na Wyższą Szkołę Muzyczną im. F. Chopina; w latach 1903–15 i w 1918–23 prowadziła tu średni i wyższy kurs gry fortepianowej. W latach 1915–18 przebywała w Rosji, nie przerywając działalności pedagogicznej. Jej uczennicą w Warszawie była m.in. Ł. Drége-Schielowa.
Programy koncertów Wąsowskiej oscylowały między ambitnym repertuarem artystycznym – m.in. ostatnie sonaty Beethovena, sonaty Schumanna, Chopina, Liszta i muzyka polska (I.J. Paderewski, M. Karłowicz, An. Stolpe młodszy, E. Pankiewicz, M.M. Biernacki, Z. Noskowski, R. Statkowski, J. Zarębski, W. Żeleński, P. Maszyński, H. Pachulski, L. Grossman, I. Krzyżanowski, S. Niewiadomski – dwaj ostatni dedykowali jej swoje utwory) – a wirtuozerskimi kompozycjami Liszta (parafrazy koncertowe, Tarantelle di bravura wg Tarantelle z Niemej z Portici F. Aubera), A. von Henselta (Koncert fortepianowy f-moll), An. Rubinsteina, K. Tausiga (Réminiscences de Halka de St. Moniuszko), P. Pabsta (Fantazja na temat Czajkowskiego), dającymi możność zademonstrowania pianistycznej brawury, do czego Wąsowska czuła się predestynowana. Chwalono jej biegłość palcową i siłę gry oktawowej, podkreślając, że przy „porywającym tempie” wykonanie utworu nie traci na „dokładności techniki i wyrazistości rytmu” (J. Kleczyński, 1894).
Wąsowska występowała także z repertuarem na 2 i 3 fortepiany (Fantasie f-moll An. Rubinsteina z P. Schlözerem, Warszawa 1889, Andante i wariacje B-dur Schumanna z A. Michałowskim, koncert J.S. Bacha z B. Domaniewskim i H. Melcerem-Szczawińskim) oraz w trio z E. Młynarskim na skrzypce i F. Waszką na wiolonczelę (Trio g-moll Chopina).
Literatura: A. Poliński Koncert pianistki Marii Wąsowskiej, „Kłosy” nr 1230,1889; J. Gawalewicz Pianistka Maria Wąsowska, „Tygodnik Ilustrowany” 1890 nr 45; J. Kleczyński Koncert panny Marii Wąsowskiej, „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne” nr 477,1892; J. Kleczyński Maria Wąsowska, „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne” nr 579, 1894.
