Tortelier, Paul

Tortelier [tort^eljˊɛ] Paul, *21 III 1914 Paryż, †18 XII 1990 Chaussy (depart. Val d’Oise), francuski wiolonczelista, kompozytor i pedagog. Naukę gry na wiolonczeli rozpoczął, mając 6 lat. Od 1924 studiował w konserwatorium w Paryżu, które ukończył z I nagrodami w klasie wiolonczeli G. Hekkinga (1930) oraz w klasie harmonii i kontrapunktu J. i N. Galionów (1935). W 1931 debiutował Koncertem wiolonczelowym E. Lalo z orkiestrą Concerts Lamoureaux. W latach 1935–37 grał w Orchestre Philharmonique de Monte-Carlo, w 1939 był koncertmistrzem Boston Symphony Orchestra. W 1947 rozpoczął karierę międzynarodową w Londynie wykonaniem partii solowych w Don Quixote R. Straussa pod batutą Th. Beechama. W 1950 był jednym z solistów orkiestry pierwszego festiwalu w Prades, w 1955 debiutował w Carnegie Hall w Nowym Jorku. Jego dokonania artystyczne dokumentuje ok. 40 płyt, nagranych głównie dla firmy Chandos, m.in. z koncertami wiolonczelowymi R. Schumanna, E. Lalo, J. Brahmsa (Koncert podwójny z Y. Menuhinem), A. Dvořáka, C. Saint-Saënsa, E. Elgara i P. Hindemitha. Jako pedagog związany był z konserwatorium w Paryżu (1957–69), Essen (1972–75), Nicei (1978–80) i Pekinie (od 1980). Popularność zyskały mu programy edukacyjne, które prowadził w telewizji BBC od 1964. Jego uczniami byli m.in. A. Noras, J. Du Pré, A. Orkisz oraz Maud Martin-Tortelier (*1926), żona Paula Torteliera od 1946. W 1975 Paul Tortelier otrzymał tytuł doktora honoris causa uniwersytetu w Oksfordzie.