Logotypy UE

Jasińska, Magdalena

Biogram i literatura

Jasińska Magdalena, z domu Lazańska, Łazańska, Leżańska, *ok. 1770 na Podlasiu, †23 VII 1800 Warszawa, polska śpiewaczka, żona Wojciecha Jasińskiego. Pochodziła ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Wychowywała się pod opieką śpiewaka i przedsiębiorcy teatralnego Leona Pierożyńskiego, z którym od ok. 1783 do 1785 przebywała na dworze księcia Karola Radziwiłła w Nieświeżu. Tam poznała swego przyszłego męża, tam też jej talent wokalny został w 1784 dostrzeżony przez Wojciecha Bogusławskiego. Latem 1785, bez przygotowania muzycznego, rozpoczęła karierę śpiewaczki w zespole Bogusławskiego w Wilnie. Debiutowała partią Hrabiny w operze Szkoła zazdrosnych (La scuola de’gelosi) A. Salieriego. Po ślubie z Wojciechem Jasińskim, wiosną 1786 przeniosła się wraz z nim do Warszawy, gdzie została primadonną Teatru Narodowego. Porzucona wkrótce przez męża, związała się ze śpiewakiem D. Kaczkowskim. W stolicy występowała wówczas m.in. w operach: Szkoła zazdrosnych (27 V 1786 debiut warszawski), Dzierżawca czyli zazdrości wieśniacze (Le gelosie villane) A. Sartiego i Donnerwetter czyli kapral na werbunku A. Weinerta. Śpiewała też w Kantacie na dzień inauguracji statui Jana III M. Kamieńskiego. Latem 1789 po rozwiązaniu przez F. Ryxa polskiego zespołu, zaangażowała się do teatru w Krakowie. Wiosną 1793 Bogusławski zwerbował ją do swego zespołu w Warszawie. W stolicy Jasińska przypomniała się publiczności w Szkole zazdrosnych, wystąpiła też w nowych operach: Axur, król Ormus (Axur, Re d’Ormus) A. Salieriego, Rzecz rzadka (Una cosa rara…) V. Martína y Solera, Cud mniemany czyli Krakowiacy i górale J. Stefaniego. Po zamknięciu stołecznej sceny, jesienią 1794 udała się wraz z Kaczkowskim do Krakowa, skąd po 2 miesiącach oboje podążyli do Lwowa do zespołu Bogusławskiego. Także tam Jasińska śpiewała główne partie operowe, jednak okres świetności miała, jak się zdaje, już za sobą. We Lwowie występowała w operach: Axur, król Ormus, Cud mniemany, Pan dobry jest ojcem poddanych J.D. Hollanda, Antreprener w kłopotach (L’impresario in angustie) D. Cimarosy, Drzewo Diany (L’arbore di Diana) V. Martína y Solera, Król Teodor w Wenecji (Il Re Teodoro in Venezia) G. Paisiella, a także Herminia czyli Amazonki i Iskahar, król Guaxary J. Elsnera. Działała również jako aktorka, kreując role królowych w tragediach (m.in. w Hamlecie Szekspira i Meropie Woltera) oraz role charakterystyczne w komediach. Wiosną 1799 powróciła wraz z zespołem Bogusławskiego do Warszawy, gdzie zimą wystąpiła jeszcze w kilku operach z dawnego repertuaru, po czym wycofała się ze sceny, trawiona śmiertelną chorobą. Z jej związku z Kaczkowskim urodziło się dwoje dzieci: aktor Dominik Kaczkowski oraz śpiewaczka i aktorka Agnieszka Zdanowska.

Jasińska należała do najwybitniejszych polskich śpiewaczek doby stanisławowskiej. O umiejętnościach artystki świadczy m.in. napisana dla niej partia Królowej z opery Amazonki Elsnera, zwłaszcza zaś brawurowa aria Świat cały zadrżał zdumiony, obfitująca w fioritury, tryle i biegniki. Według Bogusławskiego Jasińska była też uzdolnioną aktorką, odnoszącą szczególne sukcesy w komediach.

Literatura: W. Bogusławski Życie Magdaleny Jasińskiej, w: Dzieje Teatru Narodowego, cz. 3, Warszawa 31965.