Zwyssig [cf'isyk] Alberich, Alberik, Albert, właśc. Johann Josef Maria Zwyssig, *17 XI 1808 Bauen (kanton Uri), †18 XI 1854 Mahrerau (k. Bregencji, Vorarlberg, Austria), szwajcarski historyk i kompozytor, Ordo Cisterciensium. Edukację muzyczną rozpoczął w 1821 w szkole zakonnej opactwa cystersów w Wettingen, gdzie uczył się gry na fortepianie, skrzypcach i gitarze. W 1826 złożył śluby zakonne, a w 1832 przyjął święcenia kapłańskie. W opactwie pełnił funkcje kapelmistrza, nauczyciela muzyki i sekretarza opata. Po kasacji klasztoru w 1841 udał się na tułaczkę, towarzysząc swojemu opatowi. W latach 1847–54 przebywał w klasztorze w Wurmsbach k. Rapperswil, gdzie opracowywał miejscowe archiwum, dużo komponował i uczył śpiewu. W 1854 za zgodą cesarza Franciszka Józefa I Zwyssig osiadł wraz z 9 innymi zakonnikami w Mehrerau, gdzie po ponownym otwarciu klasztoru, zwanego odtąd Wettingen-Mehrerau, objął funkcję kantora, lecz po kilku miesiącach zmarł.
Twórczość Zwyssiga obejmuje ponad 90 kompozycji; są to w przeważającej części chóralne utwory religijne do tekstów łacińskich lub niemieckich we wczesnoromantycznym stylu, nawiązującym jednocześnie do twórczości Haydna, Mozarta oraz XVIII-wiecznych kompozytorów włoskich. Wśród pieśni świeckich największą popularność zdobył Schweizerpsalm („Trittst im Morgenrot daher”); napisany w 1841 do słów przyjaciela Zwyssiga, Leonharda Widmera, szybko zyskał sławę, był włączany do religijnych śpiewników i został przetłumaczony na kilka języków. Utwór ten od 1981 jest oficjalnym hymnem Szwajcarii.
Literatura: B. Widmann Pater Alberich Zwyssig als Komponist, Bregencja 1905; H. Koch Pater Alberich Zwyssig, Zug 1941; H. Meng P[ater] Alberich Zwyssig (1808–1854). Gedenkschrift zu seinem 100. Todestage, Wettingen 1954; J. Helbling „Non mergor”. Pater Alberich Zwyssig, der Komponist des Schweizerpsalms, Bauen 1956; H. Meng, E. Schwarb, K. Lauterer Pater Alberich Zwyssig. Komponist des Schweizerpsalms, Baden (Szwajcaria) 1982; E. Schwarb Wettinger Zisterziensermönch und Komponist der Schweizerpsalms. Zum 150. Todestag von Pater Alberich Zwyssig, „Musik & Liturgie” CXXIX, 2004.
