Carestini [ka~] Giovanni, zwany Cusanino, *ok. 1705 Monte Filottrano (k. Ankony), †1760 Monte Filottrano, włoski śpiewak-kastrat (sopran, później kontralt). Był uczniem A.M. Bernacchiego i protegowanym rodziny Cusani (stąd przydomek). W 1719 zadebiutował w Mediolanie rolą Masenzia w operze Porsena (libretto A. Piovene, muzyka G. Vignati), następnie śpiewał w północnowłoskich ośrodkach; w latach 1721–1722 występował w Rzymie (m.in. Griselda A. Scarlattiego, Flavio Anicio Olibrio Porpory). W latach 1723–25 należał do zespołu opery dworskiej Karola VI w Wiedniu; w 1723 wziął udział w wykonaniu Costanza e Fortezza J.J. Fuxa w Pradze. W latach 1724–32 śpiewał we włoskich teatrach operowych (Mantua, Wenecja, Parma, Genua, Rzym, Neapol, Mediolan), głównie w dziełach czołowych twórców szkoły neapolitańskiej: J.A. Hassego, N. Porpory, L. Vinciego. W latach 1731–41 był na służbie elektora bawarskiego w Monachium, lecz występował przede wszystkim we Włoszech i w Londynie. W latach 1733–35 w zastępstwie skonfliktowanego z Händlem Senesina wykonywał główne partie męskie w operach (premiery: Arianna in Creta, Ariodante, Alcina, a ponadto Ottone, Sosarme, Cajo Fabrizio i in.) i oratoriach (prawykonanie Athalii, poza tym we wznowieniach Deborach, Esther i in.) Händla w King’s Theatre i Covent Garden Theatre, a także w serenacie Il Parnasso in festa. Do Londynu powrócił w 1740, ale bez większego sukcesu. Potem uczestniczył m.in. w mediolańskich premierach Demofoonte (1743) i Sofonisby (1744) Glucka. W latach 1747–50 działał w Dreźnie na dworze króla polskiego Augusta III, a 1750–54 na dworze Fryderyka Wielkiego w Berlinie, gdzie śpiewał w Mitridate (1750) i Orfeo (1752) C.H. Grauna. W latach 1754–56 występował w Petersburgu. Pod koniec lat 50. nie cieszył się już uznaniem publiczności. W sumie w trakcie trwającej 35 lat kariery wystąpił w 90 rolach. Carestini – obok Farinellego i Senesina – należał do najwybitniejszych śpiewaków owych lat. Współcześni (Mancini, Quantz, Metastasio) podkreślali jego doskonałą technikę (skala głosu ok. 2 oktawy w różnych okresach kariery), piękne brzmienie głosu, dobry smak i zdolności aktorskie.
Literatura: G. Mancini Pensieri e riflessioni pratiche sopra il canto figurato. Vienna, 1774; K. Hortschansky Die Rolle des Sängers im Drama Metastasios: Giovanni Carestini als Timante im Demofoonte, S. Mamy Les révisions pour Giovanni Carestini du rôle de Timante dans le Demofoonte de J.A. Hasse (Venice, 1749) w: Metastasio e il mondo musicale, Florence, 1986; A.P. Barbier Histoire des Castrats, Paris 1989; C. M.Korsmeie Der Sänger Giovanni Carestini (1700-1760) und „seine” Komponisten. Die Karriere eines Kastraten in der ersten Hälfte des 18. Jahrhunderts, Eisenach 2000.
