Kilar Wojciech, *17 VII 1932 Lwów, †29 XII 2013 Katowice, polski kompozytor. W latach 1946–47 uczył się gry na fortepianie u K. Mirskiego w PŚSM w Rzeszowie. W 1947 debiutował tam jako pianista na konkursie Młodych Talentów, wykonując własne Dwie miniatury dziecięce (II nagroda). W latach 1947–48 był uczniem PLM w Krakowie w klasie M. Bilińskiej-Riegerowej (fortepian) oraz A. Malawskiego (harmonia – prywatnie), a następnie (1948–50) uczniem PLM w Katowicach u W. Markiewiczówny (fortepian). Równocześnie pobierał prywatne lekcje kompozycji u B. Woytowicza. W latach 1950–55 studiował w PWSM w Katowicach u B. Woytowicza (fortepian i kompozycja). Studia ukończył w 1955, otrzymując dyplom z wyróżnieniem. W tym samym roku otrzymał II nagrodę za Małą uwerturę na Konkursie Utworów Symfonicznych na V Festiwalu Młodzieży w Warszawie. W latach 1955–58 był aspirantem u B. Woytowicza w PWSM w Krakowie. W 1957 brał udział w Międzynarodowych Kursach Wakacyjnych Nowej Muzyki w Darmstadt. W latach 1959–60 jako stypendysta rządu francuskiego kształcił się w Paryżu u N. Boulanger (kompozycja); w 1960 otrzymał za Odę Béla Bartók in memoriam nagrodę fundacji im. L. Boulanger w Bostonie. Występował także jako pianista, wykonując własne utwory. W latach 1979–81 pełnił funkcję wiceprezesa Zarządu Głównego ZKP. W 1977 został członkiem-założycielem Towarzystwa im. K. Szymanowskiego w Zakopanem; przez dwie kolejne kadencje był wiceprezesem. Był również członkiem Związku Podhalan. W 1991 K. Zanussi nakręcił o nim film telewizyjny pt. Wojciech Kilar. Został również laureatem licznych nagród: w 1967, 1975 – nagrody MKiS II stopnia i I stopnia; w 1980 – nagrody państwowej I stopnia; w 1971, 1976, 1980 – nagrody muzycznej województwa katowickiego; w 1975 – nagrody ZKP; w 1975, 1992 –nagrody m. Katowice; w 1984 – nagrody fundacji im. A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku; w 1989 – Nagrody Artystycznej Komitetu Kultury Niezależnej NSZZ „Solidarność”; w 1990 – Nagrody Trzech Powstańczych Skrzydeł, Nagrody TV Katowice; w 1995 – Nagrody im. W. Korfantego, Nagrody Arcybiskupa Metropolity Katowickiego „Lux ex Silesia”; w 1996 – Sonderpreis des Kulturpreises Schlesien des Landes Niedersachsen. Ponadto otrzymał nagrody za muzykę filmową: na festiwalach filmowych – w Łagowie (1970 – Czerwone i złote, 1971 – Romantyczni), w Gdańsku (1975 – Ziemia obiecana, Bilans kwartalny, Linia, Znikąd donikąd, 1978 – Spirala), w Katanii (1981 – Da un paese lontano), na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cork w Irlandii (1973 – Szklana kula, 1981 – Da unpaese lontano), a także Prix Louis Delluc (1980 – Le roi et 1’oiseau), Nagrodę Przewodniczącego Komitetu Kinematografii (1991) oraz za muzykę do filmu Bram Stoker’s Dracula – ASCAP Award 1992 w Los Angeles, nagrodę Best Score Composer for a 1992 Horror Film w San Francisco.
Wśród współczesnych kompozytorów polskich Kilar wyróżniał się wybitnie indywidualnym stylem i oryginalnością koncepcji muzycznej. Jego twórczość można podzielić na trzy okresy: pierwszy – 1947–57, neoklasyczny, zakończony Odą Béla Bartók in memoriam to lata poszukiwań stylistycznych; drugi – 1960–71 cechuje konstruktywizm sonorystyczny; trzeci – od 1972 ma charakter narodowo-religijny; pomiędzy drugim a trzecim okresem granica jest bardziej płynna, choć za punkt zwrotny można przyjąć Przygrywkę i kolędę.
