Turner [t'϶:rner] Dame Eva, *10 III 1892 Oldham, †16 VI 1990 Londyn, angielska śpiewaczka (sopran). Kształciła się prywatnie pod kierunkiem D. Roothama w Bristolu, następnie w latach 1911–14 w Royal Academy of Music w Londynie u A.R. Broada. Działalność artystyczną rozpoczęła w 1916 jako chórzystka w Carl Rosa Opera Company. Stopniowo zaczęto powierzać jej tam solowe partie, od drugoplanowych do głównych — w Madame Butterfly i Tosce G. Pucciniego, Aidzie G. Verdiego i dziełach R. Wagnera (Freja w Złocie Renu, Wenus w Tannhäuserze, Ewa w Śpiewakach norymberskich, Elza w Lohengrinie, Brunhilda w Walkirii i Zygfrydzie), w 1920 występowała z powodzeniem wraz z tym zespołem na scenie Covent Garden (m.in. Leonora w Trubadurze Verdiego, Antonia w Opowieściach Hoffmanna J. Offenbacha). W 1924 A. Toscanini zaangażował Turner do ról Frei i Zyglindy w Pierścieniu Nibelunga w La Scali w Mediolanie, gdzie odniosła wielki sukces już w pierwszym przedstawieniu Złota Renu (16 XI 1924). W 1925 z zespołem La Scali odbyła tournée po Niemczech oraz wystąpiła na scenie Volksoper w Wiedniu (tytułowe role w Aidzie i Tosce oraz Leonora w Trubadurze i Amelia w Balu maskowym Verdiego). W 1926 w Brescii odniosła sensacyjny triumf jako tytułowa bohaterka stanowiącej podówczas nowość repertuarową Turandot Pucciniego. W tej roli, która stała się na długie lata jej najsłynniejszą kreacją, Turner wystąpiła m.in. we Florencji, w Ferrarze, Weronie, Neapolu (Teatro di San Carlo, 1927), Pizie (Teatro Verdi, 1928), Londynie (Covent Garden, 1928), Mediolanie (La Scala, 1929) i Bolonii (1939). W 1927 śpiewała w Teatro Colon w Buenos Aires w Fideliu L. van Beethovena (Leonora) i Bajce o carze Sałtanie N. Rimskiego-Korsakowa (z E. Pinzą w roli tytułowej). Z zespołem Teatro Colon gościła następnie w Rio de Janeiro i Sao Paulo. W latach 1928–30 występowała w Civic Opera w Chicago w Aidzie (rola tytułowa), Balu maskowym (Amelia), Trubadurze (Leonora) Verdiego, Rycerskości wieśniaczej P. Mascagniego (Santuzza), Walkirii Wagnera (Brunhilda) oraz Weselu Figara W.A. Mozarta (Hrabina). W 1929 gościła w Bostonie, następnie w La Scali, w Neapolu (Leonora w Mocy przeznaczenia Verdiego) i Weronie, gdzie wywołała entuzjazm w trudnej roli tytułowej w Isabeau Mascagniego; kreację tę zaprezentowała potem w Teatro Reale w Rzymie w spektaklu prowadzonym przez kompozytora. Występowała od 1928 regularnie w Londynie, ponadto w Chicago i Caracas (1930) oraz Turynie (tytułowa bohaterka La Wally A. Catalaniego, 1934). W 1939 przedstawieniem Aidy pożegnała się oficjalnie ze sceną Covent Garden, gdzie jednak w późniejszych latach jeszcze wracała.
Lata II wojny światowej Turner przeżyła w Anglii, występując z koncertami dla pilotów Royal Air Force (RAF) oraz na cele dobroczynne. Po wojnie jeździła po Wielkiej Brytanii z przedstawieniami Turandot w języku angielskim. Po wycofaniu się w 1948 ze sceny działała jako pedagog w University of Oklahoma (1949–58) i od 1959 Royal Academy of Music w Londynie. Jej uczennicami były m.in. A. Shuard, G. Jones i R. Knie. Turner otrzymała tytuł Dame Commander of the Order of the British Empire (1962), ponadto doktoraty h.c. uniwersytetów w Manchesterze (1979) i Oksfordzie (1984).
Obdarzona głosem o niezwykłej mocy i blasku we wszystkich rejestrach oraz zniewalającą siłą dramatycznej ekspresji, uznana przez wielu za jedną z najświetniejszych śpiewaczek XX w., bezkonkurencyjną w partii Turandot, nigdy jednak nie zdobyła Turner pozycji popularnej „gwiazdy” scen operowych. Spośród niewielu nagrań, które pozostawiła, warto wymienić rejestrację Turandot pod dyrekcją J. Barbirollego, z G. Martinellim w roli Kalafa (Covent Garden, 1937) — płyta opublikowana w 1988 przez EMI wywołała gremialny zachwyt krytyków.
