Logotypy UE

Troschel, Wilhelm

Biogram i literatura

Troschel, Troszel, Wilhelm Karol, *26 VIII 1823 Warszawa, †2 III 1887 Warszawa, polski śpiewak (bas), kompozytor i pedagog niemieckiego pochodzenia. Był synem Wilhelma Troschela (†1840 Warszawa), budowniczego fortepianów, powstańca z 1830/31. Muzyki uczył się u R. Nocha (śpiew) i A. Freyera (harmonia); wg innych źródeł był uczniem K. Hermanna. 17 IV 1843 debiutował w Teatrze Wielkim w Warszawie w partii Rudolfa w operze Jezioro wieszczek F. Aubera, w 1844 został tam zaangażowany na stałe jako pierwszy bas. Przez 22 lata śpiewał niemal wszystkie ważne partie basowe w kolejnych premierach, m.in. w operach W.A. Mozarta, V. Belliniego, C.M. von Webera, G. Meyerbeera, F. Halévy’ego, G. Verdiego, F. von Flotowa, S. Moniuszki (Loteria, Halka, Hrabina, Verbum nobile, Straszny dwór), I.F. Dobrzyńskiego (Monbar) i A. Münchheimera (Otton Łucznik). W 1849 poślubił Wilhelminę Elżbietę, córkę G.A. Sennewalda, którego firma stała się wkrótce głównym wydawcą utworów Troschela. Miał 3 córki i 2 synów. Od ok. 1850 uczył śpiewu. Wiosną 1858 niedomagał wokalnie, lecz po pobycie „u wód” szybko wrócił do formy. 18 XI 1865 Troschel został zwolniony z teatru za udział w celebracjach żałobnych w rocznicę upadku powstania styczniowego. Zajął się wówczas pracą kompozytorską i nauczaniem śpiewu, opracował cenne Ćwiczenia głosowe i Szkołę śpiewu; występował też na koncertach jako śpiewak solista i dyrygent. Wieloletnia współpraca i przyjaźń łączyła go z Moniuszką, który dedykował mu balladę Trzech Budrysów (1857) i Kantatę dla Wilhelma Troszla… („Witaj bracie, któryś wzorem wytrwałości w pracy był”) na 4-głosowy chór mieszany do słów J. Chęcińskiego (1866). Troschel był współzałożycielem Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego i członkiem jego pierwszego zarządu (od 1871) oraz jurorem konkursów śpiewaczych Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego, od 1877 kwalifikował śpiewaków do debiutu operowego w ramach Komitetu Trzech (z J. Dobrskim i L. Grossmanem). W 1880 objął funkcję honorowego inspektora chórów warszawskiej parafii ewangelicko-augsburskiej. Zmarł nagle; został pochowany na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim w Warszawie.

Troschel dysponował typowym basso cantante, o ciepłym, aksamitnym brzmieniu, choć niebyt dużej skali; ujmował muzykalnością, inteligencją, talentem aktorskim, a także piękną prezencją na scenie. Szczególnie podziwiano go w duetach z J. Dobrskim, z którym łączył go ten sam typ wrażliwości artystycznej i idealna dykcja. Miał w repertuarze ponad 50 oper. Obfita twórczość kompozytorska, w znacznym stopniu zachowana w drukach i autografach (28 autografów w Bibliotece Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego), pozostaje na dalszym planie wobec zasług Troschela jako śpiewaka. Składają się na nią przede wszystkim proste pieśni solowe i chóralne (romanse, dumki, pieśni sielskie, taneczne, religijne) do słów A. Mickiewicza, T. Lenartowicza, S. i B. Zaleskich, N. Żmichowskiej, I.J. Kraszewskiego, J. Chęcińskiego, Z. Krasińskiego lub do tłumaczeń tekstów obcych. Pieśni Troschela wielokrotnie wznawiano pojedynczo, także w różnych zbiorach i opracowaniach, co utrudnia ich systematyzację. Największą popularność zyskała pieśń religijna Pod Twą obronę Ojcze na niebie.

Literatura J. Sikorski Wilhelm Troschel, „Biblioteka Warszawska” 1847 t. 2; W. Bogusławski Wilhelm Troschel, „Tygodnik Ilustrowany” 1877 nr 219; J. Kleczyński Wilhelm Troschel, „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne” 1887 nr 180 (nekrolog); A. Poliński Wilhelm Troschel, „Kłosy” 1888 nr 1190; W. Rudziński Stanisław Moniuszko. Studia i materiały, 2 t., Kraków 1955, 1961.