Twórczość pierwszego okresu pozostaje pod wpływem I. Strawińskiego i B. Bartóka. Kilar preferował formy klasyczne, np. w Sonacie na róg zachował budowę allegra sonatowego. Charakterystycznymi cechami języka muzycznego są: motoryzm silnie akcentowanych jednakowych wartości rytmicznych, duże kontrasty dynamiczne i bardzo częste zmiany metrum, a także wprowadzenie elementów muzyki ludowej (Mała uwertura, symfonie).
Okres konstruktywizmu sonorystycznego cechują oparcie kompozycji na prostym pomyśle, dynamizm, ekspresja i jaskrawość brzmienia instrumentalnego. Pierwsze utwory zawierają elementy muzyki jazzowej skojarzonej z postwebernowskim punktualizmem – w rytmice, dynamice, artykulacji występują drobne komórki na zasadzie riffów (Herbsttag). Zwiększa się obsada i rola instrumentów dętych blaszanych oraz zespołu perkusyjnego (Riff 62). Charakterystyczną cechą jest stopniowe poszerzanie materiału brzmieniowego, zarówno poprzez zwiększenie zespołu orkiestrowego (zbiornik po benzynie w Générique, perkusja i instrumenty dęte blaszane w Springfield Sonnet), efekty quasi-stereofoniczne (Solenne), jak i wprowadzenie niekonwencjonalnej artykulacji (gra za podstawkiem w archi, uderzanie strun metalowymi puszkami lub pięścią, frullato – zwłaszcza w Générique i Riff 62). 12-tonowa skala poszerzona jest o ćwierćtony. W głosach wokalnych wykorzystywał Kilar nie tylko bogate możliwości artykulacyjne (sussurando, parlare, gridare), ale także foniczne właściwości głosek i słów, zapożyczonych z piosenek triobriandzkich (Diphthongos). O ile pierwsze kompozycje z tego okresu – Riff 62, Générique, Diphthongos, Springfield Sonnet – są utworami „energetycznymi”, w których występują jaskrawe kontrasty dynamiczne oraz duża rozmaitość i mobilność pomysłów muzycznych, o tyle następne utwory, zwłaszcza Solenne i Upstairs-Downstairs, przynoszą uspokojenie, ograniczenie rysunku interwałowego i rytmicznego oraz szerokie wykorzystanie burdonowych struktur brzmieniowych (w Upstairs-Downstairs dwudźwięk a1–c2 brzmi przez cały utwór).
Kompozycje z trzeciego okresu, jednolite pod względem warsztatowym, mieszczą się w dwóch odrębnych nurtach estetycznych. W utworach nurtu „ludowego”, będących świadectwem umiłowania Tatr i ich muzyki, kompozytor wykorzystywał folklor podhalański („poliptyk góralski” – Krzesany, Kościelec 1909, Siwa mgła, Orawa). Dzieła związane z nurtem religijnym są odzwierciedleniem głębokiej wiary i chrześcijańskiej postawy Kilara, swoistą modlitwą – „wotum wdzięczności” (Angelus), odbiciem istotnych wydarzeń religijnych i społecznych w Polsce. Istotą kompozycji z tego okresu stają się ich pozamuzyczna treść i duchowe przesłanie. Pociąga to za sobą ograniczenie i uproszczenie języka muzycznego. Kilar niemal całkowicie zrezygnował z awangardowych środków technicznych; eksponował element melodyczny, skończony, zamknięty temat (Kościelec), nierzadko będący cytatem pieśni (Bogurodzica, Victoria). Z zainteresowaniem folklorem wiążą się częste cytowanie pieśni góralskich (Krzesany, Siwa mgła) oraz wykorzystanie rytmiki i skali góralskiej. Kilar koncentrował się na metamorfozie brzmienia tematu, jego dynamizacji, polifonizacji i fluktuacji czasu trwania. Uproszczeniu ulega budowa wertykalna kompozycji. Są to struktury burdonowo-ostinatowe, przybierające najczęściej postać wielodźwięków o ściśle określonej budowie interwałowej (zwłaszcza Siwa mgła), a także współbrzmienia tercjowo-kwintowe, wykazujące wyraźne związki z systemem dur-moll (Exodus, Angelus i Preludium chorałowe). Istotną rolę odgrywa tekst, będący ludowym lub historycznym autentykiem (Siwa mgła, Bogurodzica) albo słowami modlitwy – Pozdrowienia Anielskiego – jak w Angelus. W tym okresie twórczości nastąpiło zespolenie elementów tradycyjnych i awangardowych w jednolitą całość, w której wyeksponowany został pierwiastek religijny i ogólnohumanistyczny.
