Osthoff Wolfgang, *17 III 1927 Halle, †29 VII 2008 Würzburg, niemiecki muzykolog, syn Helmutha. Studiował w konserwatorium we Frankfurcie nad Menem w latach 1939–43 u K. Hessenberga (fortepian i kompozycja) i w 1946–49 u K. Thomasa (dyrygentura) oraz w 1947–49 muzykologię na uniwersytecie we Frankfurcie i od 1949 w Heidelbergu u Th. Georgiadesa, tamże studia filozoficzne u H.G. Gadamera; doktorat w Heidelbergu w 1954. W latach 1957–66 wykładał na uniwersytecie w Monachium, gdzie w 1965 uzyskał habilitację, w latach 1968–95 był profesorem uniwersytecie w Würzburgu.
Wolfgang Osthoff zajmował się przede wszystkim historią formy operowej, stąd jego liczne studia o Monteverdim, głównie poświęcone Orfeuszowi i Koronacji Poppei, prace o operach Mozarta i muzyce teatralnej Beethovena, twórczości Verdiego oraz obszerna grupa rozpraw o Pfitznerze, zwłaszcza w kontekście jego opery Palestrina. Szczególną uwagę zwracał na relacje między słowem a muzyką oraz na specyfikę teatralności i dramatyzmu w połączeniu z muzyką.
Literatura: Liedstudien, księga pamiątkowa Wolfganga Osthoffa, red. M. Just, R. Wiesend, Tutzing 1989.
Das dramatische Spätwerk C. Monteverdis, Tutzing 1960 (rozprawa doktorska)
Theatergesang und darstellende Musik in der italienischen Renaissance (15. und 16. Jahrhundert), 2 t., Tutzing 1969 (rozprawa habilitacyjna)
S. George und „Les deux musiques”. Tönende und vertonte Dichtung im Einklang und Widerstreit, Stuttgart 1989
rozprawy i artykuły, m.in.:
Die venezianische und neapolitanische Fassung von Monteverdis „Incoronazione di Poppea”, „Acta Musicologica” XXVI, 1954
Monteverdi-Funde, „Archiv für Musikwissenschaft” XIV, 1957
Neue Beobachtungen zu Quellen und Geschichte von Monteverdis „Incoronazione di Poppea”, „Die Musikforschung” XI, 1958
Unità liturgica ed artistica nei Vespri del 1610, „Rivista Italiana di Musicologia” II, 1967
Mozarts Cavatinen und ihre Tradition, w księdze pamiątkowej H. Osthoffa, red. W. Stauder i in., Tutzing 1969
Zum dramatischen Charakter der zweiten und dritten Leonoren-Ouvertüre und Beethovenscher Theatermusik im allgemeinen, w: Beiträge zur Geschichte der Oper, red. H. Becker, Ratyzbona 1969
Beethovens „Leonoren” Arie, w księdze kongresu Beethovenowskiego w Bonn 1970, red. C. Dahlhaus i in., Kassel 1971
Zur musikalischen Tradition der tragischen Gattung im italienischen Theater (16.–18. Jahrhundert), w księdze pamiątkowej K. von Fischera, red. H.H. Eggebrecht i M. Lütolf, Monachium 1973
Pfitzner-Goethe-Italien. Die Wurzeln des Silla-Liedchens im „Palestrina”, „Analecta Musicologica” XVII, 1976
Zum Vorstellungsgehalt des Allegretto in Beethovens 7. Symphonie, „Archiv für Musikwissenschaft” XXXIV, 1977
Eine neue Quelle zu Palestrinazitat und Palestrinasatz in Pfitzners musikalischer Legende, w księdze pamiątkowej H. Osthoffa, red. L. Finscher, Tutzing 1979
Werk und Wiedergabe als aktuelles Problem, w: Werk und Wiedergabe, red. S. Wiesmann, Bayreuth 1980
Zum Schneider-Lied in Wagners „Meistersingern”, „Musik in Bayern” XXII, 1981
H. Schütz. Die historische Begegnung der deutschen Sprache mit der musikalischen Poetik Italiens, „Schütz-Jahrbuch” II, 1981
