Schaeffner, André

Schaeffner [szefn’er] André, *7 II 1895 Paryż, †11 VIII 1980 Paryż, francuski muzykolog. Studiował w Paryżu: w latach 1921–24 fortepian i kompozycję u V. d’Indy’ego w Schola Cantorum, od 1932 do 1933 archeologię w Ecole du Louvre oraz etnologię u M. Maussa w Institut d’Ethnologie, w latach 1934–37 w Ecole Pratique des Hautes Etudes, tamże w 1940 dyplom w zakresie religioznawstwa na podstawie pracy o wierzeniach Dogonów. Z inicjatywy Schaeffnera powstał w 1929 oddział etnomuzykologię w Musée d’Ethnographie (późniejsze Musée de l’Homme), którego dyrektorem był do 1965; do grona jego współpracowników należeli C. Sachs i C. Brăiloiu. W latach 1931–58 zorganizował 6 ekspedycji do Afryki Zachodniej. W latach 1932–41 pracował w bibliotece konserwatorium, od 1941 do 1965 w Centre National de la Recherche Scientifique, od 1936 do 1943 wykładał w Institut d’Ethnologie. W latach 1929–31 był sekretarzem artystycznym orkiestry symfonicznej a w 1943–45 Pléiade Concerts. W latach 1948–58 wiceprzewodniczący, a w 1958–61 przewodniczący Société Française de Musicologie, w 1960 przyznano mu honorowe członkostwo Royal Anthropological Institute of Great Britain.

Schaeffner zajmował się muzyką kultur bazujących na ustnym sposobie przekazu, a także twórczością m.in. R. Wagnera, C. Debussy’ego, I. Strawińskiego, F. Poulenca. Już w pierwszych pracach dotyczących muzyki romantyzmu i współczesności posługiwał się na szeroką skalę metodą porównawczą. Z biegiem lat coraz bardziej skłaniał się ku antropologicznemu i socjologicznemu podejściu do badań. Brał udział w dyskusji nad zmianą nazwy dyscypliny „muzykologia porównawcza” na „etnomuzykologia”. Zachęcony przez W. Landowską i L. de La Laurencie wyspecjalizował się w organologii. Stworzył klasyfikację instrumentów muzycznych odmienną od klasyfikacji C. Sachsa i E. v. Hornbostla. Wzorując się na teoretykach arabskich, zastosował w niej 2-częściowy podział na instrumenty z drgającym ciałem stałym i instrumenty, w których powietrze jest ciałem drgającym. Liczne prace, powstałe jako efekt badań terenowych w Afryce Zachodniej, przedstawiają społeczne i religijne aspekty badanych kultur muzycznych.

Literatura: J. Gergely Nécrologie, „Revue de Musicologie” LXVI, 1980; „Revue de Musicologie” LXVIII, 1982 nr 1–2, poświęcone A. Schaeffnerowi (tamże wykaz prac).