Odrębną, znaczącą dziedzinę twórczości Kilara stanowi muzyka filmowa, ceniona w kraju i za granicą, czego wyrazem są liczne nagrody. Kompozytor współpracował z wielu reżyserami; na szczególną uwagę zasługuje jego stała współpraca z K. Zanussim, będąca świadectwem doskonałej symbiozy obu twórców. W filmach Zanussiego zsynchronizowana z obrazem muzyka Kilara przenika całe dzieło, potęguje nastrój, towarzyszy fabule i idei filmu, stając się jego nieodzownym komponentem. Muzyka spoza kadru stanowi interpretację przekazywanych treści, swoisty komentarz emocjonalno-intelektualny. Kompozytor operował stałymi strukturami dźwiękowymi, motywami o wyrazistym rysunku, stosował technikę motywów przewodnich; prostota i przejrzystość konstrukcji muzycznej sprzyjają wymowie warstwy wizualnej. Wprowadzał także muzykę w kadrze, zwłaszcza w Bilansie kwartalnym (lokal nocny, koncert w Żelazowej Woli) i Kontrakcie (restauracja, ślub w kościele, wesele), często są to fragmenty muzyki z radia lub magnetofonu. Muzyka filmowa Kilara dzięki swym wysokim walorom artystycznym i doskonałej integracji z innymi współczynnikami dzieła filmowego stanowi ewenement na tle współczesnej sztuki filmowej w skali światowej.
Literatura: rozmowy z Kilarem: J. Radliński Fiakrem we współczesność, w: Obywatel Jazz, Kraków 1967; J. Cęgiełła Wojciech Kilar, w: Szkice do autoportretu polskiej muzyki współczesnej, Kraków 1976; E. Wybraniec Nie chcę uchodzić za kogoś, kim nie jestem, „Poglądy” 1976 nr 24; M. Wieroński Samoobrona sztuki europejskiej i nowe tendencje w muzyce, „Ekran” 1978 nr 2; J. Kołodziej Nie całą łapą a tylko koniuszkami palców, „Ekran” 1981 nr 12; Wojciech Kilar – R.J. Abramek Rozmowa o jasnogórskiej genezie „Angelus”, „Jasna Góra” 1985 nr 3, 4; B. Pociej „Herbsttag” Wojciecha Kilara, „Ruch Muzyczny” 1961 nr 21; L. Markiewicz „Riff 62” Wojciecha Kilara, „Ruch Muzyczny” 1963 nr 2; L. Markiewicz „Springfield Sonnet” Wojciecha Kilara, „Ruch Muzyczny” 1965 nr 17; T. Zieliński „Générique” Wojciecha Kilara, „Ruch Muzyczny” 1963 nr 22; T. Zieliński „Training 68” Wojciecha Kilara, „Ruch Muzyczny” 1968 nr 23; także w: Spotkania z muzyką współczesną, Kraków 1975; Nowy Jork chwali dzieło polskiego kompozytora, „Kultura USA” 1966 nr 37; H. Czyżewski Wybrane zagadnienia z problematyki współczesnej notacji muzycznej, «Zeszyty Naukowe PWSM w Gdańsku» nr 5, 1967; T. Kaczyński „Krzesany” Kilara, „Ruch Muzyczny” 1974 nr 23; T. Kaczyński „Bogurodzica” Kilara, „Ruch Muzyczny” 1976 nr 23; E. Pawlik-Żmudzińska Wojciech Kilar – „Kościelec 1909”, w: Festiwal Muzyki Polskiej w roku Jubileuszowym 