logotypes-ue_ENG

Lindpaintner, Peter Josef von

Biogram i literatura

Lindpaintner [l’ynt~] Peter Josef von, *9 XII 1791 Koblencja, †21 VIII 1856 Nonnenhorn n. Jeziorem Bodeńskim, niemiecki dyrygent i kompozytor. Od 7. roku życia studiował grę na skrzypcach u G.A. Plödterla w Augsburgu; wzbudziwszy uznanie tamtejszego dworu, otrzymał w 1806 stypendium na studia kompozytorskie u P. Wintera w Monachium. Tam został w 1812 dyrektorem muzycznym nowo powstałego Isartortheater, gdzie do 1816 wystawił 7 swoich dzieł scenicznych; pod wpływem krytyki podjął w 1817 dalsze studia kompozytorskie u J. Grätza. W 1820 objął wakujące po śmierci J.N. Hummla stanowisko kapelmistrza dworskiego w Stuttgarcie, na którym pozostał do końca życia, niekiedy jedynie występując gościnnie; m.in. dwukrotnie powierzono mu prowadzenie Niederrheinische Musikfeste (Akwizgran 1851 i 1854); w 1852 dyrygował koncertami New Philharmonic Society w Londynie.

Lindpaintner uchodził powszechnie za jednego z najwybitniejszych dyrygentów swoich czasów; porównywano z nim jedynie Spontiniego, którego despotyzmowi przeciwstawiał zrównoważony i konsekwentny styl pracy. Pod jego kierunkiem orkiestra stuttgarcka osiągnęła niezwykle wysoki poziom, którego podstawą było pełne porozumienie z dyrygentem; według relacji Mendelssohna (1831) „jest to tak, jak gdyby samą batutą grał on na całej orkiestrze”. Dzieła Lindpaintnera (ogółem 483), zwłaszcza opery, cieszyły się za jego życia dużym powodzeniem, m.in. z uwagi na baśniową, pełną niesamowitości, modną tematykę (Der Bergkönig, Der Vampyr); bliski był mu romantyczny typ opery pieśniowej (Die Macht des Liedes — tu oryginalnie wyrażony w tytule). Szeroko rozpowszechnione były również pieśni Lindpaintnera, m.in. Fahnenwacht do tekstu F. Löwego i Frühlingslied, w XIX w. corocznie śpiewana przy grobie Schillera w rocznicę śmierci poety. Dorobek Lindpaintnera uległ zapomnieniu jako mało oryginalny stylistycznie, jednak źródła szerokiej niegdyś popularności jego dzieł wskazują na obecność w nim trwalszych wartości.

Literatura: A. Chybiński Bülow, Lindpaintner und die Kapellmeisterfrage, „Musikalisches Wochenblatt” 1907 nr 45; A. Carse The Orchestra from Beethoven to Berlioz, Cambridge 1948; E. Schenk Robert Schumann und Peter Lindpaintner in Wien, w ks. pam. J. Schmidt-Görga, Bonn 1957.

Kompozycje i prace

Kompozycje

Sceniczne:

16 oper, m.in.:

Der Bergkönig, libretto Hanisch, wyst. Stuttgart 1825

Der Vampyr, libretto von Heigel, wyst. Stuttgart 1828

Die Macht des Liedes, libretto Castelli, wyst. Stuttgart 1836

Die Genueserin, libretto Berger, wyst. Wiedeń 1839

Die sizilianische Vesper, libretto Rau, wyst. Stuttgart 1843

Lichtenstein, libretto Dingelstedt, wyst. Stuttgart 1846

***

5 singspieli

balety, muzyka do sztuk teatralnych

Wokalno-instrumentalne:

oratoria, m.in.:

Abraham 1813

Moses' Errettung 1813

  1. 50 pieśni solowych, m.in.:

Frühlingslied, sł. F. Schiller

Die Fahnenwacht, sł. F. Löwe

***

Meeresstille und Glückliche Fahrt, kantata na głos solo, chór i orkiestrę, sł. J.W. Goethe

6 mszy, Te Deum, Stabat Mater, psalmy i kantaty religijne

Instrumentalne:

2 symfonie, uwertury, koncerty solowe, utwory kameralne

 

Praca:

Thematisches Verzeichnis meiner sämtlichen Werke, 4 t., rkp. Landesbibliothek Stuttgart (zawiera szkic autobiograficzny i notatki dzienne Lindpaintnera)