Logotypy UE

Wit, Antoni

Biogram

Wit Antoni, *7 II 1944 Kraków, polski dyrygent. W latach 1963–1967 odbył studia w PWSM w Krakowie u H. Czyża (dyrygentura) i K. Pendereckiego (kompozycja), w latach 1967–68 kontynuował je w Paryżu u N. Boulanger i w Ecole Normale de Musique u P. Dervaux. W 1969 ukończył prawo na UJ w Krakowie. W latach 1967–69 był asystentem W. Rowickiego w Filharmonii Narodowej, w latach 1970–72 dyrygentem orkiestry Filharmonii Poznańskiej. Wtedy również podjął współpracę z Teatrem Wielkim w Warszawie (Cyrulik sewilski G. Rossiniego, 1971; Traviata i Bal maskowy G. Verdiego, 1973 i 1998). W 1973 uzupełniał studia w Berkshire Music Center (obecnie Tanglewood Music Center) u S. Skrowaczewskiego i S. Ozawy. W latach 1974–77 był dyrektorem artystycznym Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy i współpracował z teatrem muzycznym w Malmö (Aida G. Verdiego, 1974; Konsul G.C. Menottiego, 1977). Kierował też realizacją Halki S. Moniuszki w Tokio (1975) i Trieście (1982). W latach 1977–83 był dyrektorem naczelnym i artystycznym Orkiestry i Chóru PRiTV w Krakowie, z którymi odbył liczne tournées (Włochy, Niemcy, Anglia, Francja, Hiszpania) i dokonał wielu nagrań utworów muzyki polskiej, w latach 1983–2000 dyrektorem naczelnym i artystycznym, a w sezonie 2000/01 pierwszym dyrygentem WOSPRiT (od 1993 WOSPR, od 1999 NOSPR) w Katowicach. Z zespołem tym dał ok. 600 koncertów, w tym ponad 350 podczas 91 wyjazdów zagranicznych, a dla archiwum PR nagrał 183 utworów (60 godzin muzyki). W latach 1987–88 był dyrektorem artystycznym i w 1989–92 pierwszym dyrygentem gościnnym Orquesta Filarmónica de Gran Canaria. 1 I 2002 został dyrektorem naczelnym i artystycznym Filharmonii Narodowej.

Wit występował niemal we wszystkich krajach Europy, Ameryki Północnej i Południowej, w Izraelu, Japonii, Hongkongu, Korei Południowej i na Tajwanie, w Australii i Nowej Zelandii. Współpracował m.in. z Orchestra dell’Accademia Nazionale di Santa Cecilia w Rzymie, Berliner Philharmoniker, Staatskapelle w Dreźnie, Jerusalem Symphony Orchestra, Tonhalle-Orchester w Zurychu, Royal Philharmonic Orchestra i London Philharmonic Orchestra, BBC Symphony Orchestra, Orchestre Symphonique de Montréal, NHK Symphony Orchestra w Tokio, Orchestre de la Suisse Romande, a także wieloma słynnymi orkiestrami radiowymi. W sumie dyrygował ok. 200 zespołami symfonicznymi i operowymi w najbardziej znanych ośrodkach muzycznych świata i dał ok. 2000 koncertów. Brał udział w najważniejszych światowych festiwalach (m.in. w Salzburgu, Berlinie, Pradze, Szlezwiku-Holsztynie, Nantes, Grazu, Asconie, Istambule, Bejrucie, Warszawie, we Wrocławiu). Nagrał ponad 160 płyt (Naxos, EMI-HMV, CBS, Camerata Tokyo, NVC Arts, Pony Canyon, Polskie Nagrania).