Kompozycje i prace

Kompozycje:

Instrumentalne:

Polka E-dur na fortepian, także wersja na 4 ręce, 1846

Andante As-dur na fortepian, ok. 1850

Mazurek B-dur na fortepian, ok. 1850, autogr. Biblioteka WTM

Walc Des-dur na fortepian, ok. 1850, autogr. Biblioteka WTM

Mazurek Des-dur na fortepian,, wyd. „Ruch Muzyczny” 1859 nr 4 (dodatek nutowy)

Polskie kłosy. Zbiór melodyi narodowych na fortepian, wyd. Warszawa 1861 G.A. Sennewald

Valse mélancolique na fortepian, Warszawa po 1875 Gebethner i Wolff

Marsz żałobny (na pogrzeb J. Dobrskiego), na orkiestrę dętą blaszaną, także wersja na fortepian, 1886, w: Dzieła pośmiertne Wilhelma Troschela, wyd. Warszawa 1887–ok. 1890 G.A. Sennewald

Album pieśni polskich, opracowanie na fortepian (na 2 i 4 ręce), Lwów ok. 1890

Wokalne:

Pod Twą obronę Ojcze na niebie na 3 głosy, wyd. Warszawa ok. 1882 Gebethner i Wolff

Wokalno-instrumentalne:

Msza F-dur na 4 głosy męskie i organy, wyk. Warszawa 1851, autogr. partytury i rkp. głosów Biblioteka WTM

Msza D-dur na głosy solowe, chór mieszany i organy, 1853, autogr. partytutry Biblioteka WTM

Stabat Mater, wyk. Warszawa 1856

Święta Marya, pieśń na głos i fortepian, sł. F. Skarbek, 1860, autogr. Biblioteka WTM

Utwory muzyczne, pieśń na głos i fortepian, ok. 50 pieśni, wyd. Warszawa 1860 G.A. Sennewald

Lira, 12 pieśni na głos i fortepian, wyd. Warszawa 1862 G.A. Sennewald

Zbiór ulubionych śpiewów (z oper Donizettiego, Flotowa, Belliniego, Meyerbeera, Gounoda), opracowanie na głos i fortepian, wyd. Warszawa ok. 1863–70 G.A. Sennewald

Flis S. Moniuszki, wyjątki… opracowanie na fortepian, wyd. Warszawa ok. 1865 G.A. Sennewald

Pieśni i piosnki, 6 pieśni na głos i fortepian, wyd. Warszawa ok. 1865 G.A. Sennewald

Arion. Zbiór pieśni, arii i duetów, opracowanie na głos i fortepian, zebrał Troschel, wyd. Warszawa po 1865 G.A. Sennewald

Kantatana uroczystość Srebrnego Wesela na chór mieszany i fortepian, sł. L. Matuszyński, 1872, rkp. partytury Biblioteka Narodowa

Z Ojcem Przedwiecznym. Modlitwa na głos, organy i fisharmonię/fortepian, sł. W. Syrokomla, wyd. Warszawa ok. 1880 G.A. Sennewald

Ave Maria, Salve Regina oraz Requiem, autografy partytur Biblioteka WTM, Psalm XCIII wg J. Kochanowskiego, Veni Creator (2 wersje), Zdrowaś Marya, wszystkie na 4 głosy a cappella lub z towarzyszeniem organów/fortepianu lub na 1 głos i organy/fortepian lub na organy/fortepian, w: Dzieła pośmiertne Wilhelma Troschela, wyd. Warszawa 1887–ok. 1890 G.A. Sennewald

Rozmowa ze słowikiem, pieśń na głos i fortepian, sł. T. Lenartowicz

Venezianisches Gondellied, gondoliera na głos i fortepian, sł. Mirona (A. Michaux)

Suche łzy, pieśń na głos i fortepian, tłum, z jęz. niem. J. Chęciński

Wieniec, pieśń na głos i fortepian, sł. A. Mickiewicz, autogr. Biblioteka WTM

 

Prace:

Méthode de chant par la voix de soprano et mezzosoprano…, Warszawa 1861 (nie 1865) G.K. Sennewald (Biblioteka Narodowa), wyd. poszerz. 2przed 1867, wyd. nowe Warszawa 5po 1919 Gebethner i Wolff

Ćwiczenia głosowe na kontralt, alt, mezzosopran i sopran, Warszawa ok. 1900 W.G. Sennewald