Logotypy UE

Szlifirski, Krzysztof

Biogram

Szlifirski Krzysztof, *13 II 1934 Warszawa, polski reżyser dźwięku, akustyk i nauczyciel akademicki. Ukończył studia na Wydziale Łączności Politechniki Warszawskiej w specjalności elektroakustyka (1960). W latach 1957–58 studiował filmoznawstwo w Państwowym Instytucie Sztuki w Warszawie. W 1990 uzyskał kwalifikacje artystyczne II stopnia w zakresie reżyserii dźwięku, a w roku 1997 tytuł naukowy profesora sztuk muzycznych. Od 1962 prowadził zajęcia dydaktyczne na Wydziale Reżyserii Dźwięku PWSM w Warszawie (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina), od 1973 jako starszy wykładowca. W 1981 mianowany został na stanowisko docenta, a w 1998 na stanowisko profesora zwyczajnego. Prowadził m.in. zajęcia z reżyserii muzyki elektroakustycznej, wykłady z akustyki muzycznej oraz historii i estetyki muzyki elektroakustycznej. Jest współtwórcą koncepcji i programu solfeżu barwy – unikatowego przedmiotu nauczania mającego na celu rozwijanie wrażliwości barwowej słuchu. W latach 1981–85, 1990–96 oraz 1999–2004 pełnił funkcję dziekana Wydziału Reżyserii Dźwięku, a w latach 1996–1999 funkcję prodziekana. W latach 2003–04 był kierownikiem Katedry Akustyki Muzycznej. Po przejściu w roku 2004 na emeryturę prowadził do roku 2018 wykłady w formie zajęć zleconych. Jest Dziekanem Honorowym Wydziału Reżyserii Dźwięku. Wykładał również na Wydziale Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina (1966–74), w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego (1977/78) oraz na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (1979–81). Prowadził gościnne wykłady w Stanach Zjednoczonych: w Pennsylvania State University (1992), City University of New York (1992) oraz w Southwest Texas State University w San Marcos (1998).

Szlifirski jest, wspólnie z Józefem Patkowskim, współtwórcą Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia, którym współkierował w latach 1958–85, a od 1998 kierował, do czasu likwidacji Studia w roku 2004. Jako realizator utworów muzyki elektroakustycznej współpracował z wieloma wybitnymi kompozytorami, m.in. Krzysztofem Pendereckim, Włodzimierzem Kotońskim, Andrzejem Markowskim, Andrzejem Dobrowolskim, Bernardettą Matuszczak, François-Bernardem Mâche’em, Arne Nordheimem i Lejarenem Hillerem. Wspólnie z Józefem Patkowskim komponował i realizował muzykę elektroakustyczną do filmów, spektakli teatralnych i telewizyjnych oraz słuchowisk radiowych. Jest twórcą koncepcji wyposażenia technicznego Studia Eksperymentalnego i konstruktorem nowatorskich urządzeń, które służyły do realizacji utworów oraz rekonstrukcji nagrań dźwiękowych. Uczestniczył w wielu międzynarodowych konferencjach i kursach poświęconych muzyce elektroakustycznej, m.in. Międzynarodowych Letnich Kursach Muzyki Nowej w Darmstadt (1962). Był członkiem grup ekspertów Organisation Internationale de Radiodiffusion et de Télévision, OIRT (1968–92) oraz European Broadcasting Union, EBU (1992–96) zajmujących się oceną słuchową nagrań muzycznych. Utworzył w Rozgłośni Centralnej Polskiego Radia Grupę Ocen Słuchowych, działającą w latach 1971–81. Jest autorem publikacji poświęconych zagadnieniom realizacji muzyki elektroakustycznej oraz oceny jakości nagrań dźwiękowych.

Za swoje osiągnięcia odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Krzyżem Zasługi. Jest trzykrotnym laureatem nagrody Ministra Kultury i Sztuki za działalność dydaktyczno-wychowawczą i artystyczną. W roku 2015 otrzymał tytuł Profesora Honorowego UMFC nadany przez Senat Uczelni.