Zainteresowania artystyczne Wita obejmują przede wszystkim muzykę polską oraz wielkie formy symfonicznej muzyki światowej, szczególnie XIX i XX w. Wydarzeniem artystycznym w 2005 było wykonanie w Sali Kongresowej w Warszawie i nagranie dla wytwórni Naxos VIII Symfonii (Symfonii tysiąca) G. Mahlera oraz estradowe wykonanie Holendra tułacza R. Wagnera w FN. Wit prowadził prawykonania wielu dzieł współczesnych kompozytorów polskich, m.in. K. Pendereckiego (Lacrimosa, 1980; Agnus Dei, 1981), W. Kilara (Victoria, 1983; Angelus, 1984; Koncert fortepianowy, 1997; September Symphony, 2003; Sinfonia de motu, 2005), W. Kotońskiego (Symfonia nr 1, 1995), K. Meyera (Carillon, 1993; Koncert klarnetowy, 2002), P. Szymańskiego (Eals, 2009). W 1996 nagrał dla Naxos wszystkie dzieła orkiestrowe W. Lutosławskiego, w 2003 dla firmy Decca wszystkie dzieła na fortepian i orkiestrę F. Chopina (z Kun-Woo Paikiem), ponadto utrwalił na płytach symfonie K. Pendereckiego, P. Czajkowskiego, R. Schumanna i G. Mahlera, a w latach 2007–09 wszystkie dzieła symfoniczne Szymanowskiego. Nagrał muzykę do wielu polskich filmów fabularnych, m.in.: Kronika wypadków miłosnych (reż. A. Wajda, 1985), Śmierć jak kromka chleba (reż. K. Kutz, 1994), Pan Tadeusz (reż. A. Wajda, 1999), Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową (reż. K. Zanussi, 2000), Zemsta (reż. A. Wajda, 2002).

Od 1998 Wit jest profesorem dyrygentury w Akademii Muzycznej (obecnie Uniwersytet Muzyczny) w Warszawie; jego uczniami byli m.in. M. Dworzyński i K. Urbański. Był jurorem Międzynarodowego Konkursu Dyrygentów im. G. Fitelberga w Katowicach (1983, 1987, 1999) i konkursu dyrygenckiego w Cadaques (1998). W 2000 zajął 55 miejsce w plebiscycie „Gazety Wyborczej” na 100 najwybitniejszych Ślązaków XX w., chociaż nie jest rodowitym Ślązakiem. W 2004 był wraz z żoną inicjatorem utworzenia Fundacji Budowy Domu Muzyka Seniora.

Wit otrzymał II nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Dyrygenckim im. H. von Karajana w Berlinie (1971), nagrodę krytyków SPAM Orfeusz (Warszawska Jesień 1984, 1996), nagrody prezydenta m. Krakowa (1980), Ministra Spraw Zagranicznych (1982), ZKP (1984), prezydenta m. Katowic (1991), Diapason d’Or oraz Grand Prix de la Nouvelle Académie du Disque za nagranie wszystkich koncertów fortepianowych S. Prokofiewa (z Kun-Woo Paikiem, 1993), Diamentową Batutę PR „za wybitne kreacje artystyczne i rozsławienie muzyki polskiej” (1998), Cannes Classical Award (Turangalîla-Sympbonie O. Messiaena, 2002), nagrodę Złoty Fryderyk za całokształt osiągnięć artystycznych (2005), nominacje do Grammy Awards za płyty z utworami K. Pendereckiego (Pasja według św. Łukasza, 2004; Polskie Requiem, 2005; Siedem bram Jerozolimy; 2007; Jutrznia, 2009) i K. Szymanowskiego (Stabat Mater, Veni Creator, Litania do Marii Panny, Demeter i Penthesilea, 2008, w tym samym roku wyróżniona także przez „BBC Music Magazine”, I i IV Symfonia, 2009). „BBC Music Magazine” uznał w 2006 nagranie Eine Alpensinfonie R. Straussa pod dyrekcją Wita (ze Staatskapelle Weimar) za płytę miesiąca, w IV 2009 wyróżnił album z utworami Szymanowskiego (Harnasie, Mandragora i Kniaź Potiomkin). Wyróżnienia „Gramophone” Editor’s Choice otrzymały nagrania koncertów skrzypcowych Szymanowskiego (VII 2007) oraz jego II i III Symfonii (V 2008), a wyróżnienia „Classics Today” nagrania Harnasi (IV 2009) oraz I i IV Symfonii (V 2009). Wit został uhonorowany Krzyżem Kawalerskim (1985) i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2000), Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi dla Republiki Brazylijskiej (2004) i Republiki Włoskiej (2006).