Spóz, Andrzej

Spóz Andrzej, *1 XII 1936 Warszawa, polski muzykolog i bibliotekarz muzyczny. Studiował muzykologię na UW (dyplom w 1969). Od 1961 pracuje w Bibliotece, Muzeum i Archiwum WTM; od 1963 jako kierownik tej placówki. Działa w Stowarzyszeniu Bibliotekarzy Polskich, od 1979 wchodzi w skład zarządu Sekcji Bibliotek Muzycznych – Polskiej Grupy Narodowej AIBM; w latach 1983–91, 1996–2001 przewodniczący, 1991–96 i od 2001 wiceprzewodniczący tejże sekcji; współredaguje organ sekcji „Bibliotekę Muzyczną” i współorganizuje co 4 lata ogólnopolskie konferencje bibliotekarzy muzycznych. Współpracował w organizowaniu muzykologicznych sesji naukowych: Kultura muzyczna Warszawy drugiej połowy XIX w. (1976) i Kultura muzyczna Warszawy w okresie okupacji hitlerowskiej (1981). Archiwalne zasoby WTM prezentował na wystawach urządzanych wraz z żoną Ireną Spóz (*7 VII 1936 Warszawa, z d. Chomik, muzykolog) wg własnych scenariuszy: Polska kultura muzyczna w XIX wieku (1966), 100 lat Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego (1977), Mieczysław Karłowicz – w setną rocznicę urodzin, z H. Wróblewską-Straus (1976), Warszawskie Towarzystwo Muzyczne 1871–1996. Historia i zbiory (1996), Warszawa w hołdzie Chopinowi (1999) i in.

Po objęciu kierownictwa nad biblioteką WTM, której zbiory zostały poważnie zdewastowane podczas II wojny światowej, Spóz gromadził przez lata druki muzyczne i rękopisy; w rezultacie zbiory WTM, obecnie obejmujące ok. 42000 druków (nuty, książki) i 3200 rękopisów nutowych, stały się jedną z najważniejszych kolekcji muzycznych w Polsce; szczególnie cenne są autografy utworów polskich kompozytorów XIX w.: Moniuszki, Noskowskiego, Karłowicza, Dobrzyńskiego, Józefa Stefaniego i innych. Opracowany wraz z Ireną Spóz Katalog polskich druków muzycznych 1801–1875 jest bezcennym źródłem informacji, umożliwiającym odtworzenie obrazu polskiej kultury muzycznej w XIX w., gdyż zawiera on oprócz dominujących utworów polskich kompozytorów również polskie wydania utworów kompozytorów obcych; zbiory WTM stanowią trzecią (po BJ i BN) pod względem wielkości kolekcję druków muzycznych z lat 1801–75. Penetracja dziejów WTM, przedstawionych syntetycznie w książeczce z 1971 i licznych rozprawach, zainspirowała Spóza do podjęcia badań nad życiem i twórczością polskich kompozytorów XIX w. (zwłaszcza Dobrzyńskiego, Moniuszki i Karłowicza) oraz kulturą muzyczną Warszawy w XIX w. Prace historyczne Spóza odznaczają się dokładnością przekazu i dbałością o dokumentację faktograficzną; przykładem może być artykuł O dacie powstania „Strasznego dworu”, w którym autor udowodnił, iż Moniuszko pracował nad tą operą w latach 1861 /62, a nie 1862/63, jak przyjmowano w literaturze moniuszkowskiej.