logotypes-ue_ENG

Castello, Dario

Biogram i literatura

Castello [ka~] Dario, *ochrzczony 19 X 1602 Wenecja, †2 VII 1631, Wenecja, włoski kompozytor i instrumentalista, syn skrzypka Giovanniego Battisty Castello i brat Francesca Castello – muzyków bazyliki św. Marka w Wenecji. W 1627 przyjął święcenia kapłańskie. Brak wielu danych o jego życiu; wiadomo tylko, że ok. 1625 stał na czele instrumentalistów kapeli w bazylice św. Marka w Wenecji, zmarł z powodu dżumy.

Oba zbiory sonat Castella, obejmujące łącznie 29 utworów na różne zestawy instrumentów, mają duże znaczenie dla rozwoju sonaty. Kompozytor ujmuje ją jako wieloczęściowy cykl, w którym zazwyczaj 2 lub 3 części opracowane są na sposób fugowany. Sonaty Castella cechuje bogata inwencja melodyczna; wprowadzane są też w nich krótkie wirtuozowskie ustępy na różne instrumenty (zwłaszcza fagot); sonaty owe posiadają – jako jedne z pierwszych, obok utworów Buonamentego – oznaczenia temp niektórych części; po raz pierwszy też w tytułach sonat zaznaczona jest wymienność organów ze szpinetem lub klawesynem.

Literatura: W.S. Newman The Sonata in the Baroque Era, Chapell Hill 1959, 2. wyd. zrewid. 1966, wyd. zrewid. Nowy Jork 1972; E. Selfridge-Field Dario Castello, a Nonexistent Biography, „Music and Letters” LIII, 1972; E. Selfridge-Field Venetian Instrumental Music from Gabrieli to Vivaldi, Oksford 1975; E. Kubitschek Die Sonate concertate in stilo moderno… Libro primo von Dario Castello, w ks. pamiątkowej O. Wessely’ego, red. M. Angerer i E. Diettrich, Tutzing 1982; W. Apel Italian Violin Music in the 17th Century, Bloomington (Indiana) 1990; P. Allsop The Italian „Trio” Sonata. From Its Origins until Corelli, Oksford 1992; A. Dell’Antonio The sensual sonata: Construction of desire in early Baroque instrumental music, „Repercussions” I (1992); A. Dell’Antonio La prima forma-sonata. Morfologia e sintassi nelle sonate di Dario Castello (1621), „Il saggiatore musicale” II, 1995; A. Dell’Antonio Syntax, form and genre in sonatas and canzonas 1621–1635, Lucca 1997; C. Pellegrino Sonata concertata e stil moderno: Primi segni di un’estetica „barocca”? Le sonate concertate di Dario Castello, „Hortus Musicus” II (2001); A. Dell’Antonio Construction of desire in early Baroque instrumental music w: Gender, sexuality, and early music, red. T. Borgerding, Nowy Jork 2002; R. Baroncini Dario Castello e la formazione del musico a Venezia: Nuovi documenti e nuove prospettive, “Recercare” XXIX (2017).

Kompozycje i edycje

Kompozycje:

Sonate concertate in stil moderno per sonar nel organo overo spineta con diversi instrumenti… na 2–3 instrumenty i b.c., ks. 1, wyd. Wenecja 1621, 2.wyd. Wenecja 1629, 3. wyd. Wenecja 1658, wyd. faks. Florencja 1979, 4. wyd. Antwerpia 1658

Sonate concertate in stil moderno per sonar nel organo overo clavicembalo con diversi instrumenti… na 1–4 instrumenty i b.c., ks. 2, wyd. Wenecja 1629, 2. wyd. Wenecja 1644, wyd. faks. Florencja 1981, 3. wyd. Antwerpia 1656

Exultate Deo a 1, motet w antologii Ghirlanda Sacra, wyd. Wenecja 1625, 2. wyd.Wenecja 1636

 

Edycje:

Select Ensemble Sonatas, wyd. E. Selfridge-Field, Madison (Wisconsin) 1975

Sonatas Nos. 3 and 4 (1629), wyd. R.P. Block, Londyn 1980

Sonate concertate, libro primo (nr 1-12), wyd. R. Hofstötter, W. Zerer, Wiedeń 1986

Sonata 17 a 4 in ecco, wyd. M. Lubenow, Germersheim 1996

2 Sonaten für Soprano (1629), wyd. F. Cerha, Wiedeń 2012