logotypes-ue_ENG

Schmieder, Wolfgang

Biogram i literatura

Schmieder [szm'i:der] Wolfgang, *29 V 1901 Bydgoszcz, †8 XI 1990 Fryburg Bryzgowijski, niemiecki muzykolog i bibliotekoznawca. Studia muzykologiczne odbył na uniwersytecie w Heidelbergu u Th. Kroyera i H.J. Mosera, tamże w 1927 uzyskał stopień doktora na podstawie pracy Die Lieder von Neidhart von Reuental i do 1930 pracował jako asystent. W latach 1930–31 był zatrudniony w Sächsische Landesbibliothek w Dreźnie i w Universitätsbibliothek w Lipsku. Po złożeniu w 1931 egzaminu państwowego z zakresu bibliotekoznawstwa pracował w latach 1931–33 jako bibliotekarz w Technische Hochschule w Dreźnie. W latach 1933–42 był dyrektorem archiwum wydawnictwa Breitkopf & Härtel w Lipsku, w latach 1942–63 (z przerwą w latach 1943–46 z powodu powołania do wojska i pobytu w obozie jenieckim w Rosji) doradcą, a od 1946 kierownikiem działu muzycznego Stadt- und Universitätsbibliothek we Frankfurcie n. Menem; po 1963 zamieszkał we Fryburgu Bryzgowijskim.

Głównym dziełem Schmiedera jest opracowanie na podstawie źródłowych badań archiwalnych i bibliotecznych pełnego katalogu tematycznego dzieł wszystkich J.S. Bacha. W edycji tej kompozycje są usystematyzowane według przedstawionych we wstępie zasad, które ze względu na stan zachowanych źródeł oraz specyficzne trudności związane z identyfikacją poszczególnych utworów i próbami ich ułożenia chronologicznego stanowiły skomplikowany problem metodologiczny. Dzieła Bacha zostały podzielone na utwory wokalne i instrumentalne, a w tych ramach na działy powiązane z problematycznym układem gatunkowym i formalnym, z uwzględnieniem środków wykonawczych. Katalog Schmiedera, wielokrotnie wznawiany i powszechnie cytowany jako BWV, zawiera podstawowy zbiór informacji źródłowo-materiałowych i bibliograficznych dla wszelkich badań poświęconych dziełom tego kompozytora. Inne prace Schmiedlera dotyczą bibliografii ogólnych (np. seria bibliograficzna piśmiennictwa muzykologicznego z lat 1950–74) i opracowań specjalistycznych. Zasługą Schmiedera jest również skrócone i opatrzone uwagami opracowanie monografii J.S. Bacha autorstwa Ph. Spitty, także kilkakrotnie wznawiane.

Literatura: Quellenstudien zur Musik. W. Schmieder zum 70. Geburtstag, red. K. Dorfmüller i G. v. Dadelsen, Frankfurt n. Menem 1972; Bachs Kunst der Fuge auf Schallplatten, W. Schmieder zum 80. Geburtstag, red. M. Elste, Frankfurt n. Menem 1981.

Prace i wydania

Prace:

Thematisch-systematisches Verzeichnis der musikalischen Werke von J.S. Bach. Bach-Werke-Verzeichnis, Lipsk 1950, 8. wyd. poszerz. Wiesbaden 1990

Bibliographie des Musikschrifttums, z lat 1950–59, Frankfurt n. Menem 1954–64, z lat 1960–74, Moguncja 1969–74

Musik. Alte Drucke bis etwa 1750, 2 t., z G. Hartwiegiem, w: Kataloge der Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel, nowa seria, t. XII, XIII, Frankfurt n. Menem 1967

Zur Melodiebildung in Liedern von Neidhart von Reuental, „Studien zur Musikwissenschaft” XVII, 1930 (fragmenty pracy doktorskiej)

J.S. Bach als Briefschreiber, „Bach-Jahrbuch” XXXVII, 1940–48

Die Handschriften J.S. Bachs, w: Bach-Gedenkschrift, red. K. Matthaei, Zurych 1950

Zur Katalogisierung der Musica practica, „Zentralblatt für Bibliothekswesen” LXIV, 1950

Bemerkungen zur Bachquellenforschung, w: Bericht über die wissenschaftliche Bachtagung, ks. kongr. w Lipsku 1950, red. W. Vetter i E.H. Meyer, Lipsk 1951

Das Bachschrifttum 1945–1952 und 1953–1957, „Bach-Jahrbuch” XL, 1953, XLV, 1958, LIII, 1967, LIX 1973

Musikbibliographische Probleme. Ein Beitrag zur Theorie der Verzeichnung von Büchern über Musik, w ks. kongr. w Bambergu 1953, red. W. Brennecke, W. Kahl, R. Steglich, Kassel 1954

Musikbibliographie. Ein Beitrag zu ihrer Geschichte und ihren Problemen, „Archiv für Musikwissenschaft” XII, 1955

57 unveröffentlichte Briefe und Karten von R. Strauss in der Stadt und Universitätsbibliothek Frankfurt a. Main, w ks. pam. H. Osthoffa, red. L. Hoffmann-Erbrecht i H. Hucke, Tutzing 1961

Werkstatt-Eifahrungen beim Katalogisieren von Musikhandschriften, „Fontes Artis Musicae” XIII, 1966

Bemerkungen zum neuen Eitner, „Die Musikforschung” XXVI, 1973

 

Wydania:

Lieder von Neidhard von Reuental, «Denkmäler der Tonkunst in Österreich» XXXVII/1, 1930

Ph. Spitta J.S. Bach, edycja skrócona z dodatkami, Lipsk 1935, Wiesbaden 61961, tłum,. hiszpańskie Meksyk 1950, 2. wyd. 1959