Stromenger, Karol

Stromenger Karol Józef, *6 X 1885 Lwów, †11 VI 1975 Warszawa, polski krytyk muzyczny, pedagog, kompozytor. Uczył się gry na wiolonczeli u A. Sladka. W 1910 ukończył prawo na uniwersytecie w Wiedniu, tamże do 1911 studiował muzykologię oraz teorię muzyki i kompozycję u R. Fuchsa w konserwatorium. Do 1914 pracował jako prawnik w Wiedniu. W latach I wojny światowej przebywał w niewoli we Francji i Hiszpanii. W 1920 podjął pracę w Ministerstwie Kolei Państwowych w Warszawie, w 1923 poślubił Marię Melcer, córkę H. Melcera. Był stałym recenzentem muzycznym „Kuriera Polskiego” (1921–24), „Kuriera Porannego” (1925–28) i „Gazety Polskiej” (1929–39), publikował artykuły w wielu czasopismach, po 1930 pisał muzykę do sztuk teatralnych. W latach 1924–25 współdziałał w tworzeniu Próbnej Stacji Radiofonicznej „Radioamator”. Od początku istnienia Polskiego Radia (II 1925) współtworzył program jako przewodniczący Komisji Muzycznej Polskiego Radia, wygłaszał prelekcje i pogadanki (cykl Kwadranse muzyczne Karola Stromengera). Od 1928 przez kilka lat uczył w szkołach muzycznych w Warszawie, Państwowym Instytucie Sztuki Teatru, a po II wojnie światowej w Szkole Reżyserskiej i konserwatorium w Łodzi. Od X 1944 mieszkał kolejno w Piotrkowie Trybunalskim, Łodzi i Warszawie. W latach 1946–50 współpracował z wydawnictwem Wiedza Powszechna, redagując cykl «Muzyka i Muzycy Polscy». Odznaczenia i nagrody: 1936 Srebrny Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury, 1938 Złoty Krzyż Zasługi, 1955 Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, 1971 Złoty Mikrofon, 1972 odznaka Zasłużony Działacz Kultury, 1973 nagroda Ministerstwa Kultury i Sztuki I stopnia.

Stromenger wyróżniał się niezwykłą aktywnością; jako pisarz, autor wielu audycji radiowych i wykonawca (grał w zespołach kameralnych Polskiego Radia) przyczynił się wydatnie do popularyzacji muzyki; swe prace (F. Chopin, S. Moniuszko i in.) adresował do szerokiego grona odbiorców. Pisał z pasją, lekkim stylem gawędziarskim, obfitującym w zaskakujące skojarzenia, w recenzjach nie szczędził uwag krytycznych dotyczących życia muzycznego w Polsce.

Literatura: S. Jarociński Antologia polskiej krytyki muzycznej XIX i XX wieku, Kraków 1955 (zawiera wybór recenzji Stromengera); M.J. Kwiatkowski Tu Polskie Radio Warszawa..., Warszawa 1980.