logotypes-ue_ENG

Stromenger, Karol

Biogram i literatura

Stromenger Karol Józef, *6 X 1885 Lwów, †11 VI 1975 Warszawa, polski krytyk muzyczny, pedagog, kompozytor. Uczył się gry na wiolonczeli u A. Sladka. W 1910 ukończył prawo na uniwersytecie w Wiedniu, tamże do 1911 studiował muzykologię oraz teorię muzyki i kompozycję u R. Fuchsa w konserwatorium. Do 1914 pracował jako prawnik w Wiedniu. W latach I wojny światowej przebywał w niewoli we Francji i Hiszpanii. W 1920 podjął pracę w Ministerstwie Kolei Państwowych w Warszawie, w 1923 poślubił Marię Melcer, córkę H. Melcera. Był stałym recenzentem muzycznym „Kuriera Polskiego” (1921–24), „Kuriera Porannego” (1925–28) i „Gazety Polskiej” (1929–39), publikował artykuły w wielu czasopismach, po 1930 pisał muzykę do sztuk teatralnych. W latach 1924–25 współdziałał w tworzeniu Próbnej Stacji Radiofonicznej „Radioamator”. Od początku istnienia Polskiego Radia (II 1925) współtworzył program jako przewodniczący Komisji Muzycznej Polskiego Radia, wygłaszał prelekcje i pogadanki (cykl Kwadranse muzyczne Karola Stromengera). Od 1928 przez kilka lat uczył w szkołach muzycznych w Warszawie, Państwowym Instytucie Sztuki Teatru, a po II wojnie światowej w Szkole Reżyserskiej i konserwatorium w Łodzi. Od X 1944 mieszkał kolejno w Piotrkowie Trybunalskim, Łodzi i Warszawie. W latach 1946–50 współpracował z wydawnictwem Wiedza Powszechna, redagując cykl «Muzyka i Muzycy Polscy». Odznaczenia i nagrody: 1936 Srebrny Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury, 1938 Złoty Krzyż Zasługi, 1955 Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, 1971 Złoty Mikrofon, 1972 odznaka Zasłużony Działacz Kultury, 1973 nagroda Ministerstwa Kultury i Sztuki I stopnia.

Stromenger wyróżniał się niezwykłą aktywnością; jako pisarz, autor wielu audycji radiowych i wykonawca (grał w zespołach kameralnych Polskiego Radia) przyczynił się wydatnie do popularyzacji muzyki; swe prace (F. Chopin, S. Moniuszko i in.) adresował do szerokiego grona odbiorców. Pisał z pasją, lekkim stylem gawędziarskim, obfitującym w zaskakujące skojarzenia, w recenzjach nie szczędził uwag krytycznych dotyczących życia muzycznego w Polsce.

Literatura: S. Jarociński Antologia polskiej krytyki muzycznej XIX i XX wieku, Kraków 1955 (zawiera wybór recenzji Stromengera); M.J. Kwiatkowski Tu Polskie Radio Warszawa…, Warszawa 1980.

Prace

Franz Schubert, wyd. Warszawa 1928

Teatr Wagnera, wyd. Lwów 1938

Stanisław Moniuszko. Twórca pieśni i oper, wyd. Warszawa 1946, wyd. rosyjskie w: S. Moniuszko. Sbornik statiej, red. I. Bełza, Moskwa 1952

Fryderyk Chopin, wyd. Warszawa 1947, 2. wyd. zmienione 1949, wyd. nowe Kraków 1959, wyd. w jęz. portugalskim Rio de Janeiro 1949

Kronika życia, w: K. Stomenger i B.E. Sydow Almanach Chopinowski, wyd. Warszawa 1949

Mikołaj Rimski-Korsakow, wyd. Warszawa 1950

„Złoty Kogucik” M. Rimskiego-Korsakowa oraz „Uprowadzenie z seraju ” W.A. Mozarta, «Mała Biblioteka Operowa» t. 10 oraz 8, wyd. Kraków 1956, 1957

Przewodnik operowy, wyd. Warszawa 1959, 2. wyd. poszerzone 1964, 3. wyd. poszerzone 1976

Mozart, «Ludzie Żywi», wyd. Warszawa 1962

Czy należy spalić Luwr?, zbiór felietonów, wyd. Kraków 1970

liczne artykuły m.in. w „Wiadomościach Literackich”, „Tygodniku Ilustrowanym”, „Muzyce”, „Skamandrze”, „Antenie”