Petrobelli Pierluigi, *18 X 1932 Padwa, †1 III 2012 Wenecja, włoski muzykolog. W latach 1952–56 studiował kompozycję u A. Pedrolla w Liceo Musicale w Padwie; w 1957 na podstawie pracy Contributi alla conoscenza della personalità e dell’opera di G. Tartini, pisanej pod kierunkiem L. Rongi, ukończył uniwersytet w Rzymie. Jako stypendysta Fulbrighta i American-Italian Society odbył studia muzykologiczne pod kierunkiem O. Strunka, A. Mendela, M. Babbitta, L. Lockwooda i J.M. Knappa w Princeton University (dyplom 1961); potem dzięki Italian-American Fellowship prowadził w Harvard University w Cambridge oraz University of California w Berkeley badania poświęcone Tartiniemu. W latach 1963–64 uczył muzyki we włoskich szkołach średnich, w latach 1964–69 był archiwistą Istituto Nazionale di Studi Verdiani w Parmie, a od 1980 jego dyrektorem. W latach 1968–72 wykładał historię muzyki na uniwersytecie w Parmie (z siedzibą w Cremonie); w latach 1970–73 był bibliotekarzem konserwatorium w Pesaro. W latach 1973–76 był wykładowcą, a w latach 1977–80 docentem muzykologii w King’s College w Londynie; w latach 1981–83 profesorem zwyczajnym uniwersytetu w Perugii, a od 1983 wykładał historię muzyki na uniwersytecie La Sapienza w Rzymie. Jako visiting professor prowadził wykłady w 1988 w University of California w Berkeley oraz 1996 w Harvard University. W latach 1968–72 Petrobelli był redaktorem „Rivista Italiana di Musicologia”, od 1973 współpracował z redakcją Répertoire International des Sources Musicales, aktywnie działał w Międzynarodowym Towarzystwie Muzykologicznym, był redaktorem naczelnym „Studi verdiani”, które założył w 1982, oraz członkiem Accademia Filarmonica Romana, Accademia Nazionale dei Lincei, American Musicological Society, Royal Musical Association. Po śmierci jego zbiory biblioteczne trafiły do Fondazione Giorgio Cini oraz Istituto Nazionale degli Studi Verdiani.
Petrobelli należy do grona najwybitniejszych muzykologów włoskiego pokolenia powojennego, był animatorem wielu międzynarodowych konferencji i przedsięwzięć badawczych, prezesem i założycielem prestiżowych instytucji muzykologicznych. Jego zainteresowania naukowe były bardzo szerokie, zajmował się problematyką różnych epok muzycznych od średniowiecza po współczesność. W centrum jego uwagi znajdowały się tacy kompozytorzy, jak: Tartini, Verdi, Mozart, Haydn i Gluck, Dallapiccola i Busoni. Najwięcej prac poświęcił muzyce włoskiej XVIII w., głównie operze i muzyce instrumentalnej. Lista jego publikacji obejmuje ponad 80 artykułów zamieszczanych głównie w księgach konferencyjnych, pamiątkowych oraz czasopismach muzycznych.
Literatura: Verdi–Studien. Pierluigi Petrobelli zum 60. Geburtstag, red. S. Döhring, W. Osthoff, A. Jacobshagen, Monachium 2000; Pensieri per un Maestro, księga pamiątkowa, red. S. La Via, R. Parker, Turyn 2002; G. Pestelli, Per Pierluigi Petrobelli, “Studi verdiani”, XXII, 2010-2011; Giuseppe Verdi. Dalla musica alla messinscena: in ricordo di Pierluigi Petrobelli, red. F. Piperno, D. Mastrangelo, M. Rita, Parma 2015.
