Górski, Władysław

Górski Władysław, *7 VI 1846 Warszawa, †7 II 1915 Lozanna, polski skrzypek, pedagog i kompozytor. Początkowo uczył się gry na skrzypcach u K. Baranowskiego, a następnie w Instytucie Muzycznym u A. Kątskiego (skrzypce), A. Freyera i S. Moniuszki (teoria). Jeszcze jako uczeń był zaproszony przez H. Litolffa do współudziału w jego warszawskim koncercie (III 1867). Dyplom i I nagrodę otrzymał w VII 1867, a jesienią wyjechał na koszt rządu do Berlina na studia kompozytorskie u F. Kiela. Koncertował też z powodzeniem w Niemczech i Galicji. Po powrocie do Warszawy wystąpił 14 XII 1870 w Sali Resursy Obywatelskiej. W 1871 Górski został solistą Teatru Wielkiego w Warszawie, a od 1876 był profesorem Instytutu Muzycznego w klasie skrzypiec i „muzyki zbiorowej”. W tych latach aż do 1878 jego nazwisko często figurowało w programach koncertów warszawskich. 6 X 1878 odbył się w sali Resursy Obywatelskiej jego pierwszy występ z 18-letnim Paderewskim, co zapoczątkowało liczne wspólne koncerty (do 1892) i wieloletnią przyjaźń. Górski opiniował, a nawet robił korekty niektórych utworów Paderewskiego, m.in. op. 12 i 13, Koncertu fortepianowego, Paderewski zaś ułatwiał wydanie utworów Górskiego w Berlinie; w domu Górskich wychowywał się później kaleki syn Paderewskiego, Alfred. Jesienią 1878 Górski wraz z żoną (Heleną z Rosenów) wyjechał na kilka miesięcy do Egiptu. Po śmierci A. Kątskiego (1879) Górski przejął wyższą klasę skrzypiec w Instytucie Muzycznym i prowadził ją do 1885, kiedy to przeniósł się do Paryża i został członkiem orkiestry Lamoureux. W II 1887 zorganizował w Paryżu w sali Pleyela koncert kameralistyki polskiej (utwory Żeleńskiego, Pankiewicza, Paderewskiego). Organizował też kursy interpretacji muzyki kameralnej (zw. Leçons d’accompagnement) i koncertował w całej Europie, m.in. z Paderewskim, Stojowskim, N. Melbą, E. Schellingiem (Warszawa 1902). Pod koniec życia Górski przeniósł się do Szwajcarii (Montreux i Lozanna). W 1898 Helena Górska uzyskała unieważnienie małżeństwa z Górskim, a w 1899 poślubiła Paderewskiego.

Dziś niemal zapomniany, Górski należy do wybitniejszych postaci życia muzycznego swoich czasów. Ceniono go przede wszystkim jako skrzypka; krytycy podkreślali jego dojrzałość muzyczną, talent, doskonałą technikę gry. Górski korzystał z osiągnięć wybitnych twórców nowoczesnej wiolinistyki (m.in. Spohra, Schradiecka), zaś jego własna szkoła gry oddziałała na następne pokolenia skrzypków. Jako solista i kameralista Górski wykonywał niegrywane wówczas w Polsce dzieła kompozytorów baroku i klasycyzmu (Bacha, Corellego, Locatellego, Mozarta); w skład jego stałego repertuaru wchodziły koncerty Beethovena, Litolffa, Spohra, utwory kameralne Haydna, Beethovena, Schuberta, Brahmsa, a także utwory Paganiniego i kompozytorów polskich (Paderewskiego, Stojowskiego, Wieniawskiego). Jako recenzent Górski również popierał twórczość kompozytorów polskich (Rutkowskiego, Pankiewicza, Paderewskiego). O zdolnościach pedagogicznych Górskiego świadczy fakt, iż na popisach Instytutu Muzycznego wyróżniano jego uczniów.