Javůrek, Josef

Javůrek [j'a~] Jawurek, Josef, Józef, *16 III 1756 Konopiště (k. Benesova), †22 VI 1840 Warszawa, osiadły w Polsce pianista, dyrygent, kompozytor i pedagog czeskiego pochodzenia. Początkowo uczył się u swego wuja Josefa (1741–1824), kompozytora mieszkającego w Benešowie. Następnie kształcił się w szkole klasztoru benedyktynów w Sazawie k. Pragi i u Zennera w Pradze. w 1792 wystąpił w Warszawie po raz pierwszy jako pianista, grał w pałacach magnackich m.in. utwory Mozarta. W 1793 osiedlił się w Polsce na stałe; został nauczycielem gry fortepianowej i dyrygentem kapeli u księcia M. Radziwiłła w Nieborowie; później mieszkał w Warszawie. Był dyrektorem muzyki w kościołach oo. augustynów i ewangelicko-augsburskim. Od 1817 dyrygował koncertami orkiestry Amatorskiego Towarzystwa Muzycznego i był jednym z jej dyrektorów. Uczył gry na fortepianie w Instytucie Aleksandryjsko-Maryjskim Wychowania Panien (przekształconym w 1826 w Instytut Rządowy Wychowania Panien), a od 1826(27) w szkole Głównej Muzyki. Występował jako dyrygent orkiestry i chórów szkoły podczas różnych uroczystości, a także podczas mszy akademickich w kościele Wizytek. W 1825 grał na nowym instrumencie — choraleonie; 27 V 1825 Javůrek dyrygował koncertem, w którym brał udział F. Chopin, w 1826 pod jego dyrekcją wykonano Requiem J. Elsnera. Bliskie kontakty Javůrka z rodziną Chopina znajdują odzwierciedlenie w korespondencji polskiego kompozytora.

Literatura: Gazeta muzyczna, „Ruch Muzyczny” 1860 nr 41; F.-J. Fétis Biographie universelle des musiciens et bibliographie générale de la musique, Paryż 2. wyd. 1860–65; J. Srb-Debrnov Dějiny hudby v Čechách a na Moravě, Praga 1891; Korespondencja Fryderyka Chopina, 2 t., zebrał i oprac. B.E. Sydow, Warszawa 1955; A. Nowak-Romanowicz Józef Elsner, Kraków 1957; F. German Muzycy warszawscy okresu młodości Chopina, w: Chopin a muzyka europejska, «Prace Biblioteki Głównej PWSM w Katowicach» X, Katowice 1977; J. Siwkowska Nokturn czyli rodzina Fryderyka Chopina i Warszawa w latach 1832–1881, t. 1, Warszawa 1986.