logotypes-ue_ENG

Tenducci, Giusto Ferdinando

Biogram i literatura

Tenducci [tend'uczczi] Giusto Ferdinando, *ok. 1736 Siena, †25 I 1790 Genua, włoski śpiewak kastrat (sopran) i kompozytor. W 1748 uczył się m.in. u L. Fagi w konserwatorium w Neapolu. Debiutował w 1753 w Wenecji w operze Ginevra F.G. Bertoniego, następnie śpiewał na scenach w Dreźnie (1755), Monachium, Mediolanie (1757), Neapolu (1757–58), m.in. w operach N. Jommellego i N. Piccinniego. W 1758 wyjechał do Londynu, gdzie m.in. przez dwa sezony związany był z Kings Theatre i gdzie zaprzyjaźnił się z J.Ch. Bachem (w 1765 wystąpił w premierowym wystawieniu jego opery Adriana in Siria). W latach 1765–70 przebywał poza Londynem, występował w Dublinie i Edynburgu; we wczesnych latach 70. przyjechał do Włoch, gościł na scenach operowych Florencji (1771), Rzymu (1772), Neapolu (1774). W 1777 powrócił do Londynu, skąd na krótko wyjechał do Paryża; od 1784 do końca życia kierował festiwalami Händlowskimi w Westminster.

Tenducci dysponował głosem silnym o lirycznej miękkości i uważany był w Anglii za następcę G. Contiego; jego pełne wyrazu interpretacje poruszały słuchaczy emocjonalnie. Przy świetnej technice używał z umiarem ozdobników i popisowej wirtuozerii (stąd czasem porównywano go do Senesina i nazywano I Senesino). Miał w swoim repertuarze role z oper Orfeo ed Euridice Ch.W. Glucka, Montezuma i Ezio B. Galuppiego, Rinaldo A. Tozziego, Tamerlano G. Cocchiego i G.B. Pescettiego, Temistocle N. Jommellego. W Londynie podziwiał go m.in. przebywający tam w 1764 8-letni W.A. Mozart, który później napisał dla Tenducciego arię i scenę (zaginione); w 1778 muzycy ponownie spotkali się w Paryżu.

Kompozytorska spuścizna Tenducciego jest bardzo skromna i nie doczekała się opracowania. Obejmuje m.in. adaptacje kilku oper innych kompozytorów, w tym (wystawione w Dublinie): Amintas, libretto R. Rolt wg P. Metastasia, wyst. 1765, The Revenge of Athridates, wyst. 1767, Il castello d’Andalusia, wyst. 1783 oraz pieśni wydane w Londynie, m.in. w zbiorach: 6 English Songs „Sung at Ranelagh”, 1763, 6 French Songs, ok. 1770, A Collection of Favorite Airs in Score, ok. 1775, 6 Italian Songs, 1778; wydał też Lessons for the Harpsichord or Piano and Forte, zawierające cztery 2-częściowe sonaty (Edynburg 1768) i podręczniki do nauki śpiewu Instruction of Mr. Tenducci to his Scholars, wydane w Londynie w 1. połowie lat 80. XVIII w.

Literatura: C.B. Oldman Mozart’s Scena for Tenducci, „Music and Letters” XLII, 1961; D.E. Monson Galuppi, Tenducci and Montezuma. A Commentary on the History and Musical Style of Opera Seria after 1750, w: Galuppiana 1985. Studi e ricerche, red. M.T. Muraro i F. Rossi, Florencja 1986; C. Esch M. Mortellari, J. C. Bach und W.A. Mozart. Eine neu aufgefundene Fassung der Arie „lo ti lascio” KV 62la (=Anh.245) und die verschollene Szene fur Tenducci (Paris 1778) KV 315b (=Anh.3), „Mitteilungen der Internationalen Stiftung Mozarteum” XXXIX, 1991.