logotypes-ue_ENG

Osiecka, Agnieszka

Biogram i literatura

Osiecka Agnieszka, *9 X 1936 Warszawa, †7 III 1997 Warszawa, polska poetka, autorka tekstów piosenek, pisarka. Córka Wiktora Osieckiego, pianisty i kompozytora muzyki rozrywkowej. Wychowywała się w atmosferze przedwojennych kabaretów, tekstów J. Tuwima i melodii H. Warsa. Absolwentka Wydziału Dziennikarstwa UW (1956) oraz Wydziału Reżyserii Filmowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi (1962). Autorka etiud filmowych Czarne i białe, Solo na kontrabasie, Słoń, Bar listopad, Zwierzęta futerkowe i Szampan; w 1960 asystowała A. Wajdzie przy filmie Niewinni czarodzieje. W latach 1954–72 współpracowała ze Studenckim Teatrem Satyryków (STS) jako członek rady artystycznej i autorka. Dla STS-u powstała pierwsza piosenka Osieckiej – List z wakacji (z muzyką M. Lusztiga). W latach 1967–68 przebywała w Stanach Zjednoczonych na stypendium Forda. Publikowała reportaże, felietony i eseje w „Głosie Wybrzeża”, „Nowej Kulturze”, „Sztandarze Młodych”, „Po prostu”, „Literaturze”, „Kulturze”, „Polsce” i „Polityce”. W latach 1963–70 prowadziła Radiowe Studio Piosenki, do którego zapraszała znakomitych muzyków jazzowych (K. Komedę, A. Kurylewicza, A. Trzaskowskiego, J.P. Wróblewskiego). Stworzyła około 1800 tekstów piosenek wydanych m.in. w tomach: Kolory (1963), Wyszłam i nie wróciłam (1969), Listy śpiewające (1971), Sztuczny miód (1977), Żywa reklama (1985), Sentymenty (1996). Ich świat poetycki zachwyca różnorodnością nastrojów, przeżyć i zdarzeń. Była mistrzynią lirycznych, sentymentalnych piosenek (Mój pierwszy bal, Nie całuj mnie pierwsza, Jak dobrze mieć sąsiada, Gaj). Znakomicie odnajdywała się w różnych konwencjach – od radosnej zabawy słowem (Dom w malwy malowany, Kolega Maj, Zielono mi), przez obrazki socjologiczne (Kochankowie z ulicy Kamiennej, Piosenka o okularnikach, Sing-sing), utwory biesiadne (Dziś prawdziwych Cyganów już nie ma), po dramatyczną piosenkę poetycką (Niech żyje bal, Na zakręcie, Oczy tej małej).

Według M. Janion Osiecka była „ostatnim romantykiem współczesnej poezji”. Piosenki stworzone na kanwie jej poezji trudno zaklasyfikować do jednego rodzaju muzyki. Są wśród nich utwory jazzowe (E. Bem), rockowe (Skaldowie), ballady (S. Krajewski), piosenki pop (M. Rodowicz) i piosenki poetyckie (M. Umer, T. Woźniak). Największe przeboje Osiecka napisała z K. Gaertner (Diabeł i raj, Małgośka, Wielka woda), S. Krajewskim (Ludzkie gadanie, Nie spoczniemy) i A. Zielińskim (Wieczór na dworcu w Kansas City, Króliczek). Utwory Osieckiej wielokrotnie zdobywały wyróżnienia na Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, m.in. nagrodę indywidualną za Piosenkę o okularnikach (1963), nagrodę specjalną za Nim wstanie dzień (1964), III nagrodę za Jak na Paryż (1965), I nagrodę za Na całych jeziorach ty (1966), I nagrodę Zielono mi (1970), nagrodę dziennikarzy za Polską Madonnę (1987), nagrodę za wybitną twórczość literacką (1989) oraz wyróżnienie za Moją młodość (1990). Jej utwory interpretowało wielu polskich wykonawców, m.in.: E. Bem, Czerwone Gitary, A. Dąbrowski, K. Janda, K. Jędrusik, H. Kunicka, Ł. Prus, M. Rodowicz, Skaldowie, A. Szałapak i M. Umer. W 1997 na festiwalu w Opolu odbył się koncert poświęcony twórczości Osieckiej pt. Zielono mi.

Osiecka opublikowała również utwory prozatorskie: Zabiłam ptaka w locie (Warszawa 1970), Szpetni czterdziestoletni (Warszawa 1985), Czarna wiewiórka (Warszawa 1986), Rozmowy w tańcu (Warszawa 1993), Na początku był negatyw (Warszawa 1996), Imionnik z kwiatem (Warszawa 1999). Tworzyła widowiska telewizyjne, dramaty oraz musicale: Opera spod ciemnej gwiazdy (muz. A. Sławiński, 1963), Niech no tylko zakwitną jabłonie (1964), Apetyt na czereśnie oraz Listy śpiewające  (muz. A. Sławiński, 1967), Znajomi znajomych (muz. A. Głowiński, 1968), Dziś straszy (muz. A. Zieliński, 1972), Gospoda pod piórem i gitarą (1973), Łotrzyce (1974), Reanimacja (muz. J. Skrzek, 1979), Świnka (1979), Na skróty (1985), Biała bluzka (1986), Dama z walizką (1986), Sztukmistrz z Lublina (muz. Z. Konieczny, 1987), Ach, ubogi żłobie, czyli Jasełka ’87 (1988), Wilki (muz. Z. Konieczny, 1995), Do dna (muz. P. Gintrowski, 1996), Apetyt na śmierć (muz. E. Kornecka, 1996), Darcie pierza (1997). Jej twórczość była popularna w byłym ZSRR, gdzie wystawiono spektakle Apetyt na czereśnie (1969, w tłum. Z. Szatałowej i B. Okudżawy) oraz Na brzozowej korze (1972). Ponadto autorka ma w swoim dorobku utwory dla dzieci: Wzór na diabelski ogon, Dzień dobry Eugeniuszu, Szczególnie małe sny. Współpracowała także z kabaretami Dudek, Piwnica pod Baranami, Pod Egidą, pisała teksty piosenek do filmów i seriali telewizyjnych: Gangsterzy i filantropi (reż. J. Hoffman i E. Skórzewski, 1962), Prawo i pięść (reż. J. Hoffman i E. Skórzewski, 1964), Czterej pancerni i pies (reż. K. Nałęcki i A. Czekalski, 1966–70), Małżeństwo z rozsądku (reż. S. Bareja, 1966), Noce i dnie (reż. J. Antczak, 1975), Jan Serce (reż. R. Piwowarski, 1981).

Literatura: Z. Turowska Agnieszki. Pejzaże z Agnieszką Osiecką, Warszawa 2000.