Pisma:
Tartini, le sue idee e il suo tempo (zbiór artykułów z lat 1962–72), Lukka 1992
L’Ermiona di Pio Enea degli Obizzi e i primi spettacoli d’opera veneziani, „Quaderni della Rassegna Musicale” nr 3, Florencja 1965
F. Manelli. Documenti e osservazioni, „Chigiana” XXIV, 1967
G. Tartini, le fonti biografiche, Mediolan 1968
Some Dates for Bartolino da Padova, w: Studies in Music History, księga pamiątkowa O. Strunka, red. H. Powers, Princeton 1968
Music in the Theater. Essays on Verdi and Other Composers (zbiór artykułów z lat 1969–92), Princeton 1994
L’Alceste di Calzabigi e Gluck e l’illuminismo e l’opéra, „Quadrivium” XII, 1971
Un cantante fischiato e le appoggiature di mezza battuta. Cronaca teatrale e prassi esecutiva alla metà del ’700, w: Studies in Renaissance and Baroque Music, księga pamiątkowa A. Mendela, red. R.L. Marshall, Kassel 1974
La musica nelle cattedrali e nelle città, w: Storia della cultura veneta. Il Trecento, red. G. Folena i M. Berengo, Vicenza 1976
„Don Giovanni” in Italia. La fortuna dell’opera e la sua influenza, „Analecta Musicologica” XVIII, 1978
Mozart in Italy, „Mozart-Jahrbuch” 1978/79
Haydn e lo „Sturm und Drang”, „Chigiana” XXXVI, 1979
Music in the Theatre, à propos of „Aida” (act III), w: Drama, Dance and Music, red. J. Redmond, Cambridge 1980
J. Dowland e la musica a Firenze alla fine del ’500, w: Firenze e la Toscana dei Medici nell’Europa del ’500, t. 2, red. G. Garfagnini, Florencja 1983
„Il re pastore”, una serenata, „Mozart-Jahrbuch” 1984/85
Pergolesi and Ghezzi Revisited, w: Music in the Classic Period, księga pamiątkowa B. Brooka, red. A.W. Atlas, Nowy Jork 1985
Goldoni at Esterhaza. The Story of His Librettos Set by Haydn, w księdze międzynarodowego kongresu Haydnowskiego, red. E. Badura-Skoda, Monachium 1986
„Il re pastore” von J.A. Hasse, w: Dresdner Operntraditionen, red. G. Stephan, Drezno 1986
La cultura di L. Mozart e la sua „Violinschule”, „Mozart-Jahrbuch” 1989/90
On Dante and Italian Music. Three Moments, „Cambridge Opera Journal” II, 1990
Tre poemi, w: Studi su L. Dallapiccola, red. A. Quattrocchi, Lukka 1993
Dallapiccola e Busoni, w: Dallapiccola. Letture e prospettive, red. M. De Santis, Lukka 1997
Mozart e l’opera buffa, „Analecta Musicologica” XXXI, 1998
Donizetti e i classici viennesi, «Atti dei Convegni Lincei» CLVI, Rzym 2000
La musica in Italia nel Settecento, w: Italienische Instrumentalmusik des 18. Jahrhunderts. Alte und neue Protagonisten, red. E. Careri, Laaber 2002
Wydania:
W.A. Mozart „Il rè pastore”. Kritische Berichte, z W. Rehmem, w: Neue Ausgabe sämtlicher Werke II/5, t. 9, Kassel 1985
Redakcje:
A Thematic Catalogue of a Manuscript Collection of Eighteenth Century Italian Instrumental Music in the University of California, Berkeley, Music Library, z V. Ducklesem i M. Elmerem, Berkeley 1963
Studi corelliani, księga kongresu w Fusignano 1968, z A. Cavicchim i O. Mischiatim, «Quaderni della „Rivista Italiana di Musicologia”» III, Florencja 1972
Nuovissimi studi corelliani, księga kongresu w Fusignano 1980, z S. Durantem, «Quaderni della „Rivista Italiana di Musicologia”» VII, Florencja 1982;
Carteggio Verdi–Ricordi, t. 1, 1880–1881, z M. Di Gregorio Casatim i C.M. Mossą, Parma 1988
Storia della musica al Santo di Padova, z S. Durantem, Vicenza 1990
Studi corelliani IV, księga kongresu w Fusignano 1986, z G. Staffieri, «Quaderni della „Rivista Italiana di Musicologia”» XXII, Florencja 1990
Messa per Rossini. La storia, il testo, la musica, z M. Girardim, Mediolan 1988
La realizzazione scenica dello spettacolo verdiano, z F. Della Seta, Parma 1996