Gli endecasillabi villotistici in „Don Giovanni” e „Le nozze di Figaro”, w: Venezia e il melodramma nel Settecento, t. 2, red. M.T Muraro, Florencja 1981
Bach und die Oper, w księdze pamiątkowej H. Beckera, red. J. Schläder, R. Quandt, Laaber 1982
Bachs Ratswahlkantaten, w: 57. Bachfest der Neuen Bachgesellschaft in Würzburg 1982, red. Ch. Kabitz, Kassel 1982
Die humanistische Formel der dramatischen Gattungen und die Entwicklung der Theatermusik, w: Musik in Humanismus und Renaissance, red. W. Rüegg, A. Schmitt, Weinheim 1983
Beethoven als geschichtliche Wirklichkeit, w: L. van Beethoven, red. L. Finscher, Darmstadt 1983
R. Wagners Buddha-Projekt „Die Sieger”, „Archiv für Musikwissenschaft” XL, 1983
Symphonien beim Ende des Zweiten Weltkriegs. Strawinsky – Frommel – Schostakowitsch, „Acta Musicologica” LX, 1988
Zur langsamer Einleitung der II. Symphonie von K. Hessenberg, w księdze pamiątkowej K. Hessenberga, red. P Calvy, Moguncja 1990
Aspetti strutturali e psicologici della drammaturgia verdiana nei ritocchi della „Traviata” oraz „La maga Circe” di P. Anfossi nella traduzione di Goethe per il teatro di Weimar, w: Opera e libretto, t. 1, red. G. Folena, M.T. Muraro, G. Morelli, Florencja 1990
H. Pfitzner und die Wiener Aufführung der „Rose vom Liebesgarten” 1905, w: Oper in Wien 1900–1925, red. C. Ottner, Wiedeń 1991
Palestrina e la leggenda musicale di Pfitzner, w: Atti del II Convegno Internazionale di studi Palestriniani, 1986, red. L. Bianchi, G. Rostirolla, Palestrina 1991
Die Musik des frühesten Mozart, w: W.A. Mozart. Genie und Musik, red. W. Lipp, Würzburg 1992
Comicità alla turca, musica classica, opera nazionale. Osservazioni sulla „Entführung aus dem Serail”, w: Opera e libretto, t. 2, red. G. Folena, M.T. Muraro, G. Morelli, Florencja 1993
Sprache im Übergang zur Musik über Goethe-Melodramen von Radziwiłł und Beethoven, «Interdisciplinary Studies in Musicology», t. 2, red. M. Jabłoński i J. Stęszewski, Poznań 1995
Monteverdis „Orfeo”, w księdze pamiątkowej K. Hortschansky’ego, red. A. Beer i L. Lutteken, Tutzing 1995
Die parti serie in den Ensembles von Mozarts opera buffa „Don Giovanni”, w: Mozart e la drammaturgia veneta, Tutzing 1996
G. Frommel, W.O. Tradition und Originalität, zbiór pism i wykładów, wyd. M. von Albrecht, Frankfurt nad Menem 1988
wydania:
Composizioni vocali profane e sacre (inedite), 12 utworów Monteverdiego, Mediolan 1958
Der Briefwechsel H. Pfitzner – G. Frommel. 1925–1948, Tutzing 1990
redakcje:
Symposium M. Pfitzner, Berlin 1981, Tutzing 1984 (w tym artykuł Pfitzner und der historische Materialstand)
Colloquium Klassizität, Klassizismus, Klassik in der Musik 1920–1950, z R. Wiesendem, Tutzing 1988 (w tym artykuł G. Frommel. Neue Klassik in der Musik)
Von Isaac bis Bach, księga pamiatkowa M. Justa, z F. Heidlbergerem i R. Wiesendem, Kassel 1991 (w tym artykuł Imitatio–Allegorie–Symbol)
H. Pfitzner und die musikalische Lyrik seiner Zeit. Bericht über das Symposion Hamburg 1989, Tutzing 1994 (w tym artykuł Dichterische und musikalische Gebärde in Pfitzners Liedern)
