Ormandy [ˊo:rmendy] Eugene, właściwie Jenő Blau, *18 XI 1899 Budapeszt, †12 III 1985 Filadelfia, amerykański dyrygent węgierskiego pochodzenia. Mając 5 lat, rozpoczął naukę gry na skrzypcach w akademii muzycznej w Budapeszcie, którą ukończył w 1913 w klasie J. Hubaya. W latach 1917–21 był koncertmistrzem Blüthner-Orchestra w Berlinie. Od 1921 działał w Stanach Zjednoczonych (naturalizowany w 1927), początkowo jako skrzypek i koncertmistrz orkiestry Capitol Theatre w Nowym Jorku, z którą w 1924 debiutował jako dyrygent. W 1931 poprowadził koncerty Philadelphia Orchestra w zastępstwie A. Toscaniniego. Odniesiony wówczas sukces sprawił, iż w tym samym roku otrzymał stanowisko dyrektora muzycznego Minneapolis Symphony Orchestra, które piastował do 1936. Z orkiestrą tą dokonał licznych nagrań, które ugruntowały jego pozycję w Stanach Zjednoczonych (m.in. pierwsze rejestracje suity Háry János Z. Kodálya i Verklärte Nacht A. Schönberga). W 1936 powrócił do Filadelfii, gdzie był asystentem L. Stokowskiego; W latach 1938–80 był jako następca Stokowskiego dyrektorem Philadelphia Orchestra, później Conductor Laureate. Pod dyrekcją Ormandy’ego orkiestra ta stała się jedną z najznakomitszych na świecie, występował z nią w wielu krajach, m.in. w Australii (1944), Ameryce Południowej (1946), Europie (1949–58) i na pierwszym tournée amerykańskim orkiestry po Chinach (1973), dając do 100 koncertów rocznie; w 1948 prowadził pierwszy koncert symfoniczny transmitowany w amerykańskiej TV. W latach 1968–77 był profesorem Curtis Institute of Music w Filadelfii.
Ormandy preferował repertuar późnoromantyczny; szczególnie ceniono jego wykonanie Czajkowskiego, Dvořáka, Brucknera, R. Straussa, choć krytycy niekiedy zarzucali mu, że orkiestrowa wirtuozeria i efektowne brzmienie stawały się celem samym dla siebie, kosztem interpretacji dzieła. Prowadził także prawykonania wielu dzieł muzyki XX w., m.in. Koncertu skrzypcowego S. Barbera (1941), Tańców symfonicznych S. Rachmaninowa (1941), IV Symfonii B. Martinů (1945), III Koncertu fortepianowego Bartóka (1946) oraz liczne prawykonania utworów kompozytorów amerykańskich – R. Harrisa, G.C. Menottiego, N. Nabokova, W. Pistona, G. Rochberga, W. Schumanna i in. Z Philadelphia Orchestra dokonał wielu nagrań płytowych dla RCA i EMI. W 1976 Ormandy otrzymał honorową komandorię Orderu Imperium Brytyjskiego.
