Dulichius, Philippus

Dulichius, Dulichs, Deilich, Deulich, Teilich, Philippus, *18 XII 1562 Chemnitz (Saksonia), †24 III 1631 Szczecin, niemiecki kompozytor. Wczesne wykształcenie muzyczne uzyskał przypuszczalnie od kantora kościoła św. Jakuba w Chemnitz Andreasa Gottardta. Od 1579 studiował na uniwersytecie w Lipsku, następnie w Wittenberdze. W latach 1587–1630 był kantorem książęcego Pedagogium w Szczecinie. Do jego obowiązków obok muzycznego kształcenia gimnazjalistów należało kierowanie muzyką w nieistniejącym obecnie szczecińskim Kościele Mariackim oraz na dworze książęcym Jana Fryderyka, Bogusława XIII i Filipa II. W 1591 ożenił się z córką szczecińskiego handlarza Kathariną Fuchs, zmarłą w 1617. W latach 1604–05 przez kilka miesięcy przebywał w Gdańsku, gdzie ubiegał się bezskutecznie o miejsce kantora przy kościele Najświętszej Marii Panny jako następca Nicolausa Zangiusa, prezentując swą twórczość. Następnie powrócił do Szczecina, gdzie podjął swoje wcześniejsze obowiązki i kontynuował służbę na tamtejszym dworze książęcym aż do 1630. W 1620 ożenił się po raz drugi z Judith Ebel. Był kompozytorem cenionym już za życia, porównywanym niekiedy do Orlanda di Lassa.

Niemal cała twórczość Dulichiusa (ok. 240 utworów) to motety, głównie do tekstów łacińskich, rzadziej niemieckich, utrzymane w tradycyjnym stylu a capella. Pozostają one pod wyraźnym wpływem polifonii niderlandzkiej i twórczości Orlanda di Lasso. W większości utworów 8-głosowych i w niektórych 7-głosowych stosuje też kompozytor wenecką technikę polichóralną. Dulichius nie wprowadzał w swoich utworach nowszych technik, dość powszechnych już w niemieckiej muzyce religijnej pierwszych dekad XVII wieku. Jego twórczość jest silnie osadzona we wzorcach szesnastowiecznych, co czyni zwłaszcza późne kompozycje bardzo konserwatywnymi.

Literatura: R. Schwartz Ein pommerscher Lassus, „Monatsschrift für Gottes-dienst und kirchliche Kunst” I, 1896; R. Schwartz Zum Stand der Dulichius-Forschung, „Allgemeine Musikzeitung” VII, 1901; H.J. Moser Die mehrstimmige Vertonung des Evangeliums, cz. 1, Lipsk 1931; G. Kittler Philippus Dulichius, „Monatsblätter der Gesellschaft für pommersche Geschichte und Altertumskunde” LI, 1937; C.J. Westendorf Glareanus’„Dodecachordon” in German Theory and Practice. An Expression of Confessionalism, „Current Musicology” XXXVII/XXXVIII, 1984; T. Jasiński Contrapunctus fractus w twórczości wokalnej kompozytorów niemieckich pierwszej połowy XVII wieku, „Muzyka” XXXIII, 1988; M. Ruhnke Vorbereitung der Edition eines Jahrgangs Evangelien-Motetten von Philippus Dulichius, „Musik des Ostens” XII, red. H. Unverricht, Kassel 1992; M. Ruhnke Glareans lydischer und hypolydischer Modus bei Dulichius, w: Festschrift Hubert Unverricht zum 65. Geburtstag, red. K.H. Schlager, Tutzing 1992; O. von Steuber Ein Brief von Philipp Dulichius an den Bürgermeister von Stralsund, „Schütz-Jahrbuch” XX, 1998; O. von Steuber Philipp Dulichius: Leben und Werk. Mit thematischem Werkverzeichnis, Kassel 2001; Kompozytorzy szczecińscy, t. 1, red. E. Kus, M. Szczęsny i E. Włodarczyk, Szczecin 2003; K.W. Niemöller Die Motetten über Wahlsprüche von Philipp Dulichius (um 1600) und die Symbola-Kompositionen des 16. Jahrhunderts im Ostseeraum, w: Deutsch-Baltische musikalische Beziehungen: Geschichte, Gegenwart, Zukunft, Sinzig 2003; O. von Steuber Philippus Dulichius (1562–1631). Ein bedeutender Komponist aus Chemnitz, „Mitteilungen des Chemnitzer Geschichtsvereins” LXXIV, 2004; O. von Steuber Philipp Dulichius: Kantor an St. Marien und am Fürstlichen Pädagogium in Stettin von 1587–1630, „Schütz-Jahrbuch” XXVII, 2005; Philipp Dulichius: Musik, Kultur und Lebenswelten zwischen Sachsen und Pommern, red. M. Řezník, 2014.