Kugelmann Paul, *Augsburg, †1580 Królewiec, niemiecki trębacz, wydawca muzyczny i kompozytor, brat Johanna. Prawdopodobnie w 1542 przybył z Norymbergi do Królewca, gdzie został tubicinatorem i – w latach 1549–53 oraz 1557–80 – przełożonym tubicinatorów ks. Albrechta. Opublikował zbiór 121 religijnych i świeckich pieśni 3–6-głosowych: Etliche Deutsche Liedlein..., Królewiec [1558], J. Daubmann. Są to najczęściej aranżacje melodii znanych także z innych źródeł; 92 opracowania sygnowane są nazwiskiem P. Kugelmanna, 2 – H. Kugelmanna i 9 – Melchiora Kugelmanna. Unikatowy egzemplarz zachowany w Toruniu (Książnica Miejska im. M. Kopernika) zawiera rękopiśmienny dodatek, 88 dalszych tego typu utworów, z których 4 są podpisane przez autora zbioru. 6-głosowy Benedicamus Paula Kugelmanna zachowało się w rękopisie.
Na dworze ks. Albrechta działali również jako tubicinatorzy dwaj inni bracia Paula Kugelmanna: Christoph – od 1527 do śmierci w 1531 i Melchior – w latach 1540–48. Syn Paula Kugelmanna Barthel był od 1567 trębaczem miejskim w Królewcu.
Edycje: Sieben teutsche Liedlein aus P. Kugelmanns Sammlung 1558 wyd. H. Engel, Królewiec 1937.
Literatura: F. Spitta Die Liedersammlung des Paul Kugelmann, w: Gesammelte Studien. Hugo Riemann zum 60. Geburtstage, red. C. Mennicke, Lipsk 1909, przedr. 1965; R. Fuehrer Die Gesangbücher der Stadt Königsberg (von der Reformation bis zur Einführung des Einheitsgesangbuches für Ost- und Westpreussen), Królewiec 1927; J. Müller-Blattau Geschichte der Musik in Ost- und Westpreussen von der Ordenszeit bis zur Gegenwart, Królewiec 1931; M. Federmann Musik und Musikpflege zur Zeit Herzog Albrechts. Zur Geschichte der Königsberger Hofkapelle in den Jahren 1525–1578, Kassel 1932; H. Engel Etliche Teutsche. Liedlein geistlich und weltlich. Kugelmanns Königsberger Sammlung von 1558. Ein Spätling deutschen Gesellschaftsliedes, Królewiec 1937; S. Sejane Music in the Official Life and Court of Courland from the Creation of the Duchy Following the Downfall of the Order of Teutonic Knights to the Death of Duke Jacob, w: Music History Writing and National Culture, red. U. Lippus, Tallinn 1995; A. Leszczyńska On the Trail of Franciscus de Rivulo – New Clues and Hypotheses, „Musicology Today” IV, 2007; A. Leszczyńska The Königsberg manuscript from the Kugelmann circle, „Journal of the Alamire Foundation” I, 2010.
