Senesino, właśc. Francesco Bernardi, *31 X 1686 Siena, †27 XI 1758 Siena, włoski śpiewak (kastrat) o głosie altowym. Początki jego edukacji muzycznej związane są z chórem katedry w Sienie; w wieku 13 lat został poddany zabiegowi kastracji. Jego pseudonim wywodził się od nazwy rodzinnego miasta. Po licznych występach na scenach operowych Italii, od IX 1717 do II 1720 należał do zespołu opery włoskiej króla polskiego Augusta II w Dreźnie, gdzie brał udział m.in. w przedstawieniach oper A. Lottiego. W latach 1720–1733 (z przerwą na pobyt we Włoszech od 1728 do 1730) był jednym z czołowych śpiewaków w zespole operowym Händla w Londynie, a następnie, na skutek konfliktów z kompozytorem, stał się inicjatorem powstania konkurencyjnej trupy Porpory (tzw. Opera of the Nobility). W 1736 wrócił do Włoch, gdzie jeszcze przez kilka lat występował m.in. w Rimini, Turynie, Florencji i Neapolu. Miał głos dźwięczny, jasny, dysponował skalą g–f 2, mistrzowską techniką i niezawodną intonacją; zachowywał umiar w stosowaniu ornamentów. Talent aktorski Bernardiego nie dorównywał wokalnemu, mimo to zdobył legendarną sławę i porównywany był z reprezentującym kolejne pokolenie Farinellim (z którym występował na scenie).
Literatura (wybór): M. Fürstenau Zur Geschichte der Musik und des Theaters am Hofe zu Dresden, t. 2, Drezno 1862, przedr. Lipsk 1971; E. Avanzati The Unpublished Senesino, w: Handel and the Castrati, Londyn 2006; D. Vickers C. Vitali, Senesino, w: The Cambridge Handel Encyclopedia, Cambridge, New York i in. 2009; M. Bucciarelli Senesino’s Negotiations with the Royal Academy of Music: Further Insight into the Riva–Bernardi Correspondence and the Role of Singers in the Practice of Eighteenth-Century Opera, „Cambridge Opera Journal” 27 (2015), nr 3; R. Scotting Unknown Senesino: Francesco Bernardi’s Vocal Profile and Dramatic Portrayal, 1700–1740, dysertacja, Royal College of Music, Londyn 2018.