Kompozycje i prace

Kompozycje:

muzyka teatralna i filmowa:

do słuchowiska Aureola, autor i reż. J. Przybora, 1963

do filmu Sztuka kochania, reż. J. Bromski, 1989 (epizody z muz. elektroniczną)

muzyka teatralna i filmowa, z J. Patkowskim:

do spektaklu TV Dzielny ołowiany żołnierzyk, reż. J. Kulmowa, 1959

do spektaklu Radosne dni S. Becketta, reż. J. Markuszewski, Teatr Współczesny, Warszawa 1967

do antraktów opery Pałac Lucypera K. Kurpińskiego, reż. J. Kulmowa, Teatr Wielki, Poznań 1972

do filmu Sposób bycia, reż. J. Rybkowski, 1965

do filmów dokumentalno-impresyjnych:

Nad Tatrami, reż. J. Kaden, 1963

Stacja Oświęcim, reż. M. Kwiatkowska, 1963

Rozmowa, reż. M. Kwiatkowska, 1964

Pojedynek, reż. J. Majewski, 1964

Światło i dźwięk, reż. M. Kwiatkowska, 1965

Niebo bez słońca, reż. J. Rybkowski, 1966

Czas przemiany, reż. A. Piekutowski, 1968

do filmu animowanego Ludzie, reż. K. Raynoch, 1969

 

Reżyseria dźwięku i realizacja utworów muzyki elektroakustycznej:

Muzyka do filmu Historia jednego myśliwca, reż. H. Drapella, komp. A. Markowski, 1958

Muzyka do filmu Spacerek staromiejski, reż. A. Munk, komp. A. Markowski, 1958

Muzyka do filmu Milcząca gwiazda, reż. K. Metzig, komp. A. Markowski, 1959

Etiuda na jedno uderzenie w talerz, W. Kotoński, realiz. z E. Rudnikiem, 1959

Passacaglia, A. Dobrowolski, realiz. z E. Rudnikiem, 1960

Psalmus 1961, K. Penderecki, realiz. z E. Rudnikiem, 1961

Muzyka na taśmę magnetofonową nr 1, A. Dobrowolski, realiz. z E. Rudnikiem, 1962

Mikrostruktury, W. Kotoński, realiz. z B. Mazurkiem/E. Rudnikiem, 1963

Brygada śmierci, K. Penderecki, realiz. z E. Rudnikiem/B. Mazurkiem, 1963

Muzyka na taśmę magnetofonową i obój solo, A. Dobrowolski, realiz. z E. Rudnikiem, 1965

Pieśni z krawędzi świata, M. Czeszek, realiz. z M. Czeszkiem, 1987

Dzikie łabędzie (wersja sceniczna), baśń baletowa według H. Ch. Andersena, komp. B. Matuszczak, 1988

Muzyka do filmu Witkacego wywoływanie duchów, reż. K. Urbański, komp. R. Szeremeta, 1989

Dzikie łabędzie (wersja radiowa), suita baletowa na aktora i taśmę według H. Ch. Andersena, komp. B. Matuszczak, 1991

Stringplay 3, R. Szeremeta, realiz. z E. Guziołek-Tubelewicz, 1994

 

Prace:

New Technology and Training of Composers in Experimental Music, „La Revue Musicale” 1971, przedruk w Ultra Sounds, The Sonic Art of Polish Radio Experimental Studio, Karlsruhe–Poznań, 2019

System podstawowych kryteriów oceny jakości nagrań dźwiękowych, z T. Łętowskim, „Przegląd Techniki Radia i Telewizji” 37, 1981

Muzyka elektroniczna jako przedmiot nauczania w wyższych szkołach muzycznych, w: Studia z teorii przekazu dźwięku, red. A. Gryzik i in., Warszawa 1982

Kształcenie wrażliwości na barwę dźwięku na Wydziale Reżyserii Dźwięku AM w Warszawie, z A. Rakowskim, T. Łętowskim i B. Okoń, w: Studia z teorii przekazu dźwięku, red. A. Gryzik i in., Warszawa 1982

Electronic Music Studios in the OIRT, “Seamus” 3,1988

Pro-Audio. Angielsko-polski słownik terminologii nagrań dźwiękowych, Warszawa 1996, nowe wydanie Warszawa, 2008

Osobliwości słyszenia muzycznego, F. Winckel, Warszawa 1965, Przekład krytyczny z języka niemieckiego z J. Patkowskim

Studio Eksperymentalne Polskiego Radia, w Studia Electronica, w 60. rocznicę powstania Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia (1957–2004), Rzeszów, 2018