Ruckers, Hans

Ruckers [r’uk^ers], Ruckaert, Ruckaerts, Rucqueer, Rueckers, Ruekaerts, Ruijkers, Rukkers, Rycardt Hans, *między ok. 1540 a ok. 1550 Mechelen, †1598 Antwerpia, flamandzki budowniczy klawesynów i wirginałów, wywodzący się przypuszczalnie z niemieckiego obszaru językowego. Brak informacji, gdzie uzyskał wykształcenie; w 1579 został członkiem cechu św. Łukasza w Antwerpii, grupującego artystów różnych profesji. Obywatelstwo Antwerpii otrzymał dopiero w 1594 i wydaje się, że przynajmniej do 1584, kiedy otworzył tam własną pracownię, mieszkał gdzie indziej. Jego wirginały przypominają dzieła starszych flamandzkich budowniczych, jak H. Bos czy M. van der Biest (z tym ostatnim łączyły go bliskie stosunki), ale nie wiadomo, czy kształcił się w ich warsztatach. Współpracował także przy budowie organów dla katedry w Antwerpii. Budował obie wyróżnione przez K. Douwesa (Grondig ondersoek van de toonen der musijk, 1699) formy czworokątnego wirginału: spinett (z klawiaturą umieszczoną w lewej połowie instrumentu i skoczkami zarywającymi struny bliżej ich lewego końca, co dawało jasny, srebrzysty dźwięk) oraz muselar (z klawiaturą umieszczoną w prawej połowie i skoczkami zarywającymi struny w połowie, co dawało ciemny, pełny dźwięk). Zachowały się tylko 3 o niewątpliwym autorstwie wirginały Hansa Ruckersa, pochodzące z lat 1581–98 (New Haven, Nowy Jork i Paryż), w tym dwa podwójne typu muselar (8-stopowy i umieszczony w tej samej obudowie 4-stopowy), następnie pochodzący z 1591 instrument sześciokątny, oparty przypuszczalnie na włoskich wzorach — jedyny tego rodzaju klawesyn z warsztatu rodziny Ruckersów (Brugia) oraz jednomanuałowy klawesyn skrzydłowy z 1594, z umieszczonym w wygięciu prawej ścianki wirginałem oktawowym 4’ (Berlin).

Literatura: D.H. Boalch Makers of the Harpsichord and Clavichord, 1440 to 1840, Londyn 1956, Oksford 3. wyd. 1995; F. Hubbard Three Centuries of Harpsichord Making, Cambridge (Massachusetts) 1965, 2. wyd. 1981; J. Lambrechts-Douillez Biographical Notes on the Ruckers-Couchet Family, „The Galpin Society Journal” XXII, 1969; Colloquium Restauratieproblemen van Antwerpse klavecimbels. Museum Vleeshuis 1970, red. J. Lambrechts-Douillez, Antwerpia 1971; J.H. van der Meer Beiträge zum Cembalobau der Familie Ruckers, „Jahrbuch des Staatlichen Instituts fur Musikforschung” IV, 1971; Colloquium Ruckers klavecimbels en copleen. Universele instrumenten voor de interpretatie van de muziek uit Rubens tijd, red. J. Lambrechts-Douillez, Antwerpia 1977; H. Henkel Beiträge zum historischen Cembalobau, Lipsk 1979; J. Lambrechts-Douillez Stamboom der klavecimbelbouwersfamilie Ruckers-Couchet, Hans en loannes Ruckers oraz Andreas Ruckers de oude. Andreas Ruckers de jonge, „Mededelingen van het R.-Genootschap” 1982 nr 1, 1983 nr 3 oraz 1984 nr 4; G. O’Brien Ruckers. A Harpsichord and Virginal Building Tradition, Cambridge 1990; Kielinstrumente aus der Werkstatt Ruckers — zu Konzeption, Bauweise und Ravalement sowie Restaurierung und Konservierung, red. C. Rieche, Halle an der Saale 1998; Hans Ruckers (d 1598). Sticher van een klavecimbelatelier van wereldformaat in Antwerpen, red. J. Lambrechts-Douillez, Peer 1998; A. Bonza i G. O’Brien The Hans Ruckers Double Virginal in Milan. Two Important New Discoveries, „The Galpin Society Journal” LII, 1999.