Shelley, Percy Bysshe

Shelley [sz’ely] Percy Bysshe, *4 VIII 1792 Field Place (Sussex), †8 VII 1822 Lerici (Włochy), angielski poeta i eseista romantyczny. Przyjaciel G. Byrona. Ukończył elitarną szkołę w Eton, relegowany z Oksfordu za szerzenie poglądów ateistycznych (The Necessity of Atheism, 1811). Od młodości zbuntowany przeciw konserwatywnym wartościom, wszelkim przejawom tyranii politycznej, społecznej i rodzinnej (poematy Queen Mab 1813, The Revolt of Islam 1818; tragedia The Cenci 1819), zarazem wierzący w możliwość odrodzenia moralnego ludzkości, ostateczne zwycięstwo wolności i sprawiedliwości (poemat liryczny Prometheus Unbound 1820, wyd. polskie Prometeusz rozpętany 1887). Do najbardziej znanych liryków Shelleya należą przeniknięte panteizmem Ode to the West Wind, To a Skylark, The Cloud, The Sensitive Plant (1820) oraz elegia Adonais (1821). Swoje poglądy estetyczno-ideowe zawarł w eseju The Defence of Poetry (1821, wyd. polskie Obrona poezji, 1939).

Do tekstów Shelleya powstały pieśni solowe (S. Barber, J. Barnett, S. Bennett, H. Cowell, H.H. Pierson, P. Hindemith, S. Rachmaninow, O. Respighi), wielogłosowe (E. Elgar Ode to the West Wind), balet (H. Parry), opera (L. Różycki), a także opracowania wokalno-instrumentalne: Ode to the West Wind (D. Argento, Ch. Wood), Prometheus Unbound (B. Britten, H. Parry, Ch. Wood).