Kruszelnicka-Biccioni [~biczczˊoni] Salomea, *11 IX 1873 Biała (k. Tarnopola), †16 XII 1952 Lwów, ukraińska śpiewaczka operowa (sopran liryczno-dramatyczny), pedagog. Od dziecka śpiewała (później także dyrygowała) w chórze parafialnym i chórze Ukrajinśka Biesida w Tarnopolu oraz w towarzystwie muzycznym Bojan we Lwowie. Śpiewu uczyła się u W. Wysockiego w konserwatorium we Lwowie, które w 1893 ukończyła z wyróżnieniem. Wkrótce debiutowała w operze we Lwowie mezzosopranową partią Leonory w Faworycie Donizettiego. W tymże roku wyjechała na dalsze studia do F. Crespi do Mediolanu. Podczas pierwszego pobytu we Włoszech (1895–96) wystąpiła w Manon Lescaut Pucciniego i Hugonotach Meyerbeera. W 1897 wyjechała wraz z trupą artystów włoskich do Chile. W latach 1898–1902 występowała stale w Warszawie oraz gościnnie w Petersburgu, Odessie, Paryżu, Neapolu, Brescii, Genui, Mediolanie. W 1904 brała udział w jednym z pierwszych przedstawień Madame Butterfly Pucciniego. Szczególny rozgłos przyniosły jej występy w La Scali (w 1906 pod dyrekcją A. Toscaniniego), które zaowocowały dalszymi podróżami artystycznymi (Egipt, Hiszpania, Portugalia, Argentyna). W 1910 osiadła na stałe we Włoszech. W latach 20. porzuciła scenę operową i wykonywała jedynie repertuar kameralny; odbyła w tym czasie tournée po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. W 1939 udała się do Lwowa; wybuch II wojny światowej uniemożliwił jej powrót do Włoch, zajęła się zatem pracą pedagogiczną. W 1946 została profesorem konserwatorium we Lwowie. Po raz ostatni wystąpiła w 1945 w koncercie na rzecz stowarzyszenia studentów tej uczelni.
Doskonałe warunki głosowe (ambitus jej głosu osiągał 3 oktawy), talent dramatyczny oraz świetna pamięć muzyczna umożliwiły Kruszelnickiej-Biccioni opanowanie i wykonywanie bardzo bogatego repertuaru (ok. 50 partii operowych, zarówno lirycznych, jak i dramatycznych). W Polsce wsławiła się interpretacjami partii w operach Moniuszki (Halka, Hrabina, Straszny dwór) oraz rolami w Eugeniuszu Onieginie Czajkowskiego i Goplanie Żeleńskiego. Za granicą występowała m.in. w Trubadurze, Aidzie, Balu maskowym Verdiego, Madame Butterfly Pucciniego, Carmen Bizeta, Giocondzie Ponchiellego, Rycerskości wieśniaczej Mascagniego, Afrykance Meyerbeera. Szczególnie ciekawe były jej kreacje postaci w dziełach Wagnera (Brunhilda, Izolda), R. Straussa (Salome, Elektra) oraz I. Pizzettiego (Fedra). Była znakomitą interpretatorką repertuaru kameralnego przede wszystkim utworów Monteverdiego, Glucka, pieśni Mozarta, Francka, Wolffa, de Falli, Respighiego, Musorgskiego. W swym programie miała zawsze ludowe utwory ukraińskie (często we własnym opracowaniu) oraz pieśni kompozytorów ukraińskich: S. Ludkiewicza, D. Syczyńskiego, N. Łysenki, który dedykował jej kilka pieśni. Współcześni porównywali talent Kruszelniciej-Biccioni do kunsztu F. Szalapina, E. Carusa i M. Battistiniego.
Literatura: J. Korolewicz-Waydowa Sztuka i życie. Mój pamiętnik, Wrocław 1958; S. Pawliszyn Znamienitaja piewica, „Sowietskaja Muzyka” 1952 nr 2; E. Arnosi, J. Dennis S. Krusceniski, „Record Collecter” 1969.
