Wisłocki, Stanisław

Wisłocki Stanisław, *7 VII 1921 Rzeszów, †31 V 1998 Warszawa, polski dyrygent, pianista, pedagog i kompozytor. Uczył się gry na fortepianie w Instytucie Muzycznym im. F. Chopina w Przemyślu u W. Cyrbesowej i prowadził chór męski w tamtejszym gimnazjum im. K. Morawskiego. Naukę kontynuował w konserwatorium we Lwowie u S. Barbaga. W latach 1939–45 przebywał w Rumunii, gdzie studiował kompozycję i dyrygenturę u G. Simonisa i fortepian u E. Michaiła w konserwatorium w Temeszwarze (obecnie Timişoara). W czasie studiów występował jako pianista i dyrygował polskimi chórami, m.in. w 1942 na festiwalu muzyki polskiej w Temeszwarze. W latach 1942–45 pozostawał pod opieką artystyczną G. Enescu w Bukareszcie.

W 1945 Wisłocki powrócił do kraju i zamieszkał w Warszawie, gdzie był współorganizatorem i pierwszym dyrygentem Polskiej Orkiestry Ludowej (od 1946 p.n. Polska Orkiestra Kameralna), którą założył z Bogdanem Chodyną, dyrektorem Towarzystwa Krzewienia Polskiej Muzyki Ludowej. W latach 1947–58 działał w Poznaniu, gdzie w XI 1947 zorganizował orkiestrę Filharmonii Poznańskiej i był jej kierownikiem artystycznym do 1957 oraz pierwszym dyrygentem do 1958. W latach 1952–53 współpracował z WOSPR w Katowicach. Od 1961 do 67 Wisłocki był dyrygentem FN, w latach 1978–1981 dyrektorem i kierownikiem artystycznym WOSPR. Z zespołem tym wykonał w VIII 1979 w Filharmonii Poznańskiej na festiwalu „Beethoven Nasz Współczesny” 9 symfonii i 2 uwertury, zaś w VIII 1980 na festiwalu „Brahms – Nowy Romantyzm” m.in. 4 symfonie, koncerty fortepianowe i koncert skrzypcowy.

Wisłocki często dyrygował gościnnie w kraju i za granicą. W latach 1947–90 występował w wielu krajach Europy, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Japonii, 1962–89 w Ameryce Południowej (głównie w Argentynie i Wenezueli), w 1975 odbył wielkie tournée artystyczne z orkiestrą Teatro Colón z Buenos Aires, której dyrektorem muzycznym był w 1981; w XI 1981 wystawił Króla Rogera K. Szymanowskiego, a w VI 1982 zorganizował festiwal Beethovenowski. W 1987 był współtwórcą i dyrygentem Orquesta Filarmónica Nacional w Caracas. Działalność dyrygencką przerwał 1991 z powodów zdrowotnych.

W latach 1948–51 Wisłocki był zastępcą profesora w Państwowej Wyższej Szkole Operowej, od 1951 do 57 wykładowcą w poznańskiej PWSM (czytanie partytur i dyrygentura), od 1955 uczył dyrygentury także w PWSM w Warszawie. Tamże od 1 X 1958 był kierownikiem katedry dyrygentury na stanowisku docenta (w 1966 profesor nadzwyczajny, w 1976 profesor zwyczajny). W 1991 przeszedł na emeryturę, ale pracę na uczelni zakończył w III 1997. W latach 1984–90 był przewodnikiem sekcji muzycznej Narodowej Rady Kultury, w 1987 wiceprzewodniczącym Rady Muzycznej MKiS, członkiem Sekcji Muzycznej Rady Wyższego Szkolnictwa Artystycznego i przewodnikiem Rady Fundacji Kultury Polskiej, w 1997 został członkiem honorowym ZKP.

Wisłocki został uhonorowany m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1952), Krzyżem Kawalerskim (1954), Oficerskim (1960) i Komandorskim z Gwiazdą (1991) Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1964) i I klasy (1985), Orderem „Andrés Bello” (Wenezuela) II klasy (1973) i I klasy (1988), komandorią Orderu „Libertador San Martin” (Argentyna, 1983). Otrzymał Grand Prix du Disque de l’Académie Charles Cros w Paryżu (1960), nagrodę MKiS II stopnia (1965) i I stopnia (1973, 1981, 1983), nagrodę PRiTV I stopnia (1977) i nagrodę specjalną za całokształt działalności muzycznej (1987). W III 1997 PR zorganizowało koncert na 60-lecie pracy artystycznej Wisłockiego i przyznało mu Diamentową Batutę.

Wisłocki był znakomitym interpretatorem muzyki klasycznej i romantycznej, a także inicjatorem wielu prawykonań polskiej muzyki współczesnej. Zyskiwał uznanie i sympatię zespołów, z którymi pracował, pamięciowym opanowaniem większości partytur, ich precyzyjną interpretacja oraz wielką kulturą osobistą. Intensywna działalność dyrygencka (dał ok. 750 koncertów i nagrał 82 utwory na płyty i 82 dla archiwum PR) sprawiła, że dość wcześnie zaniechał twórczości kompozytorskiej, a także jego 42-letnia działalność pedagogiczna pozostawała na drugim planie, chociaż wykształcił 50 dyrygentów, wśród nich T. Bugaja, J. Kaspszyka, Sz. Kawallę, J. Kurczewskiego, W. Michniewskiego, A. Straszyńskiego, T. Wojciechowskiego i S. Wróblewskiego.

Literatura: S. Wisłocki Życie jednego muzyka, Warszawa 2000 (wspomnienia); M. Wolińska Stanisław Wisłocki. Dyrygent – pedagog, Warszawa 2004.