75-lecia istnienia Filharmonii w Warszawie, Warszawa 1976; A. Chłopecki, L. Erhardt, T. Kaczyński, A. Skrzyńska Kilar: „Kościelec 1909”, „Ruch Muzyczny” 1977 nr 23; M. Kominek Białystok: inauguracja sezonu w Filharmonii, „Ruch Muzyczny” 1978 nr 22; O. Pisarenko Festiwalowy brulion – „Exodus” Kilara, „Ruch Muzyczny” 1981 nr 23; M. Kalicińska Koncepcja muzyki Wojciecha Kilara w polskich filmach fabularnych Krzysztofa Zanussiego, praca magisterska, 1982, maszynopis Biblioteka UW (zawiera także rozmowę z Kilarem); B. Hesford Vratislavia Cantans, „Musical Opinion” z X 1984; L. Polony Inauguracyjny koncert Szymona Kawalli, „Ruch Muzyczny” 1985 nr 26; L. Polony „Angelus”, „Jasna Góra” 1986 nr 6; A. Machowska Warsztat kompozytorski Wojciecha Kilara na przykładzie utworów z lat 1972–1983, praca magisterska, maszynopis UJ, 1986; E. Solińska W salonie muzycznym, Bydgoszcz 1986; Z. Sowiński Wotum wdzięczności, „Jasna Góra” 1986 nr 6; K. Droba Nowy festiwal muzyki współczesnej, „Ruch Muzyczny” 1988 nr 6.
Instrumentalne:
orkiestrowe:
Mała uwertura, 1955, wyk. Katowice 25 VI 1955, WOSPR, dyryg. J. Krenz, wyd. 1958, 2. wyd. 1979 PWM
I Symfonia na smyczki, 1955, wyk. Poznań 8 II 1957, Orkiestra Państwowa Filharmonii w Poznaniu, dyryg. J. Wiłkomirski
II Symfonia Concertante na fortepian i orkiestrę, 1956, wyk. Katowice 23 IV 1958, fortepian Wojciech Kilar, WOSPR, dyryg. J. Krenz
Koncert na 2 fortepiany i orkiestrę perkusyjną, 1958, wyk. Katowice 16 XII 1958, fortepian Wojciech Kilar i A. Kurylewicz, zespół perkusyjny WOSPR, dyryg. J. Krenz
Riff 62 na orkiestrę, 1962, wyk. Warszawska Jesień 16 IX 1962, Orkiestra Symfoniczna Państwowej Filharmonii Śląskiej, dyryg. K. Stryja, wyd. 1963, 2. wyd. 1966 PWM
Générique na orkiestrę, 1963, wyk. Warszawska Jesień 24 IX 1963, Orkiestra Symfoniczna Państwowej Filharmonii Śląskiej, dyryg. K. Stryja, wyd. 1964 PWM
Springfield Sonnet na orkiestrę, 1965, wyk. Sztokholm 6 IX 1965, Warszawska Jesień 21 IX 1965, Orkiestra Symfoniczna FN, dyryg. W. Rowicki, wyd. 1970 PWM
Przygrywka i kolęda na 4 oboje i orkiestrę smyczkową, 1972, wyk. Warszawska Jesień 16 IX 1972, Orkiestra Symfoniczna FN, dyryg. M. di Bonaventura, wyd. 1973 PWM
Krzesany na orkiestrę, 1974, wyk. Warszawska Jesień 24 IX 1974, Orkiestra Symfoniczna FN, dyryg. J. Krenz, wyd. 1976, 3. wyd. 1987 PWM
Kościelec 1909 na orkiestrę, 1976, wyk. Warszawa 5 XI 1976, Orkiestra Symfoniczna FN, dyryg. W. Rowicki, wyd. faksymilowe 1977, 2. wyd. 1984 PWM
Orawa na orkiestrę kameralną, 1986, wyk. Zakopane 10 III 1986, Polska Orkiestra Kameralna, dyryg. W. Michniewski, wyd.
