Stromfeld-Klamrzyńska Aleksandra, z domu Szumińska, Iº voto Klamrzyńska, 2º voto Stromfeld, *26 V 1859 (wg aktu zgonu nr 91/1946 w Archiwum Diecezjalnym w Kielcach. Wszystkie inne daty urodzenia spotykane w literaturze są błędne), Tykocin (k. Łomży), †31 III 1946 Kielce, polska śpiewaczka (sopran). W 1880 podjęła studia w Instytucie Muzyki w Warszawie u J. Śliwińskiego (fortepian), K. Studzińskiego i G. Roguskiego (teoria muzyki); lekcje śpiewu pobierała przez rok prywatnie u T. Mikulskiego (śpiewaka opery warszawskiej, ucznia J. Dobrskiego). Idąc za radą A. Münchheimera poświęciła się karierze śpiewaczej; 16 XI 1881 dała swój pierwszy koncert w Warszawie; 8 II 1883, jako uczennica Józefiny Reszke, debiutowała na scenie Teatru Wielkiego w roli Helenki w Duchu wojewody L. Grossmana, zyskując od razu ogromne powodzenie, angaż do zespołu opery warszawskiej na 3 lata i wysokie noty krytyków (E. Kania, W. Górski, J. Kleczyński). Jako stypendystka odbyła krótkie studia wokalne i sceniczne u F. Lampertiego w Mediolanie, D. Artôt w Paryżu i L. Mancinellego w Madrycie. Po powrocie do Warszawy śpiewała w Teatrze Wielkim (m.in. Hanna w Strasznym dworze S. Moniuszki, Lady Harriet w Marcie F. von Flotowa, Zerlina w Don Giovannim W.A. Mozarta, Gilda w Rigoletcie G. Verdiego) i na koncertach; w 1884 wzięła udział w koncercie P. Sarasatego i wystąpiła na Zamku Królewskim przed carem Aleksandrem III; w 1885 koncertowała w Warszawie z A. Jesipową. Wyjeżdżała też na koncerty do Lublina i Ciechocinka. W latach 1885–86 śpiewała w cesarskiej operze w Petersburgu, następnie w Moskwie, Charkowie i innych miastach Ukrainy. W 1886 lub tuż po tym roku szkoliła głos u T. Friderici-Jakowickiej w Warszawie. W 1889 występowała na scenie Teatro dal Verme w Mediolanie, w 1890 w Madrycie i Covent Garden Theatre, a także we Florencji, Neapolu, Hadze i Amsterdamie. Od początku 1891 związana była z teatrem lwowskim, kreując tytułowe role w Łucji z Lammermoor G. Donizettiego i Dinorah G. Meyerbeera oraz rolę Małgorzaty w Fauście Ch. Gounoda, na sezon 1892/93 wróciła do Warszawy, gdzie śpiewała w Teatrze Wielkim i Teatrze Letnim, jeszcze raz potwierdzając swój talent wokalny w głównych partiach w Traviacie G. Verdiego, Pajacach R. Leoncavalla (32 przedstawienia w roli Neddy), Cyruliku sewilskim G. Rossiniego oraz Romeo i Julii Ch. Gounoda; w V 1893 partnerowała braciom J. i E. Reszke podczas ich gościnnych występów w Warszawie. Jesienią 1893 śpiewała w Odessie, 1895 w Mediolanie i Lizbonie, 1896 w Neapolu i 10 razy w Warszawie, dała też koncert w Wilnie, w 1897 ponownie występowała w Mediolanie i Florencji, a także w Bergamo. Prawdopodobnie w 1899 ustąpiła ze sceny i zamieszkała w Odessie, podejmując działalność pedagogiczną. W 1919 przeprowadziła się do Kielc, gdzie uczyła śpiewu.
Stromfeld-Klamrzyńska była jedną z najwybitniejszych śpiewaczek polskich ostatniego 20-lecia XIX w.; zyskała europejską sławę, była wybitnie muzykalna, operowała skalą do e3, zachwycała koloraturą i techniką wokalną, „doprowadzoną do wyżyn prawdziwego artyzmu” (Album teatralne...). W prasie europejskiej i polskiej porównywano ją do A. Patti i M. Sembrich-Kochańskiej. Jej repertuar sceniczny obejmował ok. 60 oper; często śpiewała na estradzie, lecz ten rozdział jej artystycznej działalności jest słabo udokumentowany.
Literatura W. Górski Przegląd muzyczny, „Tygodnik Ilustrowany” 1883 nr 17; E. Kania Przegląd muzyczny, „Kłosy” 1885 nr 1028; J. Kleczyński Aleksandra Stromfeld-Klamrzyńska, „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne” 1892 nr 459; Album teatralne poświęcone sprawom teatralnym i artystycznym, t. 1 i 2, Warszawa 1897; M.O. Bieńka Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1891–1900, seria Instytutu Sztuki PAN «Repertuar Teatrów w Polsce» z. 16, Warszawa 1995.
