Rietz [ri:c]August Wilhelm Julius, *28 XII 1812 Berlin, †12 VIII 1877 Drezno, niemiecki wiolonczelista, dyrygent, kompozytor i wydawca, brat Eduarda. Od 1820 uczył się gry na wiolonczeli u F. Schmidta, a następnie u B. Bomberga i M. Ganza; studiował także kompozycję u C.F. Zeltera. Od 1829 był członkiem orkiestry Königstädtisches Theather w Berlinie, dla którego napisał muzykę do 2 komedii (1832–33). W 1834 został powołany na stanowisko dyrygenta — asystenta F. Mendelssohna w teatrze Immermanna w Düsseldorfie, a w 1835 został pierwszym dyrygentem i generalnym dyrektorem muzycznym miasta, kierował muzyką kościelną i miejscowym towarzystwem muzycznym. Zajmował się organizacją festiwali Niederrheinische Musikfeste, wielokrotnie biorąc w nich udział, początkowo u boku Mendelssohna (w 1836 przygotował wykonanie oratorium Paulus), a także w późniejszym okresie, gdy jako główny dyrygent prowadził koncerty festiwalowe (1845, 1856 i 1869). W latach 1847–54 był kapelmistrzem Stadttheater w Lipsku i zarazem dyrygentem tamtejszej Singakademie. Prowadził również koncerty Gewandhausu i wykładał kompozycję w konserwatorium. W 1859 otrzymał doktorat h.c. uniwersytetu w Lipsku. W 1860 przeniósł się do Drezna, gdzie został nadwornym kapelmistrzem (następcą K. Reissigera) i dyrektorem konserwatorium (1870). Problemy finansowe, zdrowotne i rodzinne skłoniły go do wycofania się w 1877 z czynnej działalności.
Julius Retz był jedną z najwybitniejszych i najbardziej wpływowych osobistości swoich czasów, szczególnie ceniony jako dyrygent muzyki symfonicznej oraz jako wiolonczelista, występujący m.in. z F. Hillerem i F. Davidem. Był też wybitnym edytorem. Od 1855 do 1860 sprawował funkcję sekretarza Bach-Gesellschaft; w ramach Die Gesamtausgabe der Werke Bachs przygotował do druku Mszę h-moll i Pasję wg św. Mateusza. Najistotniejszym jego dokonaniem w tej dziedzinie było wydanie zbiorowe dzieł F. Mendelssohna (1874–77); wydał ponadto utwory G.F. Händla (Susanna, Händel-Gesellschaft), J. Haydna (14 symfonii, B & H), W.A. Mozarta (opery, włączone później do wydania zbiorowego), L. van Beethovena, F. Schuberta i C.M. von Webera. Kompozycje Juliusa Rietza pozostawały pod silnym wpływem Mendelssohna. Odrzucał idee „Zukunftmusik”, narażając się na ataki stronników Wagnera.
Literatura: Pauline Viardot-García to Julius Rietz. Letters of Friendship, tłum. T. Baker, „The Musical Quarterly” I, 1915 oraz II, 1916; P.A. Merbach Briefwechsel zwischen Eduard Devrient und Julius Rietz [1851-69], „Archiv für Musikwissenschaft” III, 1921; R. Sietz Rietz Julius, «Rheinische Musiker» III, red. K.G. Feilerer, Kolonia 1964.
Instrumentalne:
orkiestrowe:
symfonie:
g-moll op. 13
III Es-dur op. 31
uwertury:
C-dur op. 3, na orkiestrę wojskową
Konzertouvertüre A-dur op. 7
D-dur „Hero und Leander” op. 11 (wg F. Schillera)
Lustspielouvertüre B-dur op. 18
koncerty:
E-dur op. 16, na wiolonczelę i orkiestrę
g-moll op. 29, na klarnet i orkiestrę
G-dur op. 30, na skrzypce
Konzertstück op. 33, na obój i orkiestrę
Konzertstück op. 41, na flet, obój, klarnet, fagot, róg i orkiestrę
Fantasie A-dur op. 2, na wiolonczelę i orkiestrę
kameralne:
Kwartet smyczkowy d-moll op. 1
Sonata g-moll op. 42, na flet i fortepian
fortepianowe:
Scherzo capriccioso b-moll op. 5
sonaty: a-moll op. 17, Es-dur op. 21
Wokalne i wokalno-instrumentalne:
31 pieśni: op. 26, op. 27 i op. 28
Altdeutscher Schlachtgesang op. 12, na 1-głosowy chór męski i orkiestrę
Dithyrambe op. 20, na głosy solowe, chór męski i orkiestrę, sł. F. Schiller
6 Geistliche Gesänge op. 40, na chór męski
Sceniczne:
opery:
Die Eremiten, libretto F.A. von Kurländer, 1834
Ein Camevalstag in Salamanca, libretto A. Rolein, 1844
Der Korsar, libretto J. Otto, wyst. Lipsk 1850
Georg Neumark und die Gambe, libretto E. Pasqué, wyst. Weimar 1859
muzyka do sztuk teatralnych, m.in.:
Lorbeerbaum und Bettelstab, tekst F. Holtei, wyst. Berlin 1833
Das Mädchen aus der Fremde, tekst K. Immermann, wyst. Düsseldorf 1839
Jery und Bätely op. 10, tekst J.W. Goethe, wyst. Düsseldorf 1840