Urban Heinrich, *27 VIII 1837 Berlin, †24 XI 1901 Berlin, niemiecki skrzypek, kompozytor i pedagog. Gry na skrzypcach uczył się u F. Lauba i H. Riesa. Od 1875 współpracował z „Vossische Zeitung” jako sprawozdawca muzyczny, tamże w 1895 redaktor działu muzycznego. Od 1881 przez kilka lat był nauczycielem kompozycji w akademii Kullaka (prowadzonej w latach 1855–82 przez Th. Kullaka, a od 1882 do 1890 przez F. Kullaka), w 1887 otrzymał tytuł honorowy Königlicher Professor, później uczył prywatnie, zyskując renomę doskonałego pedagoga; komponował głównie utwory symfoniczne, utwory na skrzypce i pieśni. Dużym uznaniem cieszył się w polskim środowisku muzycznym; w 1884 kształcił się u niego I.J. Paderewski, później — J. Hofman, W. Landowska, S. Berson, H. Opieński, w latach 1895–1901 M. Karłowicz. W 1891 Berson założył Stowarzyszenie Uczniów Urbana i organizował koncerty, na których wykonywano nowe utwory młodych kompozytorów. Naukę kompozycji Urban rozpoczynał od form polifonicznych (kanony, fugi), następnie zajmował się muzyką orkiestrową i chóralną; szczególną uwagę przywiązywał do techniki instrumentacyjnej, umożliwiającej osiąganie ciekawych efektów kolorystycznych. Przyjmując za podstawę dydaktyki zasady kompozycji z okresu klasycyzmu, pozostawiał uczniom swobodę realizacji ich indywidualnych predyspozycji, zachęcał do poszukiwania nowych rozwiązań. Artykuł Karłowicza o Urbanie świadczy, iż uczniów łączyła z mistrzem silna więź przyjaźni.
Literatura: M. Karłowicz Heinrich Urban, „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne” 1900 nr 52, przedr. w: Mieczysław Karłowicz w listach i wspomnieniach, oprac. H. Anders, Kraków 1960, tamże fragment listu F. Szopskiego do A. Chybińskiego z 30 I 1934; J. Morawski Utwory szkolne [M. Karłowicza], w: Z życia i twórczości Mieczysława Karłowicza, red. E. Dziębowska, Kraków 1970.
