logotypes-ue_ENG

Wisłocki, Stanisław

Biogram i literatura

Wisłocki Stanisław, *7 VII 1921 Rzeszów, †31 V 1998 Warszawa, polski dyrygent, pianista, pedagog i kompozytor. Uczył się gry na fortepianie w Instytucie Muzycznym im. F. Chopina w Przemyślu u W. Cyrbesowej i prowadził chór męski w tamtejszym gimnazjum im. K. Morawskiego. Naukę kontynuował w konserwatorium we Lwowie u S. Barbaga. W latach 1939–45 przebywał w Rumunii, gdzie studiował kompozycję i dyrygenturę u G. Simonisa i fortepian u E. Michaiła w konserwatorium w Temeszwarze (obecnie Timişoara). W czasie studiów występował jako pianista i dyrygował polskimi chórami, m.in. w 1942 na festiwalu muzyki polskiej w Temeszwarze. W latach 1942–45 pozostawał pod opieką artystyczną G. Enescu w Bukareszcie.

W 1945 Wisłocki powrócił do kraju i zamieszkał w Warszawie, gdzie był współorganizatorem i pierwszym dyrygentem Polskiej Orkiestry Ludowej (od 1946 p.n. Polska Orkiestra Kameralna), którą założył z Bogdanem Chodyną, dyrektorem Towarzystwa Krzewienia Polskiej Muzyki Ludowej. W latach 1947–58 działał w Poznaniu, gdzie w XI 1947 zorganizował orkiestrę Filharmonii Poznańskiej i był jej kierownikiem artystycznym do 1957 oraz pierwszym dyrygentem do 1958. W latach 1952–53 współpracował z WOSPR w Katowicach. Od 1961 do 67 Wisłocki był dyrygentem FN, w latach 1978–1981 dyrektorem i kierownikiem artystycznym WOSPR. Z zespołem tym wykonał w VIII 1979 w Filharmonii Poznańskiej na festiwalu „Beethoven Nasz Współczesny” 9 symfonii i 2 uwertury, zaś w VIII 1980 na festiwalu „Brahms – Nowy Romantyzm” m.in. 4 symfonie, koncerty fortepianowe i koncert skrzypcowy.

Wisłocki często dyrygował gościnnie w kraju i za granicą. W latach 1947–90 występował w wielu krajach Europy, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Japonii, 1962–89 w Ameryce Południowej (głównie w Argentynie i Wenezueli), w 1975 odbył wielkie tournée artystyczne z orkiestrą Teatro Colón z Buenos Aires, której dyrektorem muzycznym był w 1981; w XI 1981 wystawił Króla Rogera K. Szymanowskiego, a w VI 1982 zorganizował festiwal Beethovenowski. W 1987 był współtwórcą i dyrygentem Orquesta Filarmónica Nacional w Caracas. Działalność dyrygencką przerwał 1991 z powodów zdrowotnych.

W latach 1948–51 Wisłocki był zastępcą profesora w Państwowej Wyższej Szkole Operowej, od 1951 do 57 wykładowcą w poznańskiej PWSM (czytanie partytur i dyrygentura), od 1955 uczył dyrygentury także w PWSM w Warszawie. Tamże od 1 X 1958 był kierownikiem katedry dyrygentury na stanowisku docenta (w 1966 profesor nadzwyczajny, w 1976 profesor zwyczajny). W 1991 przeszedł na emeryturę, ale pracę na uczelni zakończył w III 1997. W latach 1984–90 był przewodnikiem sekcji muzycznej Narodowej Rady Kultury, w 1987 wiceprzewodniczącym Rady Muzycznej MKiS, członkiem Sekcji Muzycznej Rady Wyższego Szkolnictwa Artystycznego i przewodnikiem Rady Fundacji Kultury Polskiej, w 1997 został członkiem honorowym ZKP.

Wisłocki został uhonorowany m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1952), Krzyżem Kawalerskim (1954), Oficerskim (1960) i Komandorskim z Gwiazdą (1991) Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1964) i I klasy (1985), Orderem „Andrés Bello” (Wenezuela) II klasy (1973) i I klasy (1988), komandorią Orderu „Libertador San Martin” (Argentyna, 1983). Otrzymał Grand Prix du Disque de l’Académie Charles Cros w Paryżu (1960), nagrodę MKiS II stopnia (1965) i I stopnia (1973, 1981, 1983), nagrodę PRiTV I stopnia (1977) i nagrodę specjalną za całokształt działalności muzycznej (1987). W III 1997 PR zorganizowało koncert na 60-lecie pracy artystycznej Wisłockiego i przyznało mu Diamentową Batutę.

Wisłocki był znakomitym interpretatorem muzyki klasycznej i romantycznej, a także inicjatorem wielu prawykonań polskiej muzyki współczesnej. Zyskiwał uznanie i sympatię zespołów, z którymi pracował, pamięciowym opanowaniem większości partytur, ich precyzyjną interpretacja oraz wielką kulturą osobistą. Intensywna działalność dyrygencka (dał ok. 750 koncertów i nagrał 82 utwory na płyty i 82 dla archiwum PR) sprawiła, że dość wcześnie zaniechał twórczości kompozytorskiej, a także jego 42-letnia działalność pedagogiczna pozostawała na drugim planie, chociaż wykształcił 50 dyrygentów, wśród nich T. Bugaja, J. Kaspszyka, Sz. Kawallę, J. Kurczewskiego, W. Michniewskiego, A. Straszyńskiego, T. Wojciechowskiego i S. Wróblewskiego.

Literatura: S. Wisłocki Życie jednego muzyka, Warszawa 2000 (wspomnienia); M. Wolińska Stanisław Wisłocki. Dyrygent – pedagog, Warszawa 2004.

Kompozycje

Instrumentalne:

Nokturn na strunę g na skrzypce, 1940

Tryptyk symfoniczny, 1941

4 poematy na tenor i fortepian, sł. I. Minulescu, 1942, wersja na tenor i orkiestrę kameralną, 1944

Na rozstajach, poemat symfoniczny, 1942

Sonata na skrzypce i fortepian, 1942

2 Sonaty na temat Scarlattiego na fortepian, 1942, 1945

2 Suity na fortepian, 1943

Trio fortepianowe, 1943

I Symfonia, 1944

Kwartet fortepianowy, 1945

Rapsodia polska na fortepian i orkiestrę, 1945

Sonata na fortepian, 1945

Suita polska na orkiestrę kameralną, 1945

Taniec zbójnicki na orkiestrę kameralną, 1945

Uwertura na orkiestrę kameralną, 1945

Tańce kurpiowskie na kapelę ludową, 1946

Nokturn na orkiestrę, 1947

Koncert na fortepian i orkiestrę, 1948

Symfonia o tańcu na orkiestrę, 1951

Ballada symfoniczna na orkiestrę, 1952

Wokalno-instrumentalne:

Polska msza na chór mieszany i orkiestrę kameralną, 1942

Zaloty (pieśni weselne z Gór Świętokrzyskich) na sopran, baryton i orkiestrę kameralną, 1945

Pieśni weselne z Poznańskiego na sopran, baryton i orkiestrę kameralną, 1946

Łęczycka muzyka pasterska na chór mieszany i orkiestrę kameralną, 1950

Miniatury ludowe na sopran, chór i orkiestrę kameralną, 1950

Przepióreczka na chór mieszany i orkiestrę kameralną, 1950

pieśni masowe na głos i fortepian

muzyka teatralna, m.in. Przemysław II R. Brandstaettera, wyst. Poznań 1948

muzyka do filmu animowanego Za króla Krakusa, reż. Z. Wasilewski, 1947