1987 H. Litolff’s Verlag; 1989 PWM /H. Litolff’s Verlag/ C.F. Peters
Choralvorspiel (Preludium chorałowe) na orkiestrę kameralną, 1988, wyk. Stuttgart 22 IX 1989, Orkiestra Kameralna „Ostinato”, dyryg. J. Ambros; wersja na orkiestrę symfoniczną, Poznań 16 III 1990, Orkiestra Symfoniczna Państwowej Filharmonii w Poznaniu, dyryg. W. Michniewski, wyd. 1991 PWM/H. Litolff’s Verlag/ C.F. Peters
Requiem dla Ojca Kolbe na smyczki, fortepian, czelestę, harfę i kotły, 1996
Koncert na fortepian i orkiestrę, 1996
September Symphony, 2003, dedyk. A. Witowi
Ricordanza per archi, 2005, dedyk. M. Mosiowi i orkiestrze AUKSO, prawyk. 20 XI 2005, wyk. orkiestra AUKSO, dyryg. M. Moś; wyd. Kraków 2005 PWM
V Symfonia „Adwentowa”, 2007, dedyk. Filharmonii Śląskiej, prawyk. Katowice 16 XI 2007, wyk. Chór i Orkiestra Filharmonii Śląskiej, dyryg. M.J. Błaszczyk; wyd. Kraków 2007 PWM
Uwertura uroczysta, 2010, dedyk. Katowicom, wyd. Kraków 2010 PWM
II Koncert fortepianowy op. 2, 2011, prawyk. Katowice 14 IX 2011, wyk. NOSPR, dyryg. J. Kaspszyk, fort. J. Bilińska
fortepianowe:
Dwie miniatury dziecięce na fortepian, 1947, wyk. Rzeszów 1947, Wojciech Kilar
I Suita na fortepian, 1949
II Suita na fortepian, 1950
12 preludiów na fortepian, 1951
Wariacje na temat Paganiniego na fortepian, 1951
kameralne:
Sonatina na flet i fortepian, 1951, wyk. Warszawa 9 IX 1953, flet A. Peresada, fortepian H. Musiałówna
Kwintet na flet, obój, klarnet, fagot i róg, 1952, wyk. Warszawa 9 IX 1953, flet A. Peresada, obój A. Chlunka, klarnet J. Foremski, fagot E. Lewandowski, róg S. Kierek
Sonata na róg i fortepian, 1954, wyk. Warszawa 22 XI 1954, wyd. 1959, 5. wyd. 1984 PWM
Oda Béla Bartók in memoriam na skrzypce solo, instrumenty dęte blaszane i 2 zespoły perkusyjne, 1957, wyk. Katowice XII 1958, skrzypce W. Wochniak, WOSPR, dyryg. M. Baranowski, wyd. 1960 PWM
Training 68 na klarnet, puzon, wiolonczelę i fortepian, 1968, wyk. Warszawska Jesień 25 IX 1968, „Warsztat Muzyczny” (klarnet C. Pałkowski, puzon E. Baraniak, wiolonczela W. Gałązka, fortepian Z. Krauze)
Wokalno-instrumentalne:
Wyczarowanie na baryton, flet, tam-tam, harfę i kwartet smyczkowy, sł. Tu-Fo, 1952
Ptak na sopran i fortepian, sł. J. Tuwim, 1954
Suita beskidzka na tenor, chór mieszany i małą orkiestrę, sł. pieśni ludowe, 1956
Kołysanki na sopran, 3 klarnety, róg, harfę i fortepian, sł. J. Czechowicz, 1957
Herbsttag na alt i kwartet smyczkowy, sł. R.M. Rilke, 1960, wyk. Warszawska Jesień IX 1961, mezzosopran K. Szostek-Radkowa, Zespół Kameralny Państwowej Filharmonii Śląskiej, dyryg. K. Stryja
Diphthongos na chór mieszany i orkiestrę, sł. wokaliza, pojedyncze słowa i okrzyki z piosenek triobriandzkich „Io’uwa”, 1964, wyk. Wenecja 13 IX 1964, Orkiestra Symfoniczna i Chór Państwowej Filharmonii w Krakowie, dyryg. A. Markowski, wyd. 1965 PWM
