Novello Vincent, *6 IX 1781 Londyn, †9 VIII 1861 Nicea, angielski organista, chórmistrz, dyrygent, kompozytor, wydawca muzyczny. Był synem osiadłego od 1771 w Londynie włoskiego cukiernika i Angielki. Jako chłopiec śpiewał w chórze kaplicy poselstwa sardyńskiego przy Duke street, Lincoln’s Inn Fields i tam uczył się gry na organach u Samuela Webbe. W latach 1797–1822 był kolejno organistą w kaplicy poselstwa sardyńskiego, hiszpańskiego i portugalskiego w Londynie. W 1813 został współzałożycielem Philharmonic Society, gdzie pracował jako dyrygent i akompaniator, m.in. z A. Catalani; w 1829 udał się z żoną do Salzburga na spotkanie z chorą siostrą Mozarta w celu przekazania pieniędzy ze zbiórki prowadzonej na jej rzecz w Anglii oraz dla zebrania materiałów do planowanej biografii Mozarta, wykorzystanych później przez jego ucznia, muzykologa i krytyka muzycznego E. Holmesa, w Life of Mozart (1845); Novello był współprojektantem zbudowanych w 1834 organów dla Birmingham Town Hall, w latach 1840–43 organistą rzymskokatolickiej kaplicy w Moorfields. Przez dwadzieścia siedem lat prowadził klasę fortepianu w Campbell’s School przy Brunswick Square, a przez dwadzieścia pięć lat w Hibbert’s w Clapton, miał też wielu prywatnych uczniów. Działalność Novello służyła upowszechnieniu włoskiej i niemieckiej muzyki religijnej w Anglii; podczas regularnych koncertów w kaplicy poselstwa portugalskiego prezentował msze Haydna i Mozarta. W 1811 założył własne wydawnictwo, początkowo pod nazwą The Sacred Music Warehaus, później The London Sacred Warehause, w którym wydawał, najpierw na własny koszt, utwory potrzebne mu do pracy jako chórmistrzowi, jak np.: Collection od Sacred Music, w dwóch tomach, Twelve easy masses, a następnie utwory o charakterze użytkowym, głównie religijne, opracowane w formie przystępnej dla mniej biegłych organistów. Novello zapoczątkował wydawanie utworów wokalno-instrumentalnych w postaci partytury wokalnej z opracowanym przez siebie akompaniamentem na fortepian lub organy i z oddzielnymi głosami orkiestrowymi i wokalnymi. Miało to znaczenie dla żywiołowego rozwoju towarzystw chóralnych w Anglii. W 1825 Novello wydał The Fitzwilliam Music, zbiór włoskich utworów religijnych z XVII w. (5 t.), w latach 1826–29 utwory religijne H. Purcella (5 t.), zbiór The Cathedral Choir Books, oratoria Händla i Haydna, fragmenty oper Mozarta i Spohra w opracowaniu na 4 ręce. Stworzył fundament pod wydawnictwo Novello & Co., od 1829 prowadzone przez jego syna Josepha Alfreda Novello. W 1808 V. Novello poślubił M. S. Hehl, miał z nią jedenaścioro dzieci; ich dom był centrum dla szerokiego kręgu przyjaciół z kręgów literackich i artystycznych. W 1849 Novello przeniósł się do Nicei.
Literatura: M. Cowden-Clarke The Life and Labours of Vincent Novello by His Daughter, Londyn 1864; (https://archive.org/details/cu3192402236161699); [J. Bennett] A Short History of Cheap Music as Exemplified in the Records of the House of Novello, Ewer & Co., Londyn 1887 (https://archive.org/details/cu3192402236161699; A Century and a Half in Soho. A Short History of the Firm of Novello Publishers and Printers of Music, 1811–1961, Londyn 1961; A Mozart Pilgrimage: having the Travel Diaries of Vincent and Mary Novello in the year 1929, red. N. Medici di Marignano and R. Huges, Londyn [1955] 1975; M. Hurt: Vincent Novello and Company, Londyn, Granada 1981; F. M. Palmer Vincent Novello (1781–1861):Music for the Masses, 28 XII 2006 (https://www.routledge.com/Vincent-Novello-17811861-Music-for-the-Masses/Palmer/p/book/9781138277977); V.L. Cooper Novello Vincent(1871-1860), music publisher w: Oxford Dictionary of National Biography, 23 IX 2004 (https://www.oxforddnb.com/view/10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-20377?rskey=jKaAvs&result=2).
