Pasdeloup [padel´u] Jules Etienne, *15 IX 1819 Paryż, †13 VIII 1887 Fontainebleau, francuski dyrygent i organizator życia muzycznego. Od 1829 studiował w konserwatorium w Paryżu, m.in. harmonię u F. Bazina, kompozycję u M. Carafy de Colobrano i fortepian u P.J.G. Zimmermanna, następnie podjął tam działalność pedagogiczną jako nauczyciel solfeżu (od 1841), gry na fortepianie (1847–50) i profesor klasy chóru. (1855–68). W 1852 założył Société des Jeunes Artistes du Conservatoire, którego głównym celem było wykonywanie utworów symfonicznych młodych kompozytorów. W programach 62-osobowej orkiestry, która występowała od 1853, znalazły się m.in. symfonie Ch. Gounoda oraz II Symfonia C. Saint-Saënsa. W 1856 gdy opiekunem towarzystwa został F. Auber, ówczesny dyrektor konserwatorium, zmieniono nazwę na Société des Jeunes Artistes du Conservatoire Impérial de Musique. Z czasem działalność towarzystwa zaczęła przynosić straty finansowe, co zmusiło Pasdeloupa do szukania nowych rozwiązań. Od 1861 organizował z dużym sukcesem artystycznym i finansowym Concerts Populaires de Musique Classique, przeznaczone dla szerokiej publiczności. Koncerty 91-osobowej orkiestry odbywały się m.in. w liczącej 5000 miejsc sali Cirque Napoléon (po 1870 Cirque d’Hiver). Wykonywano na nich zarówno dzieła Beethovena, Haydna, Mozarta, Mendelssohna, Schumanna, Wagnera, Brahmsa i Czajkowskiego, jak i, często po raz pierwszy, utwory współczesnych kompozytorów francuskich: G. Bizeta, E. Lalo, H. Duparca i in. W 1884 koncerty zostały zawieszone w związku z rosnącą konkurencją młodych dyrygentów (E. Colonne i Ch. Lamoureux). W 1919 orkiestra Pasdeloupa wznowiła i nadal prowadzi działalność koncertową. Pasdeloup zajmował się też muzyką wokalną; w 1860 objął (po Gounodzie) dyrekcję towarzystwa śpiewaczego Orphéon w Paryżu, w 1868 założył Société des Oratorios, w 1868/69 był dyrektorem Théâtre Lyrique, gdzie wystawił operę Rienzi R. Wagnera. Działalność Pasdeloupa miała duże znaczenie dla rozwoju francuskiego życia muzycznego, szczególnie w dziedzinie symfoniki. Inspirowała młodych kompozytorów francuskich oraz stała się wzorem dla organizatorów Concerts Populaires w innych miastach Francji. Pasdeloup komponował utwory orkiestrowe i fortepianowe (walce, mazurki, polki, kadryle) oraz pieśni.
Literatura: A. Elwart Histoire des concerts populaires de musique classique, Paryż 1864; A. Jullien Jules Pasdeloup et les concerts populaires, w: Musique. Mélanges d’histoire et de critique, Paryż 1896; E. Bernard Jules Pasdeloup et les Concerts populaires, „Revue de Musicologie” LVII, 1971.