Solenne na 67 wykonawców, sł. wokaliza, 1967, wyk. Warszawska Jesień 22 IX 1967, sopran A. Malewicz-Madey, Orchestre Philharmonique de 1’ORTF, dyryg. Ch. Bruck, wyd. 1968 PWM
Upstairs-Downstairs na 2 chóry dziewczęce lub chłopięce i orkiestrę, sł. wokaliza, 1971, wyk. Warszawska Jesień 25 IX 1971, Orkiestra Symfoniczna Państwowej Filharmonii Śląskiej, dyryg. K. Stryja, wyd. 1972 PWM
Bogurodzica na chór mieszany i orkiestrę, sł. XIII-wieczna pieśń Bogurodzica, 1975, wyk. Warszawska Jesień 18 X 1976, Orkiestra Symfoniczna i Chór FN, dyryg. W. Rowicki, wyd. faksymilowe 1978 PWM
Fanfara na chór mieszany i orkiestrę, na cześć papieża Jana Pawła II, 1979, wyk. Kraków 5 VI 1979, Orkiestra Symfoniczna i Chór Państwowej Filharmonii w Krakowie, dyryg. J. Radwan (z taśmy magnetofonowej)
Siwa mgła na baryton i orkiestrę, sł. pieśń ludowa, 1979, wyk. Bydgoszcz 14 IX 1979, baryton A. Bachleda, Orkiestra Symfoniczna Państwowej Filharmonii w Krakowie, dyryg. J. Katlewicz, wyd. 1983 PWM
Exodus na chór mieszany i orkiestrę, sł. łac., 1981, wyk. Warszawska Jesień 19 IX 1981, WOSPRiT w Katowicach i Chór PRiTV w Krakowie, dyryg. J. Kasprzyk, wyd. 1986 PWM /H. Litolff’s Verlag/ C.F. Peters
Victoria na chór mieszany i orkiestrę, sł. fragm. listu Jana III Sobieskiego do papieża Innocentego XI, 1983, wyk. Katowice 20 VI 1983, Orkiestra Symfoniczna i Chór Państwowej Filharmonii Śląskiej, dyryg. A. Wit, wyd. faksymilowe 1983 PWM
Angelus na sopran, chór mieszany i orkiestrę, sł. modlitwa Pozdrowienie Anielskie, 1984, wyk. Katowice 12 X 1984, sopran D. Ambroziak, WOSPRiT w Katowicach i Chór PRiTV w Krakowie, dyryg. A. Wit, wyd. 1989 PWM /H. Litolff’s Verlag/ C.F. Peters
Króluj nam Chryste na głos i fortepian, sł. kompozytor, 1995, wyk. wersja na chór mieszany, Cieszyn VIII 1995, Kongres Europejskiej Federacji Ekumenicznej
Jakżeż ja się uspokoję na głos i fortepian, sł. S. Wyspiański, 1995, wyk. Kraków XII 1995, W. Warska-Kurylewicz
Magnificat na sopran, tenor, bas, chór mieszany i orkiestrę, 2006, prawyk. Warszawa 5 V 2006, wyk. Orkiestra Symfoniczna i Chór Filharmonii Narodowej, dyryg. A. Wit; wyd. Kraków 2012 PWM
Te Deum na głosy solo, chór mieszany i orkiestrę, 2008, dedyk. B. Kilar, prawyk. Kraków IV Festiwal Muzyki Polskiej 9 XI 2008, wyk. I. Hossa (sopran), E. Marciniec (alt), R. Bartmiński (tenor), P. Nowacki (bas), Chór Polskiego Radia (dyryg. W. Siedlik), Chór Filharmonii Śląskiej (dyryg. W. Sutryk), NOSPR, dyryg. W. Michniewski
Veni Creator per coro misto ed archi, 2008, dedyk. B. Kilar, wyd. Kraków 2008 PWM
Wokalne:
Agnus Dei na chór mieszany a cappella, 1996
Sceniczne:
W górę – w dół, balet oparty na Générique, Riff 62, Upstairs-Downstairs, 1975, wyst. Bytom 18 X 1975, zespół baletowy i orkiestrowy Opery Śląskiej, dyryg. N. Siess, choreografia H. Koźmiński, scenografia M. Kołodziej
Muzyka filmowa:
Narciarze, 1958, reż. N. Brzozowska
Lunatycy, 1959, reż. B. Poręba
Nikt nie woła, 1960, reż. K. Kutz
Milczące ślady, 1961, reż. Z. Kuźmiński
Tarpany, 1961, reż. K. Kutz
Spotkanie w „Bajce”, 1962, reż. J. Rybkowski
Rodzina Milcarków, 1962, reż. J. Wyszomirski
Głos z tamtego świata, 1962, reż. S. Różewicz
Kryptonim „Nektar”, 1963, reż. L. Jeannot
Daleka jest droga, 1963, reż. B. Poręba
Mansarda, 1963, reż. K. Nałęcki
Milczenie, 1963, reż. K. Kutz
Obok prawdy, 1964, reż. J. Weychert
Pięciu, 1964, reż. P. Komorowski
Późne popołudnie, 1964, reż. A. Ścibor-Rylski
Echo, 1964, reż. S. Różewicz
Giuseppe w Warszawie, 1964, reż. S. Lenartowicz
Wyspa złoczyńców, 1964, reż. S. Jędryka
Salto, 1965, reż. T. Konwicki
Katastrofa, 1965, reż. S. Chęciński
Ktokolwiek wie, 1966, reż. K. Kutz
Bumerang, 1966, reż. L. Jeannot
Marysia i Napoleon, 1966, reż. L. Buczkowski
Piekło i niebo, 1966, reż. S. Różewicz
Powrót na ziemię, 1966, reż. S. Jędryka
Sami swoi, 1967, reż. S. Chęciński
Stajnia na Salwatorze, 1967, reż. P. Komorowski
Bicz boży, 1967, reż. M. Kaniewska
Cała naprzód, 1967, reż. S. Lenartowicz
Westerplatte, 1967, reż. S. Różewicz
Maria Skłodowska-Curie, 1967, reż. S. Grabowski
Wstęp do wiedzy o sztuce – Artysta, 1967, reż. K. Nałęcki
Człowiek z M-3, 1968, reż. L. Jeannot
Lalka, 1968, reż. W.J. Has
Ostatni po Bogu, 1968, reż. P. Komorowski
Molo, 1968, reż. W. Solarz
Samotność, 1968, reż. S. Różewicz
Sól ziemi czarnej, 1969, reż. K. Kutz
Struktura kryształu, 1969, reż. K. Zanussi
Czerwone i złote, 1969, reż. S. Lenartowicz
Tylko umarły odpowie, 1969, reż. S. Chęciński
Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię, 1969, reż. J. Majewski
Przygody pana Michała (telewizyjne), 1969, reż. P. Komorowski
Góry o zmierzchu (telewizyjne), 1970, reż. K. Zanussi
Dancing w kwaterze Hitlera, 1970, reż. J. Batory
Przystań, 1970, reż. P. Komorowski
Rejs, 1970, reż. M. Piwowski
Romantyczni, 1970, reż. S. Różewicz
Perła w koronie, 1971, reż. K. Kutz
Pierścień księżnej Anny, 1971, reż. M. Kaniewska
Bolesław Śmiały, 1971, reż. W. Lesiewicz
Brylanty pani Zuzy, 1971, reż. P. Komorowski
Życie rodzinne, 1971, reż. K. Zanussi
Die Rolle (telewizyjna), 1971, reż. K. Zanussi
Hipoteza (telewizyjna), 1972, reż. K. Zanussi
Szklana kula, 1972, reż. S. Różewicz
Drzwi w murze, 1973, reż. S. Różewicz
Hubal, 1973, reż. B. Poręba
Iluminacja, 1973, reż. K. Zanussi
Opętanie, 1973, reż. S. Lenartowicz
Zazdrość i medycyna, 1973, reż. J. Majewski
Wielka miłość Balzaka (telewizyjna), 1973, reż. W. Solarz
Ziemia obiecana, 1974, reż. A. Wajda
Linia, 1974, reż. K. Kutz
Bilans kwartalny, 1974, reż. K. Zanussi
The Gatamount Killing, 1974, reż. K. Zanussi
Znikąd donikąd, 1975, reż. K. Kutz
Jarosław Dąbrowski, 1975, reż. B. Poręba
Ziemia obiecana (telewizyjna), 1975, reż. A. Wajda
Trzecia granica (telewizyjna), 1975, reż. W. Solarz, L. Lorentowicz
Die Nachtdienst (Miłosierdzie płatne z góry) (telewizyjne), 1975, reż. K. Zanussi, E. Żebrowski
Trędowata, 1976, reż. J. Hoffman
Barwy ochronne, 1976, reż. K. Zanussi
Ptaki ptakom, 1976, reż. P. Komorowski
Smuga cienia (The Shadow Line), 1976, reż. A. Wajda
Z punktu widzenia nocnego portiera, 1977, reż. K. Kieślowski
Haus der Frauen (Dom kobiet) (telewizyjny), 1977, reż. K. Zanussi
Anatomiestunde (Lekcja anatomii) (telewizyjna), 1977, reż. K. Zanussi
Brigitte Horney (telewizyjna), 1977, reż. K. Zanussi
Rodzina Połanieckich (telewizyjna), 1978, reż. J. Rybkowski
Spirala, 1978, reż. K. Zanussi
Paciorki jednego różańca, 1979, reż. K. Kutz
Wege in der Nacht (telewizyjne), 1979, reż. K. Zanussi
David, 1979, reż. K. Zanussi
Le roi et l’oiseau, 1979, reż. P. Grimault
Kontrakt (telewizyjny), 1980, reż. K. Zanussi
Constans, 1980, reż. K. Zanussi
Ród Gąsieniców (telewizyjny), 1980, reż. K. Nałęcki
Krzesany (telewizyjny), 1980, reż. C. Drzewiecki
Przypadek, 1981, reż. K. Kieślowski
Da un paese lontano. Papa Giovanni Paolo II (Z dalekiego kraju), 1981, reż. K. Zanussi
Versuchung (telewizyjny), 1981, reż. K. Zanussi
Imperativ (Imperatyw) (telewizyjny), 1981, reż. K. Zanussi
Capitali culturali – Vaticano, 1982, reż. K. Zanussi
Unerreichbar (telewizyjny), 1982, reż. K. Zanussi
Marynia, 1983, reż. J. Rybkowski
Na straży swej stać będę, 1983, reż. K. Kutz
Paradigme du le pouvoir du mal (Paradygmat), 1983, reż. K. Zanussi
Rok spokojnego słońca, 1984, reż. K. Zanussi
Blaubard (telewizyjny), 1984, reż. K. Zanussi
Kronika wypadków miłosnych, 1986, reż. A. Wajda
Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest, 1988, reż. K. Zanussi
La table tournante, 1988, reż. P. Grimault
Napoleon et l’Europe (telewizyjny), 1989–90, reż. K. Zanussi i in.
Korczak, 1990, reż. A. Wajda
Leben für Leben – Maximilian Kolbe (Życie za życie), 1990, reż. K. Zanussi
Long Conversation with a Bird, 1990, reż. K. Zanussi
Le retour, 1990, reż. J. Dayan
The Touch (Dotknięcie ręki), 1991, reż. K. Zanussi
Bram Stoker’s Dracula, 1992, reż. F. Coppola
König der letzten Tage, 1993, reż. T. Toelle
Śmierć jak kromka chleba, 1994, reż. K. Kutz
Faustyna, 1994, reż. J. Łukaszewicz
Death and the Maiden, 1994, reż. R. Polański
Cwał, 1995, reż. K. Zanussi
Deux fantômes en colère, 1996, reż. G. Oury
Portret damy, 1996, reż. J. Campion
Dziewiąte wrota, 1999, reż. R. Polański
Pan Tadeusz, 1999, reż. A. Wajda
Pianista, 2002, reż. R. Polański
Zemsta, 2002, reż. A. Wajda
