Parnell Feliks, właściwie Feliks Jan Grzybek, *13 XII 1898 Warszawa, †4 IV 1980 Łódź, polski tancerz i choreograf. W latach 1910–15 uczył się w szkole baletowej przy Teatrze Wielkim w Warszawie. Latem 1915 wyjechał do Rosji w ramach ewakuacji Warszawskich Teatrów Rządowych. Był solistą baletu opery w Odessie, od 1917 rozpoczął próby choreograficzne. Przez pewien czas występował w Petersburgu, Tyflisie i Kisłowodsku; w Rosji zetknął się ze sztuką M. Fokina i M. Mordkina, co w pewnym stopniu wpłynęło na formowanie się jego artystycznych osobowości. W 1921 po powrocie do Warszawy współpracował jako tancerz i choreograf z teatrami rewiowymi i operetkowymi. W latach 1926–27 odbył wraz ze swoim zespołem tournée po europejskich krajach śródziemnomorskich. W latach 1927–30 był solistą i choreografem Teatru Wielkiego w Warszawie; w latach 1931–34 ponownie współpracował z teatrami rewiowymi. W latach 1935–39 i w 1945–47 prowadził własny zespół Polski Balet Parnella, który w 1936 wziął udział w olimpiadzie tanecznej w Berlinie jako oficjalna reprezentacja Polski; z zespołem tym występował w różnych krajach europejskich. W latach 1940–44 kierował baletem Teatru Nowości, w 1948/49 był baletmistrzem Ludowego Teatru Muzycznego w Warszawie, w 1949/50 kierował baletem opery we Wrocławiu, w 1950/51 opery w Warszawie, w latach 1952–54 pracował w Teatrze Syrena w Warszawie, w 1954/55 kierował baletem opery w Poznaniu, w latach 1957–64 współpracował z operą w Łodzi. Jesienią 1964 przeszedł na emeryturę, od tego czasu tylko dorywczo angażował się jako choreograf. 8 III 1965 odbył się w Warszawie jubileusz 50-lecia jego pracy.
Parnell odznaczał się silną indywidualnością, toteż największe osiągnięcia miał w latach, gdy stał na czele samodzielnego zespołu (np. Polski Balet, balet Teatru Nowości) lub gdy cieszył się autonomią swoich poczynań (teatry rewiowe, balet opery w Łodzi). W swej sztuce posługiwał się indywidualnym językiem, nawiązującym do tradycji warszawskiej szkoły baletowej, nowatorskich doświadczeń M. Fokina i S. Lifara, niemieckiego tańca ekspresjonistycznego oraz polskiego folkloru. Pracował zawsze ze stałymi partnerkami: Niną Pawliszczewą (do 1930), Zizi Halamą (do 1939) i Marią Łapińską. Jako choreograf tworzył dzieła dla siebie jako tancerza o dużej sile wyrazu i mocnej osobowości scenicznej. Do dorobku twórczego Parnella należą wielkie, pełnospektaklowe dzieła, jak np. opery-balety W. Maliszewskiego Syrena (Warszawa 1928) i Boruta (Warszawa 1930), najlepsza po II wojnie światowej inscenizacja Pana Twardowskiego (muzyka L. Różycki, Poznań 1955), a także krótsze utwory, np. Pulcinella (muzyka I. Strawiński, Warszawa 1928), Ostatni pierrot (muzyka K. Rathaus, Warszawa 1929) i wiele miniatur o bardzo różnorodnej tematyce i różnorodnym charakterze. Do najpopularniejszych należały widowiska inspirowane tematyką rodzimą, pełne ruchu i kolorów, np. Dożynki (muzyka Z. Lewandowski, 1935), Lajkonik (muzyka Z. Wiehler, 1931), Wesele łowickie (muzyka Z. Wiehler, 1935) i obrazki ludowe, często pełne rubasznego humoru, np. Umarł Maciek, umarł (muzyka T. Sygietyński, 1931; Z. Wiehler, 1935), Tańcowały dwa Michały (muzyka Z. Wiehler, 1938).
Literatura: J. Pudełek Balet Polski Feliksa Parnella, „Pamiętnik Teatralny” 1966 nr 3/4.
