Orel Alfred, *3 VII 1889 Wiedeń, †11 IV 1967 Wiedeń, austriacki muzykolog. W 1912 ukończył studia prawnicze i rozpoczął karierę urzędniczą. Podjął studia muzykologiczne na uniwersytecie w Wiedniu pod kierunkiem G. Adlera, tamże w 1919 otrzymał dyplom, w 1922 się habilitował; pracował w instytucie muzykologii w latach 1918–22 jako bibliotekarz, a w 1929–45 wykładał historię muzyki. Ponadto w latach 1918–40 pełnił funkcję dyrektora działu muzycznego w Stadtbibliothek w Wiedniu. Od 1920 był członkiem komitetu redakcyjnego «Denkmäler der Tonkunst in Österreich», w 1928 rozpoczął z R. Haasem prace nad wydaniem dzieł wszystkich A. Brucknera. Od 1931 był członkiem Zentralinstitut für Mozartforschung w Salzburgu. Zorganizował w Wiedniu wystawy poświęcone Beethovenowi (1927), Schubertowi (1928) i Haydnowi (1932). W latach 1940–45 wykładał w Institut für Wiener Musikforschung, którego był założycielem. Orel prowadził badania głównie nad kulturą muzyczną Wiednia i twórczością kompozytorów związanych z tym miastem: W.A. Mozarta, L. van Beethovena, F. Schuberta, a zwłaszcza A. Brucknera.
Literatura: Festschrift Alfred Orel zum 70. Geburtstag…, red. H. Federhofer, Wiedeń 1960 (zawiera wykaz prac Orela); H. Federhofer Alfred Orel zum Gedächtnis, „Die Musikforschung” XX, 1967; F. Racek Alfred Orel zum Gedenken, „Österreichische Musik-Zeitschrift” XXII, 1967; W. Senn Alfred Orel (1889–1967), „Acta Musicologica” XL, 1968; G. Gruber Alfred Orel zum 100. Geburtstag MISM, „Mitteilungen der Internationalen Stiftung Mozarteum” XXXVII, 1989.
Prace:
Die Hauptstimme in den „Salve Regina” der Trienter Codices, dysertacja uniwersytetu w Wiedniu, 1919
Einige Grundformen der Motettkompositionen im XV. Jahrhundert, „Studien zur Musikwissenschaft” VII, 1920
Beethovens Oktett op. 103 und seine Bearbeitung als Quintett op. 4, „Zeitschrift für Musikwissenschaft” III, 1920/21
Unbekannte Frühwerke Anton Bruckners (zawiera Uwerturę g-moll), Wiedeń 1921
Über rhythmische Qualität in mehrstimmigen Tonsätzen aus dem 15. Jahrhundert, praca habilitacyjna uniwersytetu w Wiedniu, 1922, fragm. w „Zeitschrift für Musikwissenschaft” VI, 1923/24
Skizzen zu Johannes Brahms „Haydn-Variationen”, „Zeitschrift für Musikwissenschaft” V, 1922/23
Die mehrstimmige geistliche (katholische) Musik von 1430–1600, Die katholische Kirchenmusik von 1600–1750, Die katholische Kirchenmusik seit 1750, Wiener Tanzmusik und Operette, w: Handbuch der Musikgeschichte, red. G. Adler, Frankfurt n. Menem 1924, 2. wyd. 1930
Anton Bruckner. Das Werk, der Künstler, die Zeit, Wiedeń 1925
Wiener Musikerbriefe aus zwei Jahrhunderten, Wiedeń 1925
Beethoven, Wiedeń 1927
Formenlehre der Musik, z R. Stöhrem i H. Gálem, Lipsk 1933, 2. wyd. 1954
Wagner in Vienna, „The Musical Quarterly” XIX, 1933
Anton Bruckner, 1824–1896. Sein Leben in Bildern, Lipsk 1936
Kirchenmusikalische Liturgik, Augsburg 1936
Original und Bearbeitung bei Anton Bruckner, „Deutsche Musikkultur” I, 1936/37
Franz Schubert, 1797–1828. Sein Leben in Bildern, Lipsk 1939
Aufsätze und Vorträge, Wiedeń 1939
Mozarts deutscher Weg. Eine Deutung aus Briefen, Wiedeń 1941, 2. wyd. 1944
Grillparzer und Beethoven, Wiedeń 1941
Hugo Wolf, Wiedeń 1948
Johannes Brahms, Olten 1948
Goethe als Operndirektor, Bregencja 1949
Die Legende um Mozarts „Bastien und Bastienne”, „Schweizerische Musikzeitung and Sängerblatt” XCI, 1951
Bruckner-Brevier. Briefe, Dokumente, Berichte, Wiedeń 1953
Musikstadt Wien, Wiedeń 1953
Der Mesmerische Garten (ein Parergon zur Mozart-Forschung), Mozartjb 1962/63
Österreichs Sendung in der abendländischen Musik, w księdze kongresowej MTM, t. 2, Salzburg 1964
Mozarts Schicksalsweg zwischen den grossen Musiknationen, Mozartjb 1965/66
wydania:
Sechs Trienter Codices. Geistliche und weltliche Kompositionen des XV. Jahrhunderts, z R. von Fickerem, «Denkmäler der Tonkunst in Österreich» XXVII/1, 1920
F. Raimund Die Gesänge der Märchendramen in der ursprünglichen Vertonungen, w: Ferdinand Raimund. Sämtliche
Werke, t. 6, Wiedeń 1924
J. Lanner Ländler und Walzer, «Denkmäler der Tonkunst in Österreich» XXXIII/2, 1926
A. Bruckner IX Symfonia d-moll, Wiedeń 1934 oraz Vier Orchesterstücke, w: Anton Bruckner. Sämtliche Werke, t. 9, Wiedeń 1934
W.A. Mozart Apollo und Hyacinthus oraz Die Zauberflöte, z G. Gruberem, w: Wolfgang Amadeus Mozart. Neue Ausgabe sämtlicher Werke II, 5/1, Kassel 1959 oraz II, 5/19, Kassel 1970
redakcje:
Ein Wiener Beethoven Buch, Wiedeń 1921 (w tym artykuł Orela: Beethoven und seine Verleger)
Johannes Brahms und Julius Allgeyer. Eine Künstlerfreundschaft in Briefen, Tutzing 1964
