Szajna-Lewandowska Jadwiga, *22 II 1912 Brody (obecnie Ukraina), †14 III 1994 Wrocław, polska pianistka, kompozytorka i pedagog. Studiowała fortepian u M. Sołtysowej w Konserwatorium Polskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie (dyplom w 1931) oraz kompozycję u T. Szeligowskiego, P. Perkowskiego i S.B. Poradowskiego w PWSM we Wrocławiu (dyplom w 1956). Poświęciła się głównie kompozycji. Działała też jako pedagog w szkolnictwie muzycznym. Otrzymała wiele nagród krajowych i zagranicznych, m.in. w konkursie Opolska Wiosna: w 1960 II nagrodę za kantatę Regiment, w 1962 II nagrodę za cykl pieśni Zazdroszczę nut; ponadto w 1960 II nagrodę za muzykę do sztuki T. Karpowicza Wszędzie są studnie, w 1971 II nagrodę za Gramy w zielone w Ogólnopolskim Konkursie Kompozytorskim na utwór muzyczny do tekstów W. Broniewskiego oraz dwa wyróżnienia na Konkursie dla Kobiet Kompozytorek w Mannheimie: w 1964 za Suitę baletową, w 1968 za balet Ein Spaziergang in der Stadt. Kompozytorka została też laureatką nagrody m. Wrocławia (1964) oraz nagrody Prezesa Rady Ministrów: w 1974 za twórczość dla dzieci i młodzieży, w 1983 za baśń muzyczną Błękitny kot. Główny nurt swojej działalności kompozytorskiej Szajna-Lewandowska wyznaczyła już w 1956, pisząc w ramach pracy dyplomowej balet Pinokio. W jej dorobku dominują kompozycje sceniczne, przeznaczone dla dzieci; wśród nich najwięcej jest baletów (m.in. Pinokio, Porwanie w Tiutiurlistanie, Czerwony Kapturek). Komponowała dla dzieci i młodzieży także utwory instrumentalne, wokalno-instrumentalne i chóralne. Ponadto w jej dorobku ważne miejsce zajmują kompozycje wokalno-instrumentalne do tekstów poetyckich, m.in. W. Broniewskiego, S.R. Dobrowolskiego, J. Iwaszkiewicza, L.J. Kerna, M. Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i T. Zasadnego. Szajna-Lewandowska nie należała do twórców awangardowych; styl swojej muzyki określiła jako „umiarkowany modernizm”. Kontynuowała tradycję neoklasyczną (koncert, concertino, sonatina, rondo). Neoklasycyzm Szajny-Lewandowskiej wyraża się także w pełnym humoru i groteski klimacie jej muzyki oraz zamiłowaniu do symetrii i porządku. Te klasyczne ideały muzyczne wzbogacone zostały przez zróżnicowany świat barw, jaki można spotkać w dziełach impresjonistów.
Literatura: W. Spodenkiewicz Sylwetki kompozytorów wrocławskich, w: Studia i rozprawy. Kultura muzyczna Dolnego Śląska, przeszłość i dzień dzisiejszy, red. D. Żebrowski, Warszawa 1970; L. Hanek Wrocławscy kompozytorzy, muzykolodzy i publicyści, Wrocław 1985; A. Granat-Janki Twórczość kompozytorów wrocławskich w latach 1945–2000, Wrocław 2003.
Instrumentalne:
Concertino na flet i smyczki, 1953
Preludia (na tematy mitologiczne) na flet i fortepian, 1953
Sonatina na obój i fortepian, 1953, wyd. Kraków 1954
Sonatina giocosa na fortepian, 1959, wyd. Kraków 1960
6 utworów na skrzypce i fortepian, 1970, wyd. Warszawa 1980
Funérailles na 2 fortepiany, 1970, wyd. Kraków 1973
6 etiud na 2 fortepiany, 1977, wyd. Warszawa 1984
All’Antico na orkiestrę, 1977
5 utworów na kwintet fortepianowy, 1978
Koncert fortepianowy, 1979
Wokalne:
Regiment, kantata na sopran, chór i orkiestrę, sł. A. Międzyrzecki, 1960
Zazdroszczę nut, cykl pieśni na sopran i orkiestrę kameralną, sł. T. Zasadny, 1961
3 pieśni żartobliwe na 2-głosowy chór żeński, kwintet smyczkowy i perkusję, sł. L.J. Kern, 1962, wyd. Kraków 1965
Ghazal na chór męski a cappella, sł. Hafiz, tłum. pol. M. Składankowa, 1969, wyd. Kraków 1970
Pieśń derwiszów na chór męski a cappella, tłum. z perskiego M. Składankowa, 1969, wyd. Kraków 1970
Gramy w zielone na głos i fortepian, sł. W. Broniewski, 1970, wyd. Kraków 1972
12 wierszy na sopran i kwartet smyczkowy, sł. M. Pawlikowska-Jasnorzewska, 1973, Warszawa 1974
Brzeg Odry na chór mieszany a cappella, sł. T. Zelenay, 1973, wyd. Warszawa 1975
Wiersze na głos recytujący i fortepian, sł. J. Iwaszkiewicz, 1977, wyd. Kraków 1979
Na jeziorku n 2-głosowy chór dziecięcy a cappella, sł. Cz. Janczarski, 1984, Warszawa 1984
Żabi koncert na 2-głosowy chór dziecięcy a cappella, sł. T. Kubiak, 1984, wyd. Warszawa 1984
Sceniczne:
Księżniczka w oślej skórce, opera-musical dla dzieci, libretto H. Januszewska-Moszyńska wg Peau d’âne Ch. Perraulta, 1972, wyst. Bytom 1974
Błękitny kot, baśń muzyczna, libretto T. Zasadny wg opowieści wschodnich, 1975, wyst. Wrocław 1982
Zaczarowany krawiec, widowisko fantastyczno-historyczne, libretto H. Januszewska-Moszyńska, 1977
Mit o Aleksandrze, opera, libretto P. Chynowski, 1980
balety dla dzieci, m.in.:
Pinokio, libretto I. Turska wg C. Collodiego, 1956, wyst. Wrocław 1964
Porwanie w Tiutiurlistanie, libretto K. Kmitto wg W. Żukrowskiego, 1966, wyst. Wrocław 1967
Ein Spaziergang in der Stadt, 1968, wyst. Mannheim 1968 (Konkurs dla Kobiet Kompozytorek)
Czerwony Kapturek, libretto kompozytorka wg braci Grimm, 1984, wyst. Warszawa 1988
Słowik cesarza chińskiego i Księżniczka na ziarnku grochu, libretta kompozytorka wg H.Ch. Andersena, 1992, wyst. Chorzów 1992
Thais, balet, libretto K. Kmitto wg opowiadania Kariera hetery ateńskiej Z. Kosidowskiego, 1970, 2. wersja, libretto P. Chynowski, 1978
***
muzyka teatralna
