Shinohara, Makoto

Shinohara [szino~] Makoto, *10 XII 1931 Osaka, †3 III 2024, japoński kompozytor. W latach 1952–54 studiował kompozycję u T. Ikenouchiego, fortepian u K. Yasukawy i dyrygenturę u A. Watanabe w Geijutsu Daigaku (uniwersytet sztuk pięknych i muzyki) w Tokio, w latach 1954–59 kompozycję u T. Aubina i filozofię muzyki u O. Messiaena w konserwatorium w Paryżu; w 1959 uczestniczył w Międzynarodowych Kursach Wakacyjnych Nowej Muzyki w Darmstadcie. W latach 1962–64 kontynuował studia w Hochschule für Musik w Monachium, a następnie w Musikhochschule w Kolonii (kompozycja u B.A. Zimmermanna i muzyka elektroniczna u G.M. Koeniga), uczestniczył także w kursach nowej muzyki K. Stockhausena. W latach 1965–66, w 1973, w latach 1975–76 i 1978–80 współpracował z instytutem sonologii w Utrechcie, w latach 1966–77 przebywał w Berlinie Zachodnim, w 1969 w Rzymie, w latach 1971–72 działał w Columbia-Princeton Electronic Music Center, w 1974 prowadził badania w zakresie muzyki elektronicznej w japońskim radiu (NHK). Shinohara wygłasza wykłady i prowadzi seminaria na temat muzyki japońskiej w wielu krajach, m.in. w Japonii, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie (1978 wykładał w McGill University w Montrealu jako profesor gościnny) i krajach europejskich, m.in. w Polsce (w Akademii Muzycznej w Warszawie, na międzynarodowych warsztatach w Bydgoszczy i na letnich kursach w Kazimierzu Dolnym); występował także jako instrumentalista, grając na fortepianie i koto. W 1958 otrzymał nagrodę kompozytorską konserwatorium w Paryżu, w 1968 nagrodę na międzynarodowym konkursie kompozytorskim w Rzymie. Od 1979 mieszka w Utrechcie i Tokio. W 2006 w Japońskim Centrum Kultury w Kolonii odbył się koncert z okazji 75. rocznicy urodzin kompozytora.

W twórczości Shinohary w początkowym okresie widoczne są nawiązania do muzyki B. Bartóka, O. Messiaena i I. Strawińskiego. W utworach napisanych po 1959 Shinohara wykorzystywał nowatorskie procedury kompozytorskie (aleatoryzm, elementy techniki serialnej), zwrócił się także ku muzyce elektronicznej. Począwszy od lat 70. w twórczości Shinohary występuje połączenie cech typowych dla współczesnej muzyki europejskiej i tradycyjnej muzyki japońskiej.

Literatura: L. Landy An Analysis of „Tayutai” for Koto (1972) Composed by M. Shinohara, „Interface: Journal of New Music Research” XVI, 1987; M. Shinohara Zusammenspiel westlicher und japanischer Instrumente, w: Komposition und Musikwissenschaft im Dialog. III (1999–2001), red. I. Misch i Ch. von Blumröder, «Signale aus Köln» VI, Münster: 2003.