Rosenthal, Maurycy

Rosenthal [rˊoz^en~] Maurycy, Moriz, *18 XII 1862 Lwów, †3 IX 1946 Nowy Jork, polski pianista. Naukę gry na fortepianie rozpoczął, mając 8 lat; w 1872 uczył się w gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie, a w latach 1872–74 pobierał lekcje gry na fortepianie u K. Mikulego, następnie studiował pod kierunkiem R. Joseffy’ego w Wiedniu (1875) i F. Liszta w Weimarze i Rzymie (1876–78). Po sukcesie debiutanckiego recitalu w Wiedniu (1876) koncertował m.in. w Polsce, Rosji, we Francji i w Rumunii, gdzie objął stanowisko nadwornego pianisty. W 1878 przerwał występy i do 1884 poświęcił się studiom filozoficznym na uniwersytecie w Wiedniu. W latach 1888–89 odbył pierwsze tournée po Stanach Zjednoczonych (z F. Kreislerem), które przyniosło mu światową sławę. Wielokrotnie występował w Polsce; w 1890 dał koncert we Lwowie „na rzecz Galicjan głodem dotkniętych”, w 1910 wziął udział w I Zjeździe Muzyków Polskich; w latach 1901–02, w 1909, 1913, 1915, 1922, 1924, w latach 1929–30 występował w Warszawie na koncertach (utwory Chopina, Liszta, Brahmsa, Saint-Saënsa) i recitalach, ujawniając m.in. we własnych parafrazach walców J. Straussa „fenomenalną łatwość pokonywania wszelkich łamigłówek technicznych” (P. Rytel, „Gazeta Warszawska” z 17 XI 1929) oraz „śpiewny ton, piękne mezza voce, ale i dużo dawnej salonowości i popisowości technicznej” (K. Stromenger, „Gazeta Polska” z 17 XI 1929). 13 X 1938 z okazji 50-lecia swego amerykańskiego debiutu Rosenthal dał recital w Carnegie Hall w Nowym Jorku, gdzie osiedlił się i podjął działalność pedagogiczną; jego uczniami byli m.in. R. Goldsand i Ch. Rosen. Dyskografia Rosenthala obejmuje utwory Händla, Schuberta, Liszta, Albéniza, Ladowa, Debussy’ego, własne kompozycje, m.in. Papillons (HMV, APR, Pearl) oraz liczne nagrania dzieł Chopina z lat 1929–37, wydane przez The Piano Library (1999).