Beach, Amy Marcy

Beach [bi:cz] Amy Marcy Cheney, *5 IX 1867 Henniker (New Hampshire), †27 XII 1944 Nowy Jork, amerykańska pianistka i kompozytorka. Lekcje gry na fortepianie pobierała u E. Perabo w Bostonie, studiowała także u J. Hilla (harmonia, kontrapunkt i kompozycja). Mając 16 lat debiutowała jako pianistka, wykonując w Bostonie Koncert fortepianowy d-moll Mendelssohna. W 1885 wyszła za mąż za znanego lekarza, H.H.A. Beacha, po jego śmierci w 1910 wznowiła działalność koncertową, dając recitale w wielu miastach europejskich. W 1914 powróciła do Stanów Zjednoczonych i osiadła w Nowym Jorku. Pozostawiła po sobie ok. 300 utworów. Uchodzi za pierwszą Amerykankę, która skomponowała symfonię (Gaelic Symphony 1894). Już za życia była ceniona i znana szerszej publiczności, głównie dzięki twórczości pieśniowej. O jej popularności świadczy fakt, iż często otrzymywała zamówienia na napisanie kompozycji, które uświetniać miały takie okazje, jak np. wystawa światowa w Chicago (Festival Jubilate 1892), czy wystawa Trans-Mississippi w Omaha (Song of Welcome 1898).

Beach – wraz z G.W. Chadwickiem, A. Foote’em i innymi - należała do tzw. szkoły bostońskiej, kultywującej tradycje muzyki XIX w. Jej twórczość ma charakter eklektyczny. Kompozytorka nawiązywała zarówno do muzyki późnoromantycznej (m.in. Brahmsa i Wagnera), jak i do twórczości francuskich impresjonistów (Debussy’ego). W jej utworach zaznaczają się także wpływy muzyki ludowej (w operze Cabildo wprowadziła elementy folkloru kreolskiego, a w dziełach fortepianowych m.in. bałkańskiego i szkockiego). Beach stosowała rozszerzoną tonalność, śmiałe modulacje, akordy zmniejszone, nuty pedałowe i skale archaiczne, na których oparte zostały stylizowane na ludowo tematy.

Literatura: D.J. Epstein A. M. Ch. Beach, w: Notable American Women, red. E.T. James, Cambridge (Massachusetts) 1971; L. Petteys „Cabildo” by A.M. Beach, „Opera Journal” XXII, 1989; A.F. Block Dvořák, Beach and American Music, w: A Celebration of American Music, ks. pam. H.W. Hitchcocka, Ann Arbor 1990; A. F. Block Amy Beach, Passionate Victorian: The Life and Work of an American Composer, Oxford 1998; D. Shadle Orchestrating the Nation. The Nineteenth-Century American Symphonic Enterprise, Oxford University Press 2015; S. Gherk “Common Joys, Sorrows, Adventures, and Struggles”: Transnational Encounters in Amy Beach's “Gaelic” Symphony, „Journal of the Society for American Music” 2016, t. 10, z. 2; T. Lennon Amy Beach First Female Composer to Have Her Music Played by a Major Orchestra, „The Daily Telegraph” 5 IX 2017, https://www.dailytelegraph.com.au/news/amy-beach-first-female-composer-to-have-her-music-played-by-a-major-orchestra/news-story/a42f241fcb84176c430c1112af67598e; L. Curtis Worth the NH trip: Symphonies from the 1890s’ i Rediscovering Beach’s „Cabildo” and More „The Boston Musical Intelligencer” 9 X 2017 i 4 XI 2017, https://www.classical-scene.com/2017/10/09/beach-dvorak-nh/, https://www.classical-scene.com/2017/11/04/rediscovering-beach/; S. Clarke Amy Beach the Synesthete, Women in Art Music (WAM!): A Project of the Department of Music, Mason Gross School of the Arts, Rutgers University, https://wam.rutgers.edu/amy-beach-the-synesthete-an-essay-by-dr-sabrina-clarke/; L. Curtis „Jephthahs’ Daughter” Rediscovered in Plain Sight, „The Boston Musical Intelligencer” 2 XII 2021, https://www.classical-scene.com/2021/12/02/jephthahs-daughter-rediscovered/?fbclid=IwAR3usiWUvuipNGfGZH5LvghfKU7hJtDHEfQZShSKr_aNrN0FYw7x3K0bE2k.