Castello, Dario

Castello [ka~] Dario, *ochrzczony 19 X 1602 Wenecja, †2 VII 1631, Wenecja, włoski kompozytor i instrumentalista, syn skrzypka Giovanniego Battisty Castello i brat Francesca Castello – muzyków bazyliki św. Marka w Wenecji. W 1627 przyjął święcenia kapłańskie. Brak wielu danych o jego życiu; wiadomo tylko, że ok. 1625 stał na czele instrumentalistów kapeli w bazylice św. Marka w Wenecji, zmarł z powodu dżumy.

Oba zbiory sonat Castella, obejmujące łącznie 29 utworów na różne zestawy instrumentów, mają duże znaczenie dla rozwoju sonaty. Kompozytor ujmuje ją jako wieloczęściowy cykl, w którym zazwyczaj 2 lub 3 części opracowane są na sposób fugowany. Sonaty Castella cechuje bogata inwencja melodyczna; wprowadzane są też w nich krótkie wirtuozowskie ustępy na różne instrumenty (zwłaszcza fagot); sonaty owe posiadają – jako jedne z pierwszych, obok utworów Buonamentego – oznaczenia temp niektórych części; po raz pierwszy też w tytułach sonat zaznaczona jest wymienność organów ze szpinetem lub klawesynem.

Literatura: W.S. Newman The Sonata in the Baroque Era, Chapell Hill 1959, 2. wyd. zrewid. 1966, wyd. zrewid. Nowy Jork 1972; E. Selfridge-Field Dario Castello, a Nonexistent Biography, „Music and Letters” LIII, 1972; E. Selfridge-Field Venetian Instrumental Music from Gabrieli to Vivaldi, Oksford 1975; E. Kubitschek Die Sonate concertate in stilo moderno... Libro primo von Dario Castello, w ks. pamiątkowej O. Wessely’ego, red. M. Angerer i E. Diettrich, Tutzing 1982; W. Apel Italian Violin Music in the 17th Century, Bloomington (Indiana) 1990; P. Allsop The Italian „Trio” Sonata. From Its Origins until Corelli, Oksford 1992; A. Dell’Antonio The sensual sonata: Construction of desire in early Baroque instrumental music, „Repercussions” I (1992); A. Dell’Antonio La prima forma-sonata. Morfologia e sintassi nelle sonate di Dario Castello (1621), „Il saggiatore musicale” II, 1995; A. Dell’Antonio Syntax, form and genre in sonatas and canzonas 1621–1635, Lucca 1997; C. Pellegrino Sonata concertata e stil moderno: Primi segni di un’estetica „barocca”? Le sonate concertate di Dario Castello, „Hortus Musicus” II (2001); A. Dell’Antonio Construction of desire in early Baroque instrumental music w: Gender, sexuality, and early music, red. T. Borgerding, Nowy Jork 2002; R. Baroncini Dario Castello e la formazione del musico a Venezia: Nuovi documenti e nuove prospettive, “Recercare” XXIX (2017).