Biernacki, Nikodem

Biernacki Nikodem, *1 IX 1825 Tarnopol, †6 V 1892 Sanok, polski skrzypek i kompozytor. Naukę muzyki rozpoczął pod kierunkiem ojca, kontynuował u Włocha Toniniego, kapelmistrza hrabiego K. Przeździeckiego w Czarnym Ostrowiu na Podolu. W 1841 Biernacki grał w orkiestrze wojskowej w Czerniowcach, następnie był koncertmistrzem w orkiestrze teatru hrabiego Skarbka we Lwowie. Wkrótce wyjechał do Lipska na studia u M. Hauptmanna (fortepian i kompozycja) i F. Davida (skrzypce); równocześnie grał w orkiestrze opery w Lipsku. Karierę wirtuozowską rozpoczął w 1847 we Lwowie i w 1849 w Poznaniu, a międzynarodową w 1851 koncertem w lipskim Gewandhausie, zyskując duże uznanie, m.in. R. Schumanna. Koncertował m.in. w Moskwie i Petersburgu (1853), w Krakowie (1856 i z M. Czartoryską 1859), we Lwowie (1856, 1858, 1859, 1862), Poznaniu (1857, 1862 i 1870); w 1857 grał też w miastach Wielkopolski (Września, Środa, Śrem, Szamotuły, Gniezno).

Po powrocie do kraju, w latach 1851 (1854?)–55 był koncertmistrzem opery w Warszawie i wyjeżdżał z koncertami do Moskwy i Petersburga. Od 1855 do 1858 bezskutecznie zabiegał o uzyskanie koncesji na założenie szkoły muzycznej w Warszawie. W 1856 koncertował z A. Zarzyckim w krajach naddunajskich, w 1857 w Warszawie, Poznaniu, Lwowie. W jesieni 1857 wyjechał do Paryża, gdzie uzupełniał studia u L. Spohra, H.W. Ernsta, N.H. Rebera i gdzie koncertował, m.in. w III 1858 w sali Pleyela. Od V 1859 odbywał wirtuozowskie podróże po Niemczech, Belgii, Austrii, Rosji. W XII 1859 grał we Lwowie (ponownie 1862), w latach 1859–60 w wielu miastach Podola i Ukrainy, m.in. w Żytomierzu, Kijowie, Charkowie. W 1862 występował w Ameryce i zaangażował się jako nadworny skrzypek cesarza Maksymiliana Ferdynanda Józefa w Meksyku. Od ok. 1864 do ok. 1879 pracował w Sztokholmie na stanowisku koncertmistrza orkiestry króla Karola XV. W 1879 zamieszkał w Poznaniu,  gdzie otworzył własną szkołę muzyczną, działał jako pedagog i koncertował w Wielkopolsce, w latach 1882–1884 był członkiem zarządu Towarzystwa Muzycznego. W 1885 został zmuszony do opuszczenia Poznania.

W ostatnich latach życia był nauczycielem muzyki w konwikcie jezuitów w Chyrowie. Z amatorstwa zajmował się lutnictwem. Komponował mało, większość utworów pozostała w rękopisach. Zbierał melodie lud. różnych narodów i wykorzystywał je w swoich kompozycjach. Wykonywał muzykę H. Wieniawskiego, L. Spohra, F. Davida, H.W Ernsta i fantazje na tematy operowe, zwłaszcza Aubera i Verdiego, grywał też w kwartecie smyczkowym utwory Mozarta i Schuberta.

Wiatach 50. i 60. cieszył się jako skrzypek międzynarodową sławą. Poetyckie laudacje sławiące grę Biernackiego zamieścili w prasie: Deotyma („Tygodnik Petersburski” 1853 nr 34, przedr. „Nowiny”, Lwów 1855 nr 148), K. Ujejski („Dziennik Literacki”, Lwów 1856 nr 33) i C.K. Norwid („Dziennik Literacki” 1857 nr 119).

Literatura: A. Poliński Nikodem Biernacki, „Tygodnik Ilustrowany” 1892 nr 125 (nekrolog).