Szajna-Lewandowska, Jadwiga

Szajna-Lewandowska Jadwiga, *22 II 1912 Brody (obecnie Ukraina), †14 III 1994 Wrocław, polska pianistka, kompozytorka i pedagog. Studiowała fortepian u M. Sołtysowej w Konserwatorium Polskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie (dyplom w 1931) oraz kompozycję u T. Szeligowskiego, P. Perkowskiego i S.B. Poradowskiego w PWSM we Wrocławiu (dyplom w 1956). Poświęciła się głównie kompozycji. Działała też jako pedagog w szkolnictwie muzycznym. Otrzymała wiele nagród krajowych i zagranicznych, m.in. w konkursie Opolska Wiosna: w 1960 II nagrodę za kantatę Regiment, w 1962 II nagrodę za cykl pieśni Zazdroszczę nut; ponadto w 1960 II nagrodę za muzykę do sztuki T. Karpowicza Wszędzie są studnie, w 1971 II nagrodę za Gramy w zielone w Ogólnopolskim Konkursie Kompozytorskim na utwór muzyczny do tekstów W. Broniewskiego oraz dwa wyróżnienia na Konkursie dla Kobiet Kompozytorek w Mannheimie: w 1964 za Suitę baletową, w 1968 za balet Ein Spaziergang in der Stadt. Kompozytorka została też laureatką nagrody m. Wrocławia (1964) oraz nagrody Prezesa Rady Ministrów: w 1974 za twórczość dla dzieci i młodzieży, w 1983 za baśń muzyczną Błękitny kot. Główny nurt swojej działalności kompozytorskiej Szajna-Lewandowska wyznaczyła już w 1956, pisząc w ramach pracy dyplomowej balet Pinokio. W jej dorobku dominują kompozycje sceniczne, przeznaczone dla dzieci; wśród nich najwięcej jest baletów (m.in. Pinokio, Porwanie w Tiutiurlistanie, Czerwony Kapturek). Komponowała dla dzieci i młodzieży także utwory instrumentalne, wokalno-instrumentalne i chóralne. Ponadto w jej dorobku ważne miejsce zajmują kompozycje wokalno-instrumentalne do tekstów poetyckich, m.in. W. Broniewskiego, S.R. Dobrowolskiego, J. Iwaszkiewicza, L.J. Kerna, M. Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i T. Zasadnego. Szajna-Lewandowska nie należała do twórców awangardowych; styl swojej muzyki określiła jako „umiarkowany modernizm”. Kontynuowała tradycję neoklasyczną (koncert, concertino, sonatina, rondo). Neoklasycyzm Szajny-Lewandowskiej wyraża się także w pełnym humoru i groteski klimacie jej muzyki oraz zamiłowaniu do symetrii i porządku. Te klasyczne ideały muzyczne wzbogacone zostały przez zróżnicowany świat barw, jaki można spotkać w dziełach impresjonistów.

Literatura: W. Spodenkiewicz Sylwetki kompozytorów wrocławskich, w: Studia i rozprawy. Kultura muzyczna Dolnego Śląska, przeszłość i dzień dzisiejszy, red. D. Żebrowski, Warszawa 1970; L. Hanek Wrocławscy kompozytorzy, muzykolodzy i publicyści, Wrocław 1985; A. Granat-Janki Twórczość kompozytorów wrocławskich w latach 1945–2000, Wrocław 2003.