Vento, Ivo de

Vento Ivo de, *ok. 1544, †1575 Monachium, kompozytor i organista pochodzenia flamandzkiego (?) działający w Bawarii. Prawdopodobnie w IX 1556 przybył z Antwerpii do Monachium, gdzie został chłopcem-śpiewakiem w kierowanej przez L. Dasera nadwornej kapeli, za co jego ojciec (też Ivo) pobierał przez 3 lata wynagrodzenie. W 1560 został wysłany przez księcia Albrechta Wittelsbacha do Wenecji, gdzie uczył się gry na organach prawdopodobnie u C. Merula. Po powrocie do Monachium został najpóźniej w 1564 organistą na dworze. W opisie hucznych uroczystości weselnych (1568) następcy tronu, księcia Wilhelma, wspomniane są występy organowe Venta i uznanie, jakim się cieszył; skomponował też z tej okazji 5-głosowe madrygały (dwa wydane w 1569). Po uroczystościach wyjechał z nowożeńcami do Landshut, gdzie przez rok działał na dworze jako kapelmistrz, a następnie wrócił do Monachium i pozostał tam na stanowisku organisty do końca życia. Syn Venta, Ferdinando, był od 1599 trębaczem na dworze arcyksięcia Ferdynanda Habsburga w Grazu.

Przedruki całych zbiorów i pojedynczych utworów Venta, liczne kopie rękopisów i intawolacje organowe i lutniowe świadczą o dużej popularności jego kompozycji w XVI i na początku XVII w. Popularność tę zyskał niewątpliwie w kręgach konserwatywnych, gdyż zarówno jego technika kompozytorska, jak dobór tekstów i podejście do ich opracowań oceniane są w literaturze jako wybitnie tradycyjne, co zresztą sam Vento wyraził w jednej ze swych przedmów. Jego twórczość religijna zestawia się z twórczością kompozytorów pokolenia Clemensa non Papa i N. Gomberta, a pieśniową wręcz z utworami zmarłego w 1542 lub 1543 L. Senfla. Vento stosuje najczęściej imitacje, bliskie przeimitowaniu, unika homorytmii i związanych z nią przejawów ekspresji, mimo że właśnie z ekspresyjnym podejściem do tekstu zetknął się zarówno w czasie studiów w Wenecji, jak i w twórczości działającego w jego czasach w Monachium Orlanda di Lasso. W lieder sięgał po teksty miłosne, biesiadne, myśliwskie, ale i refleksyjne, narzekające na „dzisiejsze czasy”; ok. 50 tych tekstów było już opracowanych w 1. połowie stulecia. Na wszystkich kartach tytułowych swych druków Vento umieścił informację, że głosy wokalne mogą być dublowane lub zastępowane przez instrumenty.

Literatura: M. Troiano Discorsi (…) nelle nozze dell’ (…) S. Duca Guglielmo, Monachium 1568, wyd. faks. i tłum. niemieckie H. Leuchtmann, Monachium 1980; K. Huber Ivo de Vento (ca. 1540–1575), Lindenberg im Allgäu 1918; R. Casimiri Le „Regole del contraponto” di Ivo de Vento?, w: Cantantibus organis, Rzym 1924; H. Osthoff Die Niederländer und das deutsche Lied, 1400–1640, Berlin 1938; P. Röckl Das Musikleben am Hofe Wilhelms V. auf der Burg Trausnitz 1568–1579, „Verhandlungen des Historischen Vereins für Niederbayern” XCIX, 1973; A. Sandberger Beiträge zur Geschichte der bayerischen Hofkapelle unter Orlando di Lasso, t. 3, Dokumente, Lipsk 1985; A. de Groote Ivo de Vento und seine „Liber mottetorum” (München 1571), „Musik in Bayern” XXXIII, 1986; A. de Groote Ivo de Vento (ca. 1543/45-1575). Organist en componist in de kapel van Orlandus Lassus, in: Orlandus Lassus and His Time, red. I. Bossuyt, Antwerpia 1995; M. L. Göllner Lassos Motetten nach Hymnentexten und ihre Parodiemessen von Ivo de Vento und Andrea Gabrieli, w: Orlando di Lasso in der Musikgeschichte, red. B. Schmid, Monachium 1996; N. Schwindt „Philonellae” – Die Anfänge der deutschen Villanella zwischen Tricinium und Napolitana, in: Gattungen und Formen des europäischen Liedes vom 14. bis 16. Jahrhundert, red. M. Zywietz, V. Honemann i C. Bettels, Münster